Rằm tháng 7 Âm lịch là ngày lễ trọng đại trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt Nam. Đây không chỉ là ngày lễ Vu lan, dịp báo hiếu cha mẹ, ông bà, mà còn là mùa Xá tội vong nhân, khi con cháu tưởng nhớ tổ tiên, đồng thời thể hiện lòng từ bi đối với chúng sinh vất vưởng.

Chính vì vậy, mâm cỗ cúng Rằm tháng 7 thường được các gia đình chuẩn bị chu đáo, công phu hơn những ngày rằm khác trong năm. Tuy nhiên, câu hỏi thường khiến nhiều người băn khoăn là: Rằm tháng 7 có nhất thiết phải cúng chay không, hay có thể cúng mặn?

Rằm tháng 7 có phải cúng chay?

Theo quan điểm của đạo Phật, việc dâng mâm cỗ chay trong lễ Vu lan và Xá tội vong nhân mang ý nghĩa rất đặc biệt. Món chay được chế biến từ rau củ, nấm, đậu hũ… vốn thanh đạm, tinh khiết, thể hiện sự giản đơn và lòng hiếu sinh, tránh sát sinh, không gây tổn hại đến muôn loài.

Cúng chay trong Rằm tháng 7 không đơn thuần chỉ là hình thức lễ nghi, mà còn là cách thể hiện tâm nguyện muốn hồi hướng công đức, cầu siêu cho vong hồn được siêu thoát, đồng thời gieo duyên lành cho người dâng lễ. Trong triết lý nhà Phật, việc ăn chay và cúng chay còn gắn liền với tinh thần từ bi, lòng thương xót với chúng sinh, điều vốn được xem trọng trong dịp Xá tội vong nhân.

Không ít gia đình lựa chọn chuẩn bị mâm cỗ chay để cúng Rằm tháng 7, vừa để giữ sự thanh tịnh, vừa giúp con cháu có dịp thực hành ăn chay, làm việc thiện trong một tháng đặc biệt.

Mâm cỗ chay cúng Rằm tháng 7. (Ảnh: Trần Nha Trang)

Mâm cỗ chay cúng Rằm tháng 7. (Ảnh: Trần Nha Trang)

Mặc dù mâm cỗ chay có ý nghĩa rất lớn nhưng Rằm tháng 7 không bắt buộc phải cúng chay. Truyền thống cúng lễ ở nhiều gia đình, địa phương vẫn duy trì mâm cỗ mặn, bao gồm các món quen thuộc như gà luộc, giò, xôi, canh, rượu…

Việc cúng mặn xuất phát từ quan niệm “trần sao âm vậy”. Người sống thường mong muốn dâng lên tổ tiên, ông bà những món ăn thân thuộc lúc sinh thời, thể hiện lòng tri ân và sự tưởng nhớ. Với nhiều gia đình, một mâm cơm giản dị có món mà cha mẹ, ông bà từng thích ăn khi còn sống chính là cách bày tỏ hiếu kính sâu sắc nhất.

Đại đức Thích Minh Quang, trụ trì chùa Địa Tạng Phi Lai (Hà Nam), từng chia sẻ: “Chay hay mặn thì tùy thuộc phong tục và hoàn cảnh của từng gia đình. Nếu chỉ vì mong muốn cúng chay mà trong nhà xảy ra bất hòa, cãi vã thì mâm cơm ấy liệu có còn thanh tịnh? Điều quan trọng nhất vẫn là tâm thành, còn hình thức thì nên tùy duyên".

Như vậy, không có quy định cứng nhắc nào bắt buộc phải cúng chay trong Rằm tháng 7. Cúng chay hay cúng mặn đều được, miễn sao gia chủ giữ lòng thành kính, biết tưởng nhớ ông bà tổ tiên và có tâm từ bi hướng về chúng sinh.

mam co.jpg
Mâm cỗ chay với đủ đầy các món hấp dẫn. (Ảnh: Thu Huong Vu)

Hai mâm cúng quan trọng trong Rằm tháng 7

Theo tập tục, trong ngày Rằm tháng 7, các gia đình thường chuẩn bị hai mâm cúng chính là mâm cúng gia tiên, thần linh và mâm cúng cô hồn.

Mâm cúng gia tiên, thần linh là mâm lễ đặt trên bàn thờ chính trong nhà, nhằm tưởng nhớ tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Mâm cúng có thể đơn giản hoặc cầu kỳ tùy điều kiện, thường gồm hương hoa, ngũ quả, nước sạch, cùng các món ăn mặn hoặc chay.

Ở miền Bắc, mâm cỗ thường có xôi gấc, gà luộc, giò lụa, canh măng, mọc… Trong khi ở miền Nam, nhiều gia đình chuẩn bị “tam sên” gồm tôm, thịt ba chỉ và trứng. Ngoài ra, các gia đình thường nấu thêm những món ăn mà cha mẹ, ông bà khi còn sống yêu thích để dâng lên, bày tỏ tấm lòng hiếu kính.

Mâm cúng cô hồn thường được đặt ngoài sân, trước cửa nhà hoặc nơi thoáng rộng. Đây là phần lễ quan trọng để bố thí cho các vong linh lang thang, không nơi nương tựa. Mâm cúng thường gồm cháo loãng, bỏng ngô, chè, xôi, kẹo bánh, gạo, muối… Những món này thường được chia nhỏ, pha loãng để các cô hồn yếu ớt cũng có thể thụ hưởng. Gia chủ cũng thường sắm thêm ít vàng mã, quần áo giấy, tiền ngũ sắc để hóa sau khi cúng.

Trong bối cảnh hiện nay, nhiều gia đình ở chung cư gặp khó khăn khi đặt mâm cúng chúng sinh ngoài sân. Khi đó, gia chủ có thể bày mâm lễ ở ban công hoặc hành lang, chỉ thắp vài nén hương tượng trưng, tránh ảnh hưởng đến hàng xóm và hệ thống phòng cháy chữa cháy của tòa nhà.

Lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng 7

- Không đặt nặng hình thức: Mâm cỗ không cần quá xa hoa, quan trọng là sự chu toàn, thành tâm.

- Tùy điều kiện gia đình: Có thể chuẩn bị đơn giản, không cần gò ép, miễn sao thể hiện được lòng hiếu kính và từ bi.

- Phân biệt mâm cúng: Mâm cúng gia tiên đặt trong nhà, mâm cúng chúng sinh đặt ngoài trời hoặc ban công, không đặt lẫn lộn.

Theo VTC News