Nếu rửa mũi quáthường xuyên không giúp khỏi bệnh mà còn làm bệnh nặng hơn do mủ chui sâu vàotrong xoang.
Hệthống xoang và cơ chế hình thành bệnh viêm mũi xoang
| |
| Ảnh minh họa |
Xoang là những hốc xương rỗng nằmtrong khối xương sọ mặt, ở xung quanh hốc mũi và thông với hốc mũi. Các hốcxương này được lót bởi lớp niêm mạc giống như hốc mũi, đó là niêm mạc đường hôhấp. Ở người trưởng thành, có 5 đôi xoang, được chia làm 2 nhóm. Nhóm xoangtrước gồm có: xoang sàng trước, xoang trán, xoang hàm, các xoang này được dẫnlưu qua khe giữa của hốc mũi. Sinh lý của xoang dựa vào sự thông khí và dẫn lưuxoang. Hai chức năng này thực hiện được là nhờ các lỗ thông của xoang. Nếu lỗthông xoang bị tắc sẽ dẫn đến viêm xoang.
Bệnh nhân viêm xoang thường phànnàn là đau nhức vùng mặt, đau về sáng, đau từng cơn, vùng má, trán, thái dươnghai bên hoặc lan xuống răng hay lên nửa đầu, đau tăng lên về sáng do ban đêmdịch tiết và mủ bị ứ đọng. Ngoài cơn chỉ thấy nặng đầu, kèm theo chảy mũi mộthoặc hai bên, thường gặp là chảy mũi hai bên, lúc đầu chảy dịch loãng, sau đặcdần, màu xanh hoặc màu vàng, mùi tanh và nồng làm hoen ố khăn tay. Bệnh nhânthường xì mũi ra trước hoặc chảy xuống họng. Ngạt tắc mũi: một hoặc hai bên,thường gặp là ngạt mũi hai bên. Tùy theo tình trạng viêm, ngạt mũi được biểuhiện ở mức độ khác nhau như vừa, nhẹ, từng lúc hoặc liên tục dẫn đến ngửi kém.
Trong viêm xoang cấp hay gặp ngạt tắc mũi từng lúc và trong khi ngạt mũi thườngkèm theo ngửi kém. Vùng má hai bên hoặc nửa mặt bị sưng nề, ấn đau. Khi soi mũitrước thấy toàn bộ niêm mạc hốc mũi nề và đỏ, các cuốn mũi, rõ nhất là cuốn dướinề, đỏ và sưng to, đặt thuốc co mạch co hồi tốt. Khe giữa hai bên có tiết nhầyhoặc mủ. Đây là triệu chứng rất có giá trị trong chẩn đoán viêm xoang trước cấp.Mủ nhầy chảy ra cửa mũi sau và xuống họng. Nếu bệnh nhân không được điều trị kịpthời và hợp lý bệnh sẽ có xu hướng chuyển thành viêm mũi xoang mạn tính. Viêmmũi xoang mạn tính thường gặp ở nhóm xoang sau hơn là nhóm xoang trước, ít khigặp một xoang đơn thuần mà thường là viêm nhiều xoang một lúc, người ta gọi đólà viêm đa xoang.
Quá trình tiến triển của viêm mũi xoang?
Viêm xoang cấp có thể điều trịkhỏi được nếu được loại trừ nguyên nhân và dẫn lưu xoang tốt, tránh ứ đọng trongxoang. Bệnh cũng có thể chuyển thành viêm xoang mạn tính và hay tái phát nếukhông được điều trị tốt. Viêm xoang mạn tính tuy không ảnh hưởng đến tính mạngnhưng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt và khả năng lao động. Viêmxoang nếu không được điều trị tốt, đều có khả năng dẫn đến các biến chứng tớicác cơ quan lân cận như viêm tai, viêm họng, viêm phế quản, viêm thị thần kinhcủa mắt, đôi khi gây ra mù đột ngột…
Làm gìđể chữa được viêm mũi xoang?
Nguyên tắc chung: Đảm bảo dẫn lưuvà thông khí xoang tốt. Việc tìm được nguyên nhân gây viêm mũi xoang cógiá trị trong điều trị viêm mũi xoang. Nguyên nhân hay gặp của viêm mũixoang là sau chấn thương vùng mũi xoang, khối u lành hoặc ác tính, dịvật mũi, đặc biệt hay gặp là do viêm mũi điều trị không kịp thờihoặc không đúng cách nhất là phương pháp bơm rửa mũi không đúng.
Nguyên lý để điều trị viêmxoang là trả lại thông khí và dẫn lưu từ mũi ra xoang. Khi thực hiệnbơm rửa mũi sẽ cảm giác làm cho hốc mũi sạch, thông thoáng tuy nhiênđộng tác bơm rửa lại làm niêm mạc mũi thêm phù nề do nhiệt độ dịchbơm rửa thường không phù hợp với nhiệt độ của niêm mạc mũi, áp lựcdịch bơm rửa tác động lên bề mặt niêm mạc mũi làm cho niêm mạc mũinề lên, điều này làm cho lỗ thông mũi xoang hẹp dần, giữ mủ nằm lạitrong lòng xoang và làm cho quá trình điều trị viêm xoang bị cản trở.Nhiều bệnh nhân mũi sạch nên rất hay bơm rửa mà không biết mủ lại tồntại trong lòng xoang. Chính vì những lý do đó mà nên hạn bơm rửa mũixoang nếu không có hướng dẫn đúng của thầy thuốc tai mũi họng.
TheoTS. Phạm Bích Đào
SK&ĐS
