Sidney Lewis Bernstein – “Nam tước đỏ” của tình báo XôViết

Một đợt tài liệu mới được giảimật của Cơ quan Phản gián Anh (MI-5) đã hé lộ một thông tin khiến cả nước Anhphải sửng sốt. Theo đó, một trong những trùm tư bản về truyền hình lớn nhấttrong lịch sử nước này, Nam tước Sidney Bernstein, lại là một đảng viên Cộngsản, đồng thời là nguồn tin của Cơ quan Tình báo Xôviết...

Sidney Lewis Bernstein sinh ngày30/1/1899 tại Ilford, Essex. Ông lớn lên vào thời điểm ngành kỹ nghệ âm nhạc củaAnh đang phát triển rất thịnh vượng, trong khi đó điện ảnh mới chỉ coi là mộtphát minh mới chưa phát triển đến tầm một hình thức giải trí. Cha của ông -Alexander Bernstein, một người gốc Do Thái  - cũng là một thương gia khá thànhđạt, từng đầu tư xây dựng nhà hát mới  Edmonton Empire.

Khi Thế chiến I bùng nổ, ôngAlexander đã gây dựng được cả một tập đoàn giải trí thực sự, bao gồm một hệthống những rạp chiếu phim đầu tiên cùng doanh nghiệp cho thuê phim. Đó chính lànhững nền tảng đầu tiên để giúp Sidney Bernstein trở thành một ông trùm tư bảntrong thế giới truyền hình của Anh sau này.

Những hồ sơ mới công bố của MI-5cho biết, ngôi sao đang lên hồi những năm 30 của ngành công nghiệp truyền hìnhAnh đã từng nằm dưới sự giám sát liên tục của cơ quan mật vụ. Năm 1934,Bernstein đã từng điều hành Granada TV, một trong những công ty truyền hình lớnnhất của Anh, chuyên cung cấp nhiều chương trình cho BBC và nhiều hãng truyềnthông khác.

Ngoài ra, Bernstein cũnghoạt động rất tích cực trong lĩnh vực sản xuất phim, khi nắm trong taymạng lưới cho thuê phim ảnh lớn Odeon. Sở hữu một hệ thống tuyên truyềnhùng mạnh như vậy, Bernstein đã tận dụng chúng để triển khai những hoạtđộng tuyên truyền bí mật cho chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô.

Cụ thể theo các tài liệu củaMI-5, nhà tài phiệt này có quan hệ rất chặt chẽ với các điệp viên Xôviết hoạtđộng tại London dưới vỏ bọc ngoại giao. Bernstein đã cung cấp cho họ thông tinvề các nhà báo Anh đã tới tác nghiệp tại Liên Xô. Tình báo Xôviết khi đó thôngqua ông đã khai thác thông tin về các công dân Anh đang làm việc tại Moskva,tiếp đó điều tra để tìm cách tuyển mộ họ.

Một tài liệu trong bộ hồ sơ vềBernstein có viết: "Sidney Bernstein là một đảng viên cộng sản bí mật hoạt độngtích cực... Ông ta luôn trực tiếp kiểm duyệt những đoạn phim thời sự tại các rạpchiếu bóng của mình, cắt bỏ những đoạn được cho là có lợi cho bọn phát xít và ưutiên cho những tư liệu về nước Nga Xôviết". Một tài liệu khác đề tháng 11-1938cũng nhận xét, Bernstein thường xuyên tìm kiếm thông tin về các nhà báo đangchuẩn bị tới Nga, và cả những người đã nộp đơn để xin thị thực.

Trong số những tài liệu vềBernstein, đáng chú ý còn có những báo cáo của Cơ quan Phản gián hồi năm 1936 vềviệc nhà tài phiệt này đã tài trợ cho hãng thông tin của Otto Katz, người chồngđầu tiên của diễn viên nổi tiếng Marlene Dietrich, một tuyên truyền viên tíchcực cho chủ nghĩa cộng sản, từng tuyển mộ nhiều ngôi sao Hollywood, đồng thờitừng tổ chức quyên góp tiền cho các tổ chức Mặt trận Cộng sản và Liên minh Chốngphát xít thân Cộng sản.

Năm 1940, Bernstein còn được mờigiữ chức cố vấn về nghệ thuật điện ảnh của Bộ Thông tin Anh, dù về sau quyếtđịnh này đã được bãi bỏ cũng vì những quan điểm do ông công khai bày tỏ. Năm1969, Nữ hoàng Anh còn phong tặng cho ông tước vị "Nam tước" mà không hề nghingờ về hoạt động tình báo cũng như những quan điểm thân cộng của ông. SidneyBernstein qua đời vào năm 1993 ở tuổi 94, và được tôn vinh như một thương giathành đạt, một nhà hoạt động truyền hình xuất sắc của Anh.

Cũng cần nói thêm, SidneyBernstein chỉ là một trong rất nhiều trường hợp đại diện cho tầng lớp trung lưuvà thượng lưu Anh có cảm tình và đồng ý hoạt động cho Liên Xô trong giai đoạn từđầu những năm 20 thế kỷ trước cho đến cuối Thế chiến II. Đó là lý do giúp chotình báo Xôviết có một số lượng rất đông đảo các điệp viên tại London vào thờigian này. Cụ thể như ngoài nhóm "Bộ ngũ Cambridge" nổi tiếng, các cơ quan tìnhbáo Xôviết từng có thời điều hành hơn 250 điệp viên khác nhau trên khắp nướcAnh.

Ngoài sự thiện cảm với các lýtưởng cộng sản, một trong những nguyên nhân quan trọng khác khiến nhiều công dânAnh sẵn sàng hợp tác với tình báo Xôviết chính là mối đe dọa của chủ nghĩa phátxít. Trong bối cảnh bóng ma chủ nghĩa phát xít đang bao trùm đe dọa toàn thếgiới, nhiều người đã nhìn ra Liên Xô chính là thành trì vững chắc hàng đầu cóthể ngăn chặn được nguy cơ này. Bernstein cũng không phải là một ngoại lệ khi đãtìm cách tiếp xúc với các nhân viên đại sứ quán Liên Xô tại Anh, khi biết chắchọ chính là các điệp viên của tình báo Xôviết.

Ngoài Bernstein, còn có thể nhắctới điệp viên Edith Tudor-Hart, người đã cung cấp cho Liên Xô nhiều bí mật vềchương trình vũ khí nguyên tử của Anh. Dù hồ sơ theo dõi bà được lưu giữ tạiMI-5 với số lượng rất lớn, nhưng Edith vẫn không bị bắt do không có đủ bằngchứng buộc tội. Hay như nữ điệp viên nổi tiếng Melita Northwood đã từng đượctặng thưởng Huân chương Cờ đỏ vì những chiến công hoạt động tình báo cho LiênXô.

Dù bị phản gián Anh theo dõi từnăm 1932, nhưng bà vẫn hoạt động an toàn và sống một cuộc sống bình yên cho tớikhi qua đời vì tuổi già vào năm 2005. Người dân Anh cũng chỉ được biết về vaitrò này của Northwood vài năm sau khi bà qua đời, nhờ các hồ sơ mới được giảimật của  mật vụ Anh

   Theo Thái Quân