Tuy không nổi đình nổi đám như"đại ca" ông ba mươi nhưng tình trạng thảm sát, giao dịch loài thú móng vuốtthuộc họ nhà mèo có tên "beo đá" cũng không kém phần khốc liệt.

Dù được Sách đỏ Việt Nam nghiêmcấm mọi hành vi săn bắn, mua bán nhưng ngày lại ngày beo lửa vẫn bị cánh phườngsăn trục xuất ra khỏi rừng rồi bí mật tập kết về các thành phố lớn, đặc biệt làtại TP HCM, trung tâm kinh tế năng động và cũng là “hố đen” tiêu thụ thịt rừnglớn nhất nước.

Công khai giao dịch hàng quốccấm

Từ lâu chúng tôi ghi nhận nhiềuthông tin trên tuyến đường Xuyên Á, đoạn từ cầu Tham Lương (Tân Bình) kéo dàiđến ngã tư Trung Chánh (quận 12) thường xuất hiện những nhóm người chào bán côngkhai những con beo đá với màu da vàng rực như ánh mặt trời.

Số phận bi đát của loài beo lửa
Bày bán beo lửa giữa thanh thiên bạch nhật.

Phục mãi rồi chúng tôi cũngcó dịp tiếp cận với đám tiểu thương chuyên kinh doanh đồ rừng kia. Giữatrưa, đang vào giờ tan sở đông kịt người xe nên sự hiện diện của những conbeo lửa nhồi bông do đám con buôn giăng bẫy thu hút rất nhiều ánh nhìn củaông đi qua, bà đi lại. Nhiều khách đi đường dừng xe thăm hỏi. "Beo đáchính tông được tuyển ở rừng Mã Đà (tỉnh Đồng Nai) đấy" - người phụ nữtrả lời: "Con nhỏ chín trăm (900.000 đồng), con lớn cứ nhân đôi mà làmtới".

"Có hàng tươi sống không chịHai?" - một ông khách chạy con SH đen tuyền, hất hàm hỏi: "Nếu có, chobiết giá cả luôn để đằng này biết đường tính tiếp".

Đoán đây là mối sộp nên người đànông nãy giờ đứng nép mình bên trụ điện quan sát tiến tới giọng xăng xái: "Ônganh muốn bao nhiêu có bấy nhiêu. Tùy lớn bé mà mỗi con có giá từ năm đến mườilăm chai (5-15 triệu đồng). Giống beo lửa này rất tinh ranh, ông anh muốn cóhàng tươi sống phải đặt trước em mới phục vụ được".

Sau một hồi ghé tai to nhỏ và lưusố điện thoại của nhau, ông khách móc ví rút sấp tiền trao tay người đàn bà đểđổi lấy quyền sở hữu 2 con beo lửa nhồi bông. Khi ông này lăn bánh cùng món hàngđộc, người đàn bà xoay người với tay lên chiếc cần xé nép sau cây trụ điện lôixuống 2 con beo nhồi bông khác bày ra vỉa hè. Kẻ lại người qua tiếp tục dừng xexem hỏi tới tấp. 

Chỉ trong khoảng 1h quan sát,chúng tôi ghi nhận có đến 5 con thú móng vuốt được những người đàn ông chạy xetay ga đắt tiền "tuyển đi". Còn nhớ trước khi rồ máy, ông khách chạy con SH,giọng hào hứng nói rõ lý do mình tuyển 2 con beo lửa nhồi bông: "Năm nay lànăm con hổ nên nếu có bất kỳ món đồ nào của chúa sơn lâm trong tư gia như nanh,móng, bộ da, cái pín… thì công việc làm ăn của mình sẽ được hanh thông, sức khỏetrượng vượng. Ngặt nỗi hổ bây giờ hiếm quá nên mình đành chơi mấy anh em gần họvới nó thôi".

Qua trao đổi, chúng tôi đượcngười phụ nữ mách nước trong bối cảnh cọp ngày càng hiếm, nhiều người đã chọngiải pháp săn lùng beo đá đặng "ninh cao".

Bà này phân tích: "Muốn có caohổ, người ta phải tốn ít nhất nửa tỷ bạc để tuyển một "ông ba mươi" về ninh nhừ.Nhưng chỉ cần có 5 con beo lửa, mỗi con giá cao lắm cũng chỉ hai chục chai (20triệu đồng) là đã có thể cho ra mẻ cao chất lượng không kém gì cao hổ cốt. Bởivậy nên ngoài cái vụ tuyển beo lửa nhồi bông về trưng bày trong tư gia, bá tánhcòn tuyển hàng tươi sống về luyện linh dược".

Nguy cơ tuyệt diệt

Trong tự nhiên, beo lửa được ghinhận có phạm vi phân bố rộng ở các tỉnh miền núi từ Bắc đến Nam. Những địaphương từng được các nhà khoa học thu mẫu và phát hiện tần suất xuất hiện nhiềubeo lửa gồm các tỉnh Lai Châu, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Tây, ThanhHóa, Kon Tum, Gia Lai, Lâm Đồng…

Số phận bi đát của loài beo lửa
Trong tự nhiên số lượng beo lửa ngày càng hiếm do nạn săn bắt bừa bãi và phá rừng.

Tuy phạm vi phân bố rộngnhưng theo các nhà sinh học, số phận của loài thú móng vuốt này rất bithương. Trong tự nhiên số lượng beo lửa ngày càng hiếm do nạn săn bắt bừabãi và phá rừng. Chính bộ da lông tuyệt đẹp và cốt thịt được đồn thổi có giátrị dược liệu cao đã đẩy đưa số phận của loài beo lửa lâm vào vòng bi kịch.

Sách đỏ Việt Nam liệt beo lửa vàonhóm động vật có mức độ đe dọa bậc E (đang bị đe dọa tuyệt chủng) và đề xuấtphương pháp bảo vệ "Tuyệt đối cấm săn bắt, buôn bán dưới bất kỳ hình thức nào"nhưng những điều ấy không giúp chúng thoát khỏi vòng xoáy tuyệt diệt ngày mộtđến gần.

Bác sĩ đông y... “chui”

Theo Sách đỏ Việt Nam, người Thái gọi những con beo lửa mà người ta bày bán, giao dịch trên là "tu xưa pon", người Tày gọi "tu phay", người Dao gọi "tu bển". Thuộc họ mèo, có kích cỡ trung bình trong họ mèo với chiều dài thân từ 840 - 920mm, dài đuôi từ 450 - 560mm, beo lửa sống trong nhiều kiểu rừng gồm rừng già, rừng tái sinh, trảng cây bụi cạnh rừng trên núi đất và núi đá (có lẽ vì đặc tính sinh học này mà cánh con buôn gọi chúng là beo đá).Cảnh quan ưa thích của beo lửa là rừng nhiều tầng, có tầng thấp phát triển, mặt đất có nhiều đá nổi. Beo lửa không có chỗ ở cố định, lâu dài, chúng sống đơn độc, làm tổ ở các gốc cây, hốc đá.


Theo Thành Dũng
Số phận bi đát của loài beo lửa