"Son phấn" cho tường nhà

Để hoàn thiện các bức tường,phải trải qua nhiều quy trình, cũng có nhiều cách thức; và đó luôn là điềuquan tâm của mỗi chủ nhà và kiến trúc sư, bởi nó đóng một vai trò quan trọngtrong việc tạo hiệu ứng thẩm mỹ cũng như chiếm một phần không nhỏ trong tổngchi phí hoàn thiện công trình.

Từ thói quen sơntường

Khi hoàn thiện công trình, người ta sơn tường như một thói quen, như mộtđiều tất yếu. Đương nhiên về lý thuyết thì tường phải sơn là đúng, đúng đến99%. Nhưng để việc sơn phết phát huy được hiệu quả khi khoác lên cho tường,ta cần phải hiểu rõ tính năng của những bức tường, của mỗi không gian trong,ngoài những bức tường ấy. Nếu như không hiểu rõ điều này, mà sơn cho tườngtheo thói quen, thì không những không phát huy được tác dụng của chất liệumà thậm chí có thể còn có tác dụng ngược. Về cơ bản, việc sơn phủ bề mặttường có các tác dụng sau:

– Tăng (hoặc giảm) hệ số phản xạ ánh sáng trên bề mặt tường cho không gian(phần lớn tường trước khi sơn được trát (tô) vữa có bề mặt màu ghi xám,tối).

– Tạo các bề mặt có màu sắc, hay độ nhẵn/nhám theo ý đồ thẩm mỹ, theo côngnăng sử dụng.

– Làm đồng đều bề mặt tường.

– Làm bề mặt tường vệ sinh, thuận tiện cho sử dụng.

– Bảo vệ cho bề mặt tường và cả kết cấu bao che khỏi những yếu tố xâm thực,phá hoại.

Từ vôi đến sơn

Trước kia, các công trình dândụng phần lớn được quét vôi. Vôi cũng là một loại áo có những ưu điểm nhấtđịnh. Vôi rẻ, dễ kiếm, có sẵn ở khắp nơi, dễ dàng thi công...

Tuy nhiên vôikhông bền, sau một thời gian vôi sẽ bị bong mảng ra khỏi lớp vữa. Việc phamàu (vôi ve) theo cách hoàn toàn thủ công không thể cho màu phong phú và nhưmong muốn, hay bị sai lệch giữa lần này với lần khác, khó làm đồng nhất bềmặt của công trình. Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ vật liệu xâydựng, trên thị trường có rất nhiều loại sơn tường; các loại sơn cũng khôngphải là vật liệu xây dựng xa xỉ, nên đa phần những công trình mới ở đô thịđược sơn thay cho việc quét vôi truyền thống. Dẫu vậy thì vôi vẫn có nhữngchỗ đứng nhất định, không vì thế mà mất đi.

Sơn trực tiếp lên tường xây gạch trần, không trát cũng tạo nên hiệu quả tốt

Vôi vẫn là vật liệu tốt chonhững chủ nhà không dư dả về kinh phí, vôi được sử dụng cho các công trìnhtạm. Đặc biệt vôi quét tường được dùng nhiều cho việc phục chế đình, chùa,những kiến trúc cổ…; ở những nơi mà sự tôn trọng nguyên bản được đề cao; vàchủng loại vật liệu có ý nghĩa quan trọng cho tinh thần công trình. Kể cảvới những công trình kiến trúc dân gian được phục dựng (xây mới) theo kếtcấu và kiến trúc nguyên bản, thì tường vẫn được quét vôi chứ không phải sơn;vì sơn sẽ làm nên sự khập khiễng của thể loại công trình này.

Vôi dẫu có nhiều nhược điểmcủa một loại vật liệu “rẻ tiền”, “lạc hậu”… nhưng cũng có những ưu điểm nổitrội. Ngoài những ưu điểm rẻ, dễ tìm… như đã nói ở trên, vôi quét lên tườngkhông bịt kín bề mặt. Nói một cách nôm na là tường có thể dễ dàng “thở” qualớp vôi. Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới, độ ẩm cao thì đó là điều rất cóý nghĩa. Khi trời nồm, tường quét vôi (nhất là tường dày) có khả năng thẩmthấu hơi nước, không gây ra hiện tượng đổ mồ hôi trên bề mặt tường. Khi độẩm bên ngoài giảm, tường lại dễ dàng thoát hơi nước ra, không bị trữ nướcbên trong. Các loại sơn tường gốc nước tuy không bịt kín bề mặt tường, nhưngkhả năng trao đổi khí ở bề mặt không thể nào bằng tường quét vôi được.

Sơn vẫn là sự lựa chọn tất yếu cho các công trình hiện đại, xây mới bởi cácưu điểm phù hợp với quy trình – công nghệ xây dựng hiện đại. Sơn đáp ứngđược rất nhiều các yêu cầu về kỹ – mỹ thuật cho bề mặt. Với các chủng loạisơn, màu sắc sơn, và cả cách thức sơn… người thiết kế có thể tạo nên nhữngsáng tạo phong phú, đáp ứng tối đa nhu cầu cả về thẩm mỹ và công năng. Nếunhư quét vôi ve theo cách thức cũ chỉ giới hạn trong một số màu chủ đạo nhấtđịnh, và việc pha tiếp thành các màu trong bảng phối gần như là không thể;thì với sơn điều đó là trong tầm tay, với sự hỗ trợ của công nghệ đồ hoạtrên máy tính.

Thậm chí người thiết kế cóthể sơn công trình ảo trên máy tính trước khi quyết định thi công trực tiếpở công trường. Bên cạnh việc tạo được một bảng màu phong phú, thì các loạisơn còn có tính hoá – lý thích hợp cho những vật liệu, bề mặt có đặc thù,như sơn bêtông, sơn chống thấm, sơn chống nóng, sơn kháng kiềm, sơn khángkhuẩn…

Trong quy trình thi công sơn có một công đoạn là bả ma-tít. Công đoạn nàygắn bó mật thiết với việc sơn nên thường được gọi tên chung là “sơn bả”. Cónên, có cần bả ma-tít hay không – đó là quan điểm thi công cũng như quanđiểm sử dụng. Vấn đề là cần hiểu rõ mục đích, ưu nhược điểm của nó, ta sẽ cósự lựa chọn phù hợp.

Giếng trời được sơn sần để tránh dội âm và không lộ khiếm khuyết của tường khi ánh sáng từ trên rọi xuống

Việc bả ma-tít có hai tácdụng chính: làm cho bề mặt tường phẳng hơn, mịn hơn, khi sơn sẽ đẹp hơn;tiết kiệm sơn, do bột bả tạo nên một bề mặt phẳng, “lì”, triệt tiêu tối đacác chỗ lõm trên bề mặt vữa trát. Tuy nhiên bả ma-tít lại làm cho áo tườngkhông bền, dễ bị mốc, phồng rộp trong trường hợp tường bị thấm, ẩm ướt. Sơnkhông nhất thiết phải bả. Nếu bề mặt tường trát phẳng đẹp thì có thể sơntrực tiếp.

Sau khi chọn hãng sơn, chọnchủng loại sơn là đến chọn… màu sơn. Đa phần các chủ nhà đều thích tự làmviệc này, vì rất trực quan (có bảng màu), lại liên quan cụ thể đến ý thíchvà nhu cầu sử dụng. Nhưng thực tế, việc chọn màu sơn không hề dễ và khôngthể ngẫu hứng. Sử dụng màu nào chính, màu nào phụ, màu nào đi với màu nào,màu nào nằm ở đâu trên các bức tường phải là việc của kiến trúc sư hoặc nhàthiết kế nội thất. Màu nào trên bảng mẫu cũng đẹp, nhưng vào thực tế lạikhông phải thế.

Cách tốt nhất là chủ nhà đưara yêu cầu, hay ý thích về một tông màu chủ đạo, người thiết kế sẽ chọn bảngphối màu trên cơ sở đó. Màu sơn thực tế cũng có chút khác biệt với màu sơnin trong bảng màu, về cả sắc độ và sắc tố. Những kiến trúc sư thi công trựctiếp rút kinh nghiệm rằng: khi chọn màu trên bảng sơn, cần đem mẫu ra ngoài,dưới ánh sáng mặt trời; và chọn màu đậm hơn một mức trên dải màu so với màuthấy “được” (vì khi sơn lên tường, màu thường nhạt hơn màu in ở bảng mẫu).

Xu hướng giấy dán tường

Những năm gần đây, xu hướng sử dụng giấy dán tường trở nên khá phổ biến. Nếunhư sơn cho ưu điểm về màu sắc thì thế mạnh của giấy dán tường là hoa văn.Bên cạnh đó, giấy dán tường cũng có nhiều ưu điểm khác như: thi công nhanhgọn - vệ sinh, bao phủ được trên nhiều loại bề mặt vật liệu (đá, ximăng, gỗ,thạch cao…), không phải xử lý vết bẩn trên tường hay xử lý bề mặt tường cũ,dễ sửa chữa và thay thế…; và cuối cùng, giấy dán tường có tuổi thọ khá cao.Ở trạng thái thi công tốt, được bảo quản cẩn thận trong môi trường khí hậuphù hợp, giấy dán tường có thể bền tới cả chục năm, hơn cả các loại sơntường. Tất nhiên giấy dán tường chỉ thay thế sơn được ở nội thất.

Lựa chọn màu sơn đã khó thì lựa chọn giấy dán tường càng khó hơn, do ngoàiyếu tố màu sắc, giấy dán tường còn có hoa văn và các bề mặt khác nhau (nhám,trơn, bóng). Tuỳ từng không gian mà chọn mẫu giấy cho phù hợp. Giấy dántường nên dùng vào các mảng nhấn, không nên dùng quá tràn lan. Nên tận dụngưu điểm của giấy dán tường là hoa văn, bởi nếu dùng mẫu trơn (không hoavăn), thì lại giống… sơn.

Giấy dán tường được sản xuấttheo cuộn với khổ cố định, nên với những mảng tường lớn, việc dán ghép làđiều không tránh khỏi. Khi đó, cần lưu ý ghép chuẩn xác các chi tiết hoavăn. Những nơi có nhiều va chạm, nơi dễ bị dính bẩn, nơi có nhiệt độ thayđổi mạnh… không nên sử dụng giấy dán tường. Những nơi ẩm, có thể có nước nêndùng loại giấy dán chịu nước (có tráng lớp nilông mỏng). Những bức tườngkhông phẳng, lồi lõm nên sử dụng giấy hoa văn rối, phức tạp để che đi khiếmkhuyết đó.

Khi quyết định “mặc áohoa” cho một bức tường, cần cân nhắc kỹ và định vị cẩn thận các vật treotrên tường như tivi, tranh ảnh, đèn tường, các mặt công tắc, ổ cắm… Bởi lẽ,nếu đã dán tường mà chuyển vị trí một cái giá gắn trên tường, một cái chânđèn… sẽ để lại những vết cũ cần vá. Việc này dễ để lại “sẹo” không đẹp, nhấtlà khi mẫu giấy cũ đã không còn.

Giấy dán tường đã xuất hiện ở Việt Nam khoảng 15 năm, thời gian đầu ở cáckhách sạn. Hiện nay giấy dán tường được sử dụng nhiều hơn, nhất là các nhà ởtư nhân. Tuy nhiên, giấy dán tường vẫn là một loại vật liệu hơi xa xỉ bởigiá cả tương đối cao. Ngoài ra vấn đề khí hậu cũng là một trở ngại khôngnhỏ. Việc sử dụng giấy dán tường cũng đòi hỏi tính chuyên môn cao trongthiết kế - trang trí chứ không thể thoải mái, tuỳ tiện như quét vôi hay lănsơn nước. Tuy nhiên, giấy dán tường vẫn được cho là một loại vật liệu phổbiến trong tương lai.

Chọn áo theo tường

Theo SGTT