Nhiều sử gia khẳng định, Hương phi trong các phim ảnhvà  tiểu thuyết về Càn Long là nhân vật có thật, nhưng nàng không hề cựtuyệt hoàng đế, đến nỗi phải chết trẻ.

Hương phi đã là hìnhtượng quen thuộc khi người ta nhắc đến các mối tình của hoàng đế CànLong, nhất là những ai đã đọc tiểu thuyết “Thanh Cung 13 triều” hoặc xemphim “Hoàn Câu cách cách”.

Chuyện truyền kỳvề Hương phi

Chuyện kể rằng, năm 1759,Càn Long cử đại quân đi chinh phục bộ tộc Hồi ở Tân Cương, và dặn phótướng Triệu Huệ rằng: “Trẫm nghe nói thủ lĩnh người Hồi là Đại Hòa TrắcMộc có một phi tử là Hương phi chẳng những xinh đẹp mà thân thể còn tỏamùi thơm khác lạ. Ngươi hãy đặc biệt lưu ý, khi khải hoàn phải có nàngvề kinh.

Sau khi đã chinh phụcngười Hồi, giết được Đại Hòa Trắc Mộc, Triệu Huệ phải lao tâm khổ tứ mớiđưa được nàng Hương phi vạn dặm về kinh mà không sa sút sức khỏe và nhansắc. Còn Càn Long, nghe nói người ngọc đã về đến nơi thì vội vàng đếnthăm, vừa vào cửa đã ngây ngất bởi hương thơm lạ lùng như kỳ hoa dị thảocủa nàng.

Nhưng dù nhà vua dùngtrăm phương ngàn kế để phủ dụ, cầu cạnh, người đẹp vẫn một mực cự tuyệt.Càn Long thậm chí còn xây dựng cả một cung điện theo kiểu người Hồi, kẻhầu người hạ và mọi thức sinh hoạt đều theo kiểu Hồi để “nịnh” mỹ nhân,nhưng vô ích, nàng cương quyết thủ tiết với chồng dù có phải liều chết.

Chuyện đến tai Thái hậu,bà lo lắng cho sự an toàn của hoàng đế khi thấy cô gái người Hồi vẫnnuôi hận thù về cái chết của chồng như vậy. Khuyên bỏ Càn Long dứt tìnhkhông được, thái hậu cho rằng, không thể để Hương phi hiện diện trongcung nữa. Nhân một lần nhà vua đi vắng, bà sai người thắt cổ nàng đếnchết. Khi trở về, Càn Long đau đớn khi thấy Hương phi đã ra người thiêncổ. Từ đó đến cuối cuộc đời, tuy sủng ái nhiều phi tần khác nhưng ngàivẫn luôn đau đáu trong lòng mối tình hận này. Ở ngoại thành Bắc Kinhhiện nay vẫn còn ngôi mộ được cho là của Hương phi, trên bia khắc mộtbài từ đau buồn thảm thiết…

Sự thật về nàng Hàm Hương trong
Tạo hình của Hương phi trong phim "Hoàn Châu cách cách".

Và sự thật vềngười vợ Hồi của Càn Long

Vậy trong lịch sử cóHương phi hay không, và nàng là ai? Giáo sư Mạnh Nhâm, chuyên gia hàngđầu về lịch sử Thanh triều, năm 1937 đã chứng minh rằng đó chính là Dungphi của hoàng đế Càn Long. Dĩ nhiên, nguyên mẫu không giống với hìnhtượng quá bay bổng, ly kỳ trong truyền thuyết nên nhiều người chưa tinlắm. Đến năm 1979, điều này gần như đã được chứng thực khi người ta khámphá lăng mộ Dung phi.

Dung phi không phải là vợgóa của thủ lĩnh người Hồi chống lại triều Thanh như trong truyềnthuyết, mà là con gái trong gia đình có công với triều đình trong cuộcbình định Tân Cương. Vì thế, cả nhà được triệu về kinh diện kiến nhàvua. Không biết cảm nhan sắc của nàng hay để ghi công gia tộc nàng,người con gái tộc Hồi 27 tuổi này được nhập cung làm quý nhân. Lúc này,Càn Long đã ở tuổi ngũ tuần. Người vợ Hồi duy nhất này được Càn Long rấttrân trọng. Nhà vua cho phép nàng giữ tín ngưỡng và cách ăn mặc của dântộc mình (đến khi nàng được phong quý phi mới may trang phục kiểu Mãn),ban cho nàng đầu bếp người Hồi cùng các loại quả đặc sản quê hương. củamìnhluôn ưu ái ban cho nàng các loại quả của người Hồi… Đáp lại ân huệcủa Càn Long, nàng cũng dâng hoàng đế những điệu múa của người Hồi, tổchức đoàn xiếc với những trò lạ cho ngài vui, mời ngài ăn những thức ănlạ của dân tộc mình… khiến nhà vua rất cảm động. Tình cảm ân ái giữa họrất khăng khít và sâu đậm.

Trong các cuộc tuần duGiang Nam của Càn Long, số hậu phi đi theo rất ít, nhưng suốt nhiều nămliền, Dung phi luôn được chọn, dù lúc đó nàng đã ở tuổi xế chiều. Điềuđó cho thấy nhà vua sủng ái nàng như thế nào.

Dung phi qua đời vì bệnhnặng năm 55 tuổi. Mặc dù một thời gian dài trước đó, những người đồngbào Hồi của nàng đã gây rối loạn ở Tân Cương khiến triều đình nhiều phenđau đầu, nhưng sự trân trọng của Càn Long đối với nàng không giảm. Cáichết của ái phi không còn trẻ vẫn khiến Càn Long đau buồn đến mức bỏthiết triều suốt ba ngày. Tang lễ được tổ chức rất long trọng, đàn ôngtừ thân vương trở xuống, đàn bà từ công chúa, phúc tấn trở xuống đềuphải có mặt để dự tang lễ.

Như vậy, Càn Long quảthật có một – và chỉ một - bà phi người Hồi, và bà phi này quả thật đượchoàng đế vô cùng sủng ái. Nhưng bà phi này thân thể có tỏa mùi hương haykhông? Và nếu đã có một Dung phi danh chính ngôn thuận được an tángtrong lăng sau khi qua đời ở tuổi già thì ngôi mộ Hương phi ngoại thànhBắc Kinh là thật hay chỉ do người sau lập nên cho phù hợp với truyềnthuyết? Điều đó thật khó mà chứng minh một cách dứt khoát

Theo Đất Việt