Lên cơn co giật, động kinh vì sán “làm tổ” trong não

Có rất nhiều bệnh nhân thườngxuyên bị co giật, động kinh hàng chục năm trời, đi khám, chữa trị nhiều nơimà không dứt bệnh vì không tìm ra nguyên nhân. Đến khi tìm ra nguyên nhân làdo sán làm tổ trong não thì ai cũng hoảng hồn.

Biểu hiện của nhiễm nangsán rất phong phù, tùy thuộc vào vị trí mà các nang sán cu ngụ. Ấu trùngsán có thể đi bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể nhưng thường tập trungnhiều ở cơ, mắt, và đặc biệt là não, trong hệ thần kinh trung ương,chiếm 60-80% các trường hợp. Khi cư trú vùng cơ, gây các tổn thương thìtrên da người bệnh xuất hiện các nang nhỏ bằng hạt đỗ hoặc hạt dẻ, tròn,chắc, không đau, di động trên nền sâu và lăn dưới da, màu da ở trên bìnhthường. 

Hình ảnh nang sán lợn trong não bệnh nhân. Ảnh: A.Hải

Còn khi cư trú ở não gây cáctriệu chứng động kinh, co giật, nhìn mờ, mù mắt, tăng áp lực nội sọ, đau đầukéo dài…”Đáng nói, biểu hiện của sán lợn trong não dễ khiến người bệnh nhầmlẫn với một số bệnh thần kinh khác. Bởi người bệnh thường có đau nhức đầu,chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ, trí nhớ giảm sút, bại chân tay, rối loạn cảmgiác, liệt, tăng áp lực nội sọ…Vì thế, rất nhiều bệnh nhân có ấu trùng sánlợn trong não đến viện sau cả quá trình dài vài năm đi khám ở nhiều nơi màkhông phát hiện ra bệnh”, BS Dũng nói.

Bệnh phát hiện muộn do dễnhầm lẫn với các chứng bệnh khác, nhưng việc điều trị lại rất hiệu quả. Đểđiều trị ấu trùng sán lợn thường mất 2-5 đợt, khoảng 15-20 ngày/đợt và mỗiđợt cách nhau 10-20 ngày. Nếu được phát hiện sớm bệnh nhân sẽ khỏi hẳn cáctriệu chứng do ấu trùng sán gây ra, song nhiều trường hợp có thể để lại hiệntượng các nốt vôi hóa trong não do bị nang sán quá lâu không được điều trị.

Trên thực tế số bệnh nhân đếnkhám tại Viện Sốt rét kí sinh trùng T.Ư cho thấy, các bệnh nhân nhiễm sánlợn chủ yếu ở lứa tuổi trưởng thành, rải rác ở tất cả các địa phương, nhấtlà ở những vùng có phong tục ăn thịt lợn sống, chưa nấu chín, ăn tiết canh,nem chạo hoặc quản lý phân chưa tốt. Sán dây lợn dài từ 2-3mm hoặc hơn, gồmnhiều đốt, có đốt cổ mảnh, có đốt thân trưởng thành, có đốt già. Trong mộtđốt sán già có thể chứa tới 55.000 trứng, những đốt già ở cuối thường rụngthành từng đoạn 5-6 đốt liền nhau theo phân ra ngoài. Khi nguồn phân nàyđược quản lý không tốt, dễ dàng lây nhiễm vào các nguồn thực phẩm khác, ănsống không nấu chín dễ lây nhiễm sán.

Vì sao nhiễm sán lợn?

Vậy ấu trùng sán lợn xâm nhậpvào cơ thể bằng con người nào? Có hoàn toàn do ăn đồ ăn sống chế biến từthịt lợn như nem chạo, ăn phải thịt lợn gạo? ThS Dũng cho biết, ăn đồ ănsống chế biến từ thịt lợn như nem chạo, tiết canh, ăn phải lợn gạo là mộtnguy cơ lớn để ấu trùng sán lợn xâm nhập. Tuy nhiên, nó cũng có thể xâm nhậptự nhiễm.

Ấu trùng sán lợn xâm nhập quaăn uống khi người bệnh ăn phải thức ăn, nước uống, tay bẩn đưa lên miệng… cónhiễm trứng sán dây lợn sẽ khiến trứng sán xâm nhập vào đường tiêu hóa, dướitác dụng của dịch dạ dầy chúng phát triển thành ấu trùng sán chui qua thànhruột vào vòng tuần hoàn rồi tới cư trú ở các cơ quan trong cơ thể ở thể nangsán.

Ấu trùng sán lợn cũng xâmnhập vào cơ thể con người qua đường tự nhiễm. Đó là người ăn phải thịt lợncó ấu trùng sán vào ruột phát triển thành sán trưởng thành ký sinh trongruột non, hàng ngày các đốt sán già của sán dây trưởng thành rụng ra khỏithân có kèm theo nhiều trứng sán dây. Vì một lí do nào đấy khiến người bệnhnôn ọe dẫn tới những đốt sán già theo nhu động ngược bất thường của ruột nontrào ngược lên dạ dày, trứng sán thoát ra khỏi đốt sán tới tá tràng, ruột,ấu trùng thoát ra khỏi trứng xâm nhập vào vòng tuần hoàn.

Vì thế, để phòng bệnh, cầnphải vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh tiếp xúc với môi trường đất, cần rửa taysạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Cần vệ sinh môi trường sạch sẽ,quản lý tốt nguồn phân lợn, bò, tuyệt đối không dùng phân tươi để tưới rau…Tuyệt đối không ăn thịt lợn gạo, tiết canh, nem thính, nem chạo, thịt lợntái, điều trị người bệnh khi có biểu hiện nhiễm sán dây…

Với bệnh ấu trùng sán lợn,khi có dấu hiệu nghi ngờ, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng để xác định và cầnthiết sẽ tiến hành xét nghiệm chọc hút tại nang ấu trùng. Với những trườnghợp này khi xét nghiệm phân cũng có thể thấy đốt sán và trứng sán. Với nhữngu nang ở da được chọc hút lấy dịch xét nghiệm cũng tìmthấy ấu trùng sán lợn.Còn với những biểu hiện ấu trùng sán lợn vùng não, phim chụpX - quang nãothất hoặc soi đáy mắt phát hiện thấy u nang sán hoặc ấu trùng sán lợn.

Theo Tú Anh
Đất Việt