Người phụ nữ bị đột quỵ não nghi do dùng thuốc tránh thai

Bệnh nhân Phương (43 tuổi, địa chỉ ở Hà Nội), được gia đình đưa vào khoa Cấp cứu A9, lúc 7h40 ngày 21/2 vì lý do liệt nửa người trái, nói khó, méo miệng sau khi ngủ dậy.

Bệnh nhân được chỉ định chụp cộng hưởng từ não và mạch não cấp cứu cho kết quả tổn thương tăng tín hiệu thái dương, thùy đảo, nhân bèo bên phải của nhồi máu não cấp tính trên FLAIR do tắc động mạch não.

Sau 30 phút can thiệp tái thông mạch máu bị tắc bằng dụng cụ cơ học qua đường động mạch cho bệnh nhân, các bác sĩ đã lấy ra được một mảnh huyết khối nhỏ có chiều dài khoảng một cm. Tiến hành chụp mạch lần cuối cùng thấy động mạch não giữa bên phải tái thông hoàn toàn.

Sau khi kết thúc can thiệp tái thông, bệnh nhân tỉnh hoàn toàn, không còn liệt dây thần kinh số VII bên trái, liệt 1/2 người trái cải thiện rõ rệt.

Sau 9 ngày điều trị, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, không còn dấu hiệu liệt. Tuy nhiên, các bác sĩ vẫn chưa tìm thấy bất cứ yếu tố nguy cơ nào khiến bệnh nhân rơi vào tình trạng đột quỵ nhồi máu não như vậy.

Điều quan trọng khiến các bác sĩ phải lưu tâm là bệnh nhân sử dụng thuốc tránh thai Marvelon từ khoảng 4-5 năm nay. Đây là một yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ đột quỵ não, nhất là ở những người hút thuốc lá, tăng huyết áp, đau nửa đầu.

Ngày điều trị thứ 8, bệnh nhân Phương hoàn toàn tỉnh táo, không còn bất cứ dấu hiệu liệt nào. Ảnh: Lương Quốc Chính.

Thuốc tránh thai có thể làm tăng nhẹ nhưng rõ rệt nguy cơ một loại đột quỵ não phổ biến nhất. Hiện nay, khoảng hơn 100 triệu phụ nữ đã và đang dùng thuốc tránh thai đường uống. Mỹ có 40 nhãn hiệu thuốc tránh thai đường uống và 21 nhãn hiệu thuốc tránh thai khẩn cấp.

Chuyên gia nước ngoài từng chỉ ra rằng thuốc tránh thai có thể khiến phụ nữ có các yếu tố nguy cơ đột quỵ dễ lâm vào tình trạng nguy hiểm.

Ca đột quỵ não liên quan đến việc dùng thuốc tránh thai đường uống đã được báo cáo lần đầu tiên năm 1962. Thời kỳ đầu, thuốc tránh thai đường uống mang hàm lượng cao estrogen tổng hợp (tới 150 microgram). Hiện nay, hầu hết thuốc tránh thai đường uống chỉ chứa hàm lượng estrogen tổng hợp thấp từ 20-35 microgram, không thuốc nào chứa quá 50 microgram.

Thuốc tránh thai đường uống làm tăng nguy cơ đột quỵ nhồi máu não gây ra bởi các cục máu đông và chiếm khoảng 85% các đột quỵ. Trên quần thể dân số, thuốc tránh thai dường như không làm tăng nguy cơ đột quỵ chảy máu não.

Tỷ lệ đột quỵ nhồi máu não chiếm khoảng 4,4/100.000 phụ nữ ở độ tuổi sinh sản. Trong một nghiên cứu phân tích gộp, thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 1,9 lần, và làm tăng tỷ lệ độ quỵ lên 8,5/100.000 phụ nữ có dùng thuốc.

Phụ nữ vừa dùng thuốc tránh thai và vừa hút thuốc lá, có bệnh tăng huyết áp hoặc có tiền sử đau nửa đầu, nguy cơ đột quỵ còn cao hơn rõ rệt. Vì vậy, các bác sĩ không khuyến khích những phụ nữ này dùng thuốc tránh thai.