Trung bình cứ 10 người phụ nữ thì sẽ có 8 người nhiễm HPV ít nhất 1 lần trong đời (1). Vi rút HPV là tác nhân chính gây ra nhiều bệnh như là mụn cóc, sùi mào gà, các loại ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo, hầu họng, và đặc biệt là ung thư cổ tử cung (1).
Vi rút HPV là gì? Có thể lây nhiễm qua đường nào?
Vi rút HPV (Human Papilloma Virus) là một loại vi rút sinh u nhú ở người, lây truyền chủ yếu thông qua đường tình dục, hoặc do tiếp xúc tay, miệng với cơ quan sinh dục, sử dụng chung đồ vật bị nhiễm HPV, lây truyền từ mẹ sang con.
Có khoảng hơn 100 chủng vi rút HPV, trong đó có 15 chủng HPV nguy cơ cao có thể gây ra các bệnh lý ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư vùng hầu họng.
Trong đó, 70% các trường hợp ung thư cổ tử cung được ghi nhận gây ra bởi 2 chủng HPV nguy cơ cao là 16 và 18. Theo thống kê, tỷ lệ hiện nhiễm HPV ở phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung đối với riêng chủng HPV 16 là 48,5% (2).
Ngoài ra, các chủng vi rút HPV khác như chủng 6, 11 cũng được xác định là nguyên nhân gây ra bệnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục) (1). Bệnh sùi mào gà tuy không nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng như các bệnh lý ung thư và có thể chữa khỏi nhưng có nguy cơ phát và tái nhiễm cao, dễ lây truyền từ mẹ sang con và để lại nhiều gánh nặng về tinh thần cho người mắc.
Vi rút HPV (Human Papilloma Virus) là một loại vi rút lây truyền chủ yếu thông qua đường tình dục
Theo thống kê, 80% phụ nữ sẽ bị nhiễm vi rút HPV ít nhất một lần trong đời (1). Bạn có thể bị nhiễm HPV khi quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc đường miệng với người đã nhiễm. Bất kỳ ai có hoạt động tình dục đều có thể bị nhiễm HPV, đáng chú ý phần lớn người nhiễm HPV sẽ có không có biểu hiện hay triệu chứng lâm sàng rõ rệt nào nên rất khó để nhận ra bản thân mình hoặc bạn tình đã bị nhiễm hay chưa, ngay cả khi bạn chỉ quan hệ tình dục với một người (3).
Vi rút HPV là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh ung thư cổ tử cung
Cơ thể người là môi trường sống lý tưởng cho loại vi rút này tồn tại và sinh sôi. Khi thoát khỏi cơ thể người, vi rút không tồn tại được lâu nhưng người ta vẫn tìm thấy được loại vi rút này bám trên các kẹp sinh thiết, găng tay phẫu thuật… Vì thế, dù bạn chưa quan hệ tình dục nhưng vẫn có khả năng nhiễm HPV dù nguy cơ này khá thấp.
Nhiều bệnh nhân không biết bản thân đã nhiễm HPV vì không có triệu chứng rõ rệt, triệu chứng chỉ xuất hiện khi HPV đã phát triển thành các bệnh lý sinh dục như ung thư hoặc mụn cóc sinh dục. Ước tính khoảng thời gian từ lúc nhiễm HPV đến khi tiến triển thành ung thư cổ tử cung là 15-20 năm đối với những người có hệ miễn dịch bình thường. Tuy nhiên nếu hệ miễn dịch của bạn bị suy giảm, thời gian này chỉ còn 5-10 năm (4). Ngoài ra, vi rút HPV không chỉ gây ra ung thư cổ tử cung mà còn gây ra các loại ung thư khác như dương vật, âm hộ, hậu môn, miệng và hầu họng.
Ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể phòng ngừa
Hiện tại vẫn chưa có phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung. Người mắc bệnh có tỷ lệ sống sót sau 5 năm tùy vào giai đoạn bệnh khi được phát hiện. Nhưng bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ mình bằng cách thực hiện tiêm vắc xin ngừa vi rút HPV kết hợp thăm khám, tầm soát ung thư định kỳ.
Song song với việc tiêm vắc xin ngừa HPV, cần thăm khám, tầm soát ung thư định kỳ để phòng bệnh triệt để
Vắc xin ngừa vi rút HPV giúp phòng ngừa được các chủng HPV nguy cơ cao, giúp ngăn chặn các tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, âm đạo, mào gà sinh dục.
Hiện nay, vắc xin HPV được chỉ định tiêm cho các bạn nữ từ 9-26 tuổi, kể cả những bạn đã quan hệ tình dục hoặc đã từng nhiễm HPV. Các loại vắc xin ngừa vi rút HPV đều đã được kiểm tra lâm sàng, kết luận dung nạp tốt và ít gây ra tác dụng phụ, các biến chứng nặng rất hiếm gặp.
Bên cạnh việc tiêm vắc xin ngừa vi rút HPV, bạn vẫn nên thực hiện khám tầm soát ung thư định kỳ, quan hệ tình dục an toàn để giảm thiểu khả năng lây nhiễm vi rút HPV, đồng thời giữ chế độ ăn uống lành mạnh, rèn luyện sức khỏe để nâng cao sức đề kháng, đặc biệt là hạn chế bia rượu, thuốc lá.
*Bài viết nằm trong chương trình truyền thông cộng đồng của Hội Y học Dự phòng Việt Nam, được tài trợ bởi MSD vì mục đích giáo dục. VN-HPV-00234 01122022
Theo Pháp luật và bạn đọc
