Trước khi qua đời, ca sĩ Phi Nhung bị "cơn bão Cytokine" đánh gục như thế nào?

Trưa 28/9, sau hơn 1 tháng chống chọi với Covid-19, dù được các y bác sĩ tích cực cứu chữa nhưng ca sĩ Phi Nhung đã mãi mãi ra đi. Nữ ca sĩ đã trút hơi thở cuối cùng tại BV Chợ Rẫy vào lúc 11h47 phút cùng ngày. BV Chợ Rẫy cũng đã xác nhận thông tin trên.

Theo đó, trước khi mất tại BV Chợ Rẫy, ca sĩ Phi Nhung được chẩn đoán mắc Covid-19, nhập viện Triều An, sau đó chuyển qua Chợ Rẫy trong tình trạng biến chứng nặng, đông đặc phổi và hoại tử một phần phổi, kèm cơn bão Cytokine, suy đa cơ quan. Ca sĩ Phi Nhung cũng được chạy ECMO và lọc máu liên tục.

Theo TS. BS Quan Thế Dân từng chia sẻ trên báo Sức khỏe & Đời sống, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy hô hấp nặng và tử vong nhanh chóng ở bệnh nhân Covid-19 là do hiện tượng cơn bão Cytokine. Đáng tiếc, ca sĩ Phi Nhung lại bị cơn bão này tấn công dẫn đến tình trạng tiến triển nặng và đã không qua khỏi.

Vậy cơn bão Cytokine là gì, đã đánh gục các bệnh nhân nhiễm Covid-19 như thế nào?

Cytokine là chỉ loại chất tiết của các tế bào bạch cầu và nội mô trong quá trình viêm, là một phần của đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Cytokine không phải là kháng thể, cũng không phải là hormon, nhưng là các chất có hoạt tính sinh học rất mạnh, có tầm tác dụng tại chỗ, nên còn gọi một cách không chính thức là các "hormon tế bào".

Khi virus xâm nhập cơ thể, tế bào lympho T nhận diện virus, tiết ra các cytokine để kích hoạt hệ miễn dịch hoạt động, lympho B sản xuất ra kháng thể, lympho T khác thì tăng sinh để trực tiếp bắt giữ virus, các bạch cầu được hấp dẫn về ổ viêm, các mạch máu được mở rộng để chuyên chở vật chất kháng virus đến… tất cả các hoạt động này có được là do vai trò của các cytokin.

Sự đề kháng của cơ thể lớn dần và virus bị ức chế dần, sau 7 - 10 ngày bệnh nhân loại bỏ được hoàn toàn virus ra khỏi cơ thể và khỏi bệnh. 80% bệnh nhân khỏi bệnh một cách êm ả như vậy, sau vài ngày nóng sốt đau họng.

Trước khi mất, ca sĩ Phi Nhung đã bị cơn bão cytokine tấn công...

Tuy nhiên 20% người bệnh còn lại không được may mắn như thế. Nhiều người trong số đó trở nặng, xảy ra cơn bão cytokine.

Theo một cách chưa rõ ràng, hệ miễn dịch bị kích thích quá mức, các cytokine tràn ngập trong máu, như một cơn bão… gây nên các các phản ứng viêm, đông máu, giảm bạch cầu lympho, thâm nhiễm tế bào đơn nhân các cơ quan.

Phản ứng viêm quá mức xảy ra, đặc biệt tại phổi. Các phế nang xung huyết, tràn ngập dịch viêm, thành phế nang dày lên, giảm sức căng bề mặt, các mao mạch xung huyết. Tất cả cản trở hấp thụ oxy khiến oxy trong máu giảm thấp. Tuy nhiên có điều kỳ lạ là mặc dù oxy máu giảm thấp nhưng người bệnh không nhận thức được tình trạng này.

Tiếp theo cơn bão cytokine kích hoạt tình trạng tăng đông máu, làm đông máu rải rác khắp các mao mạch phổi, tắc nghẽn lượng máu đến các phế nang, dẫn đến trao đổi oxy càng tồi tệ thêm. Hậu quả là hai lá phổi sũng nước, đông đặc lại. Người ta dùng thuật ngữ phổi bị gan hóa. Tức là lá phổi khỏe mạnh có màu trắng hồng, xốp, chứa đầy hơi, khi thả xuống nước thì nổi. Còn lá phổi viêm đông đặc xung huyết thì màu tía, chắc nặng như lá gan, thả xuống nước là chìm.

Lúc này người bệnh khó thở rất nặng, môi và đầu ngón chân ngón tay tím tái, người bệnh rất mệt há mồm ra thở, nhịp thở trên 30 lần/phút, nặng nữa thì lú lẫn hôn mê. Đo bão hòa oxy máu thấy xuống thấp. Nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ tử vong. Xét nghiệm có tăng cytokine và D-dimer. Tuy nhiên xét nghiệm các cytokine rất ít bệnh viện làm được, hầu như chỉ làm được D - dimer, phản ánh tình trạng tắc mạch phổi. Dễ thực hiện nhất và cũng rất có giá trị là chụp x-quang phổi. Trên phim x-quang người ta thấy hình ảnh hai lá phổi trắng xóa.

Với lá phổi bị cơn bão cytokine tàn phá như vậy thì thở oxy, kể cả thở oxy dòng cao hay thở máy cũng không hấp thu oxy được. Người bệnh sẽ tử vong nhanh chóng. Vì vậy chúng ta mới thấy nhiều người mặc dù được thở oxy dòng cao đến 60 lít/phút hoặc thở máy vẫn chết.

Cách duy nhất có thể cứu được bệnh nhân lúc này là chạy tim phổi nhân tạo ECMO, và lọc hấp phụ cytokine, đợi cho cơn bão cytokine qua đi và phổi bệnh nhân dần hồi phục.

Tại Việt Nam, phi công người Anh cũng từng bị cơn bão "cytokine" tấn công nhưng may mắn là sau quá trình điều trị, nam phi công đã được cứu sống, xuất viện về nước.

Sao

Xót xa lời hứa trước khi qua đời của cố ca sĩ Phi Nhung dành cho con gái ruột đang làm y tá ở Mỹ

Theo Doanh nghiệp và Tiếp thị