Tận dụng góc phụ, hóa giải góc chết trong nhà

Trong mỗi ngôi nhà, dù đượcthiết kế kỹ đến đâu cũng không tránh khỏi những chỗ khó xử lý khi kê sắp đồ nộithất, gây hiệu quả thẩm mỹ kém; hoặc không khai thác được, hoặc bất tiện khi sửdụng.

Đó là những góc phụ (hay một sốtrường hợp còn gọi những góc chết). Trù liệu trước được khi thiết kế để có nhữnggiải pháp kiến trúc – kỹ thuật tốt là ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên không phải lúcnào cũng chủ động được điều này. Khi đó giải pháp thiết kế nội thất – dù chỉ làsắp đặt cũng tạo nên những hiệu quả nhất định để làm sống lại góc chết.

Gócphụ - thử điểm danh

Những góc phụ trong nhà có thểxuất hiện do những lý do khách quan, hay hệ quả của những yêu cầu khi thiết kếgây ra. Đó có thể là một khoảng méo do hình dáng đất xây dựng; có thể là hệ quảcủa những góc xoay theo yêu cầu hướng của phong thuỷ; đó cũng có thể là sự “chưatới nơi tới chốn” của việc kê đặt nội thất và thiết bị…

Phía dưới giếng trời cạnh cầu thang, nhưng lại là mái của phòng vệ sinh phía dưới, có chức năng vườn cảnh rất bắt mắt

Tuy nhiên, cũng có những góc phụđược coi là hiển nhiên tồn tại, song hành cùng công trình từ khi thi công chotới… suốt đời. Đó là gầm cầu thang, là trần kỹ thuật, nhà vệ sinh, khe hẹp saunhững cánh cửa…, hay ở những nhà mái dốc là tầng áp mái – nhất là nơi giao máivới tường biên (thấp nhất).

Trong rất nhiều những góc phụ màta vẫn hay gọi là “góc chết” như thế, có lẽ gầm cầu thang xứng đáng đứng ở vịtrí số một. Đây là cái góc không thể thiếu, không thể bỏ, trừ khi nhà chỉ có mộttầng trệt. Gầm cầu thang luôn gây ra những khó chịu về thẩm mỹ và các phiền toáikhác khi sử dụng hay vệ sinh, là nơi cư trú của nhiều loại côn trùng gây ảnhhưởng không tốt đến môi trường sống.

Những diện tích sàn nhỏ, không đủthành phòng, nhưng lại chênh cốt hay nằm cuối tuyến giao thông (ít có tác dụnggiao thông) cũng có thể là các góc phụ, góc chết. Có lẽ cần phân biệt những gócsang như thế này với sàn logia hay bancông. Sàn logia hay bancông không nên coilà phụ, là “chết” bởi nó là một thành phần quan trọng của cả hình thức và côngnăng kiến trúc; là một kết cấu bao che, lớp trung chuyển rất phù hợp với khí hậunhiệt đới.

Phần còn lại, khoảng trống cònlại khi kê đồ nội thất, thiết bị; gây ra nhiều góc phụ, tuy không nghiêm trọngnhưng lại… lắt nhắt. Một chiếc tủ lạnh hụt so với ô chờ sẵn, một chiếc bồn tắmchưa “với” tới biên tường nhà vệ sinh; hai chiếc ghế “đấu” vuông góc để lại mộtô trống ở góc phòng… là những trường hợp ta thường thấy rất cụ thể. Những côngtrình cũ được cải tạo hay đụng phải chuyện này do không tính trước được, cùng sựthay đổi nhu cầu và tính năng, kích thước trang thiết bị.

Phụ hay là “chết”?

Trang trí tiểu cảnh dưới gầm thang

Thật ra, góc phụ, hay “góc chết” chỉ là một cách nói rất… dân gian và linhhoạt về những trường hợp như vừa liệt kê; chính danh kiến trúc hẳn không cótừ đó. Một kiến trúc chuẩn mực thì cái gì cũng phải có ý nghĩa của nó, cómối quan hệ hữu cơ giữa hình thức và công năng. Không cái gì hiện diện vàtồn tại vô lý cả. Nhưng đó chỉ là điều lý tưởng khi mà mảnh đất xây dựngkhông bị bó buộc, kỹ thuật đáp ứng được hết các yêu cầu kiến trúc và kinh tếkhông bị hạn chế. Thực tế, trong thể loại nhà ở gia đình và trong bối cảnhxã hội của ta còn quá nhiều những hạn chế nên mới có chuyện kia!

Vậy thì, góc phụ (không phải làchính) có ý nghĩa không? Nếu không có ý nghĩa thì có phải là “chết” không? Gócphụ và “góc chết” có thể coi như nhau không? Lâu nay ta vẫn nói chung chung vềnhững góc này, nói tới góc phụ – ngầm hiểu là góc chết, là chỗ xấu xí, hay khônglàm gì được, không khai thác được. Có lẽ vì vậy mà nhiều góc phụ không được tậndụng mặc dù hoàn toàn có thể tận dụng hiệu quả về cả mặt công năng và hình thức.

Quan điểm của người viết bài chorằng: góc phụ là những góc có ý nghĩa nhất định về diện tích và không gian, cókhả năng khai thác, thậm chí góc phụ có thể là chủ định thiết kế tạo ra; còn gócchết là những yếu tố khách quan bất khả kháng, những lỗi hay bất cập của thiếtkế – thi công hay trong quá trình sử dụng. Góc phụ có thể “chết” và không“chết”. Tuy nhiên “góc chết” cũng không phải là hết.

Những góc phụ, thì cần khai thác;còn góc chết thì cần hoá giải. Nhưng có lẽ câu trả lời cuối cùng chính là nhữnggiải pháp vào từng tình huống cụ thể.

Tậndụng và hóa giải

Góc chết do cột kết cấu lồi ra ngoài mặt tường, được xử lý bằng một bức tường trang trí kết hợp chiếu sáng cho hiệu quả cao

Gần đây, việc khai thác và giảiquyết triệt để những góc phụ, góc chết là một xu hướng lan rộng, tích cực. Lý dolà người ta đầu tư cho thiết kế – đặc biệt là thiết kế nội thất nhiều hơn, khảnăng kinh tế cũng dồi dào hơn và có nhiều vật liệu, kỹ thuật để có thể đáp ứngđược các giải pháp thiết kế.

Nếu khéo léo và có sự tính toántrước khi thiết kế kiến trúc, thì việc tận dụng các góc phụ sẽ hợp lý, đỡ tốnkém hơn, và thuận tiện khi vận hành. Việc xử lý các góc chết cũng tương tự nhưvậy.

Hãy bắt đầu từ cái góc ở đâu cũngcó, không bao giờ thiếu: đó là gầm cầu thang. Giải pháp cơ bản vẫn là tiểu cảnhđể tạo một sự thân thiện về thị giác. Tuy nhiên nếu sự sắp đặt không khéo léohoặc xử lý kỹ thuật không hợp lý thì chưa chắc đã ổn. Nhiều nhà làm bể cảnh dướichân thang, tưởng đẹp và không có chỗ cho gián, chuột thì lại thành chỗ cho muỗivà quá mất thời gian chăm sóc thay nước bể. Có nhà đặt cây cỏ giả dưới gầmthang, nhưng kết quả không như ý vì đồ giả không thể như đồ thật, trông còn phảncảm hơn là chẳng đặt gì. Với những cầu thang vế dài, tận dụng gầm thang thànhphòng vệ sinh hay kho là một giải pháp tốt, thậm chí hiệu quả về thẩm mỹ với sựnhấn mạnh về khối. Gần đây có nhiều gầm thang với cách xử lý… không làm gì cùngthang rỗng (xương chịu lực bằng thép) rất hiệu quả mà gọn gàng, không tốn kém.

Khu vực trần kỹ thuật trên phòngvệ sinh theo cách làm trước kia hay được đổ bản bêtông để tận dụng làm kho. Tuynhiên cái kho này tiếp cận rất khó (phải bắc thang, ghế chui vào); vào trong rồicũng khó xoay xở, và tối om. Vậy nên thực tế kho hầu như để không vì quá phứctạp cho việc cất/lấy đồ. Cũng vì lý do đó nên bình nước nóng vẫn đặt lộ ra dướitrần nhà vệ sinh, vừa thiếu thẩm mỹ và có thể bị vướng.

Xu hướng gần đây là xử lý trầnthạch cao chịu nước cho phòng vệ sinh, giấu bình nước nóng lên đó. Bình nướcnóng được tiếp cận qua một cửa thăm cùng chất liệu ngay trên trần. Cũng phải nóithêm rằng sự xuất hiện của trần phụ trong nhà vệ sinh (dù là sàn bêtông hay trầnthạch cao, trần nhựa…) là bắt buộc để che ống và giảm chiều cao, tạo tỷ lệ phùhợp cho phòng có diện tích nhỏ.

Những chỗ tường bị lồi ra do cột,vách bêtông – đặc biệt ở nhà chung cư cao tầng có thể xử lý bằng những vách nhẹ,các giá kệ, tủ âm tường để làm hợp lý mặt bằng, tránh sự vô duyên và không thoảimái khi sử dụng. Giải pháp này vừa có tác dụng trang trí, vừa tận dụng để để đồ.Những chỗ thiếu hụt do kê sắp đồ cũng có thể làm tủ, giá để xoá bỏ những khoảngthừa.

Những trường hợp hơi bị lỡ về vịtrí, diện tích… trong bố trí nội thất hoàn toàn có thể hoá giải bằng các giảipháp linh hoạt và nhẹ nhàng như đặt bình hoa, chậu cây cảnh, tượng hay các vậttrang trí khác để cân bằng bố cục và làm tăng tính thẩm mỹ cho không gian.

Có lẽ, điều quan trọng khi tìmcách tận dụng những góc phụ và hoá giải những góc chết là phải làm khéo léo vàthật tự nhiên, đừng khiên cưỡng. Khi ấy ắt có hiệu quả!

Theo SGTT