Ngày 21-2 (mùng 8 tháng giêng nămCanh Dần), trong lúc mọi người còn vui Xuân hoặc đang trên đường từ quê trở vềnơi làm việc, mà không có bất kỳ lời báotrước nào.
Lý do tăng chưa thuyết phục
Người dân không hiểu có lý do nàobức bách đến mức các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu phải tăng giá vào thời điểmnày. Vậy là trong tương lai, nỗi ám ảnh của việc tăng giá xăng đột ngột sẽ cứmãi đeo đuổi người tiêu dùng.
Một quan chức của Tổng Công tyXăng dầu VN (Petrolimex VN) phát biểu với báo chí rằng phải tăng giá bán lẻ xăngdo giá dầu thế giới đã vượt quá 80 USD/thùng. Xem lại giá dầu thế giới từ ngày15-1-2010 đến ngày 15-2-2010 theo biểu đồ dưới đây do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF)thông báo vào ngày 19-1-2010 thì không phải như vậy. Cụ thể, giá dầu thô đượcgiao chỉ là 77,51 USD/thùng và cùng ngày, IMF nâng dự báo giá dầu thô cho năm2010 từ 76 USD/thùng lên 78,32 USD/thùng; cho năm 2011 lên mức 82,5 USD/thùng sovới mức dự báo trước đây là 82 USD/thùng (hình 1).
| |
| Hình 1: Biểu đồ thông báo giá của IMF ngày 19-1-2010 cho thấy giá dầu thô được giao năm 2010 không quá 80 USD/thùng. (Ảnh: IMF) |
Hình thành mặt bằng giá mới
Không nghi ngờ gì nữa, tăng giáxăng vào thời điểm ngay sau Tết này sẽ “đổ dầu vào lửa” cho đợt tăng giá thườngvẫn diễn ra trên thị trường sau mỗi dịp Tết. Giá thực phẩm, rau củ quả và chiphí đi lại đã tăng lên sau Tết, nay lại được đợt tăng giá xăng dầu này tiếp tayvới lý do chi phí vận tải tăng nên sẽ khó trở lại mức như trước Tết được.
Việc đã được thông báo trước, giá than cũngđã được đẩy lên, giá nước sinh hoạt ở Hà Nội đã lên mức 4.000 đồng/m3 (một sốđịa phương khác chắc chắn sẽ tăng giá nước tương tự). Giá các yếu tố đầu vào chosản xuất tăng sẽ góp phần hình thành mặt bằng giá mới sau khi đã tác động liênngành phụ thuộc vào hệ số theo mô hình “vào - ra” (input - output) của Leontiev(tên nhà khoa học người Mỹ gốc Nga đoạt giải Nobel kinh tế).
Vậy màBộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh, trong lần trả lời phỏng vấn Thời báo Kinh tếVN ngày 21-1, đã tỏ ra lạc quan về việc kiềm chế lạm phát dưới mức 7%/năm và chorằng việc tăng giá đầu vào, kể cả tăng lương, sẽ ảnh hưởng không đáng kể đến mặtbằng giá cả và các tác động đó đều “không có gì lo ngại” (?!). Những bà nội trợđang hằng ngày trực tiếp đối mặt với sự tăng giá các khoản chi tiêu trong thựctế, quản lý ngân sách gia đình rất vất vả, muốn được ông bộ trưởng giải thíchsao cho thuyết phục hơn những diễn biến này (!).
Từ ngày 1-1-2010, hàng loạt ưuđãi thuế đã được bãi bỏ, ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp không còn, ưu đãivề thuế nhập khẩu và thuế trước bạ cho ô tô cũng không còn... Những yếu tố trênchắc chắn sẽ góp phần tăng giá các mặt hàng liên quan. Qua đó, có thể nói rằngchọn thời điểm này để tăng giá bán lẻ xăng là sai lầm, thậm chí nguy hiểm cho cảnền kinh tế.
Sở dĩ nói như vậy bởi trong năm2009, tín dụng đã tăng 38% để đạt tốc độ tăng trưởng GDP là 5,32%; như vậy, cầntăng 7% tín dụng để đạt mức tăng 1% GDP. Năm nay, chỉ tiêu tăng trưởng GDP là6,5% (tuy cao hơn năm 2009 nhưng còn thấp hơn mức trung bình nhiều năm trướcđây), song mức tăng tín dụng dự kiến chỉ tăng 25%. Vậy là năm 2010 chỉ cần dưới4% tăng tín dụng đã có thể tăng 1% GDP, một mức tăng hiệu quả đồng vốn quá caotrong khoảng thời gian rất ngắn, không biết có thành hiện thực?
 |
| Hình 2: Với mức dư nợ tín dụng này, sức ép tăng giá các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu sẽ đẩy CPI tăng, dễ gây lạm phát |
Nhìn vào biểu đồ tăng tín dụng(hình 2), chúng ta có thể thấy tín dụng đã tăng rất mạnh từ tháng 2 đến tháng6-2009, sau đó bị hãm lại đột ngột tới mức gần bằng 0 vào những tháng cuối năm,cho thấy cách điều hành “giật cục” này đã tạo ra sự khan hiếm thanh khoản khôngđáng có mà các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đang gánh chịu.
Nếu tình hình thanh khoản tíndụng ngân hàng tiếp tục căng thẳng, sớm hay muộn cũng sẽ dẫn đến căng thẳngthanh khoản của doanh nghiệp và lan ra cả nền kinh tế. Lúc đó, mục tiêu tăngtrưởng sẽ bị ảnh hưởng. Kịch bản lạm phát cao hơn mục tiêu, tốc độ tăng trưởnglại thấp hơn mục tiêu đề ra đang lấp ló đâu đó rất gần! Tuy nhiên, chúng ta vẫncòn khả năng để xử lý nếu có biện pháp hữu hiệu, kịp thời và đó là điều ngườindân mong đợi nhất.
|
Theo TS Lê Đăng Doanh 
