Thông báo được Tổ chức Khítượng thế giới WMO đưa ra hồi năm ngoái về việc lỗ thủng tầng ozon đang cóxu hướng thu nhỏ lại đã khiến các nhà hoạt động môi trường rất vui mừng.Nhưng một nhóm các nhà khoa học lại cho rằng, sự kiện này có thể giống nhưchuyện Tái ông thất mã.
Tầng ozon thủng: Con người có thể bị "nướng chín"
Thế giới bắt đầu quan tâm nhiều đến tầng ozon từ năm 1985, khi các nhà khoahọc phát hiện ra rằng chiếc áo giáp bảo vệ Trái Đất bị thủng một lỗ ở phíatrên Nam Cực. Ozon trong tầng bình lưu của khí quyển có vai trò sống còn đốivới môi trường và con người, vì nó giúp ngăn cản hầu hết bức xạ tử ngoại cóhại từ Mặt Trời. Không có ozon che chở, chúng ta sẽ bị cháy nắng chỉ trongvòng 5 phút ở ngoài trời.
| |
| Lỗ thủng tầng ozon phía trên Nam Cực |
Chính vì nhận thức được nguycơ này, cộng đồng quốc tế đã nỗ lực loại bỏ các chất làm suy giảm tầng ozon.Và kết quả là lỗ thủng tầng ozon đang có vẻ nhỏ dần lại. Vào ngày16/9/2009, lỗ thủng tầng ozon đo được là 24 triệu km2, nhỏ hơn khá nhiều sovới kích thước đo được trong năm 2008 là 27 triệu km2. Các nhà khoa học còndự báo, tầng ozon có thể phục hồi hoàn toàn sau hơn nửa thế kỷ nữa.
Tầng ozon phục hồi: Ô nhiễm, nóng lên và băng tan
Đáng lẽ phải vui mừng, thì một nhóm nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Nước vàKhí quyển quốc gia New Zealand lại tỏ ra lo ngại. Mô hình tính toán của họcho thấy, nếu kết hợp với biến đổi khí hậu, sự phục hồi của tầng ozon trongkhí quyển có thể làm tăng lượng ozon ở gần mặt đất, đặc biệt là ở nam báncầu.
Nếu như ở trên cao, ozon là người bảo vệ thì khi ở gần mặt đất, ozon lại làmối đe dọa. Tiếp xúc kéo dài với ozon có nồng độ lớn hơn 40ppbv (phần tỷtheo thể tích) có thể gây tổn hại sức khoẻ con người, giảm năng suất câytrồng. Nồng độ ozon phổ biến tại các vùng ô nhiễm nặng nhất thuộc bắc báncầu hiện nay là 50 - 80ppbv, trong khi ở nam bán cầu là 25 - 35ppbv.
Trong tương lai, nồng độ ozon trung bình trong không khí gần mặt đất sẽ tăngkhoảng 15 - 20%, đặc biệt, một số nơi có thể tăng gần gấp đôi khi tầng ozontrong khí quyển phục hồi.
| |
Nguyên nhân là sự thay đổihoàn lưu khí quyển do biến đổi khí hậu sẽ khiến các khối khí đậm đặc ozon từtầng bình lưu di chuyển nhanh và mạnh hơn xuống tầng thấp, làm tăng lượngozon gần mặt đất. Chịu ảnh hưởng nặng nề nhất sẽ là các khu vực nằm ngoàivùng nhiệt đới ở nam bán cầu. Ozon là chất khí nhà kính mạnh, nên tăng nồngđộ ozon gần mặt đất còn góp phần đẩy nhanh tốc độ nóng lên toàn cầu.
Một nghiên cứu của Đại họcCambridge (Anh) cho thấy, lỗ thủng tầng ozon đã giúp cô lập Nam Cực, che chởvùng đất băng giá này khỏi ảnh hưởng của khí nhà kính. Cùng với nhiều yếu tốkhác, sự phục hồi của tầng ozon có thể khiến 1/3 lượng băng của Nam Cực tanchảy.
Theo Hương Tiên
Bee
