Lột da (tẩy da) để làm đẹp và trẻ hóa da bằngcách dùng các loại hóa mỹ phẩm có tác dụng gây bong tróc lớp da bênngoài, đặc biệt ở mặt, cổ, bàn tay là phương pháp thường được sử dụng.

Hiệnnay, có rất nhiều loại hóa mỹ phẩm lột da từ nông đến sâu, cho kết quảlàm đẹp và trẻ hóa da mặt rất khả quan nếu được sử dụng đúng kỹthuật. Tuy nhiên, bên cạnh đó là những biến chứng không mong muốn như sạmda, để lại sẹo xấu cũng có thể xảy ra.

Hóa chất nào được sử dụng để lột da?

Lột nông: Hóa chất thường sử dụnglà AHA (alpha hydroxy acids) 3 -7%: glycolic, lactic, citric, tartaric và malicacid. AHA có tác dụng làm tách rời thượng bì với lớp trung bì bên dưới. Tiếntrình lột da nhẹ và nông này không cần gây tê, kéo dài nhiều ngày, hoàn tất sau7-10 ngày. Lột da nhẹ được chỉ định dùng cho các trường hợp làm da phẳng, mịn,cải thiện làn da sậm màu, da tổn thương do ánh nắng.

Tẩy da - Đẹp và hại

Hiện nay, có rất nhiều loại hóa mỹ phẩm lột da từ nông đến sâu, cho kết quả làm đẹp và trẻ hóa da mặt rất khả quan nếu được sử dụng đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, bên cạnh đó là những biến chứng không mong muốn như sạm da, để lại sẹo xấu cũng có thể xảy ra

Lột vừa: Người ta thường dùngtrichloroacetic acid (TCA) nồng độ 20 - 35% để lột da với độ sâu trung bình, từlớp tế bào gai đến lớp tế bào lưới của trung bì. Vì phương pháp này làm bỏng danên trước khi thực hiện, da mặt có thể được làm lạnh hay gây tê. Tiến trình lộtkéo dài nhiều ngày và hoàn tất sau 10-14 ngày. Lột da vừa có thể giúp tẩy xóacác vết thâm nhẹ, làm phẳng các vết nhăn nông, giảm một số rối loạn sắc tố nhẹngoài da.

Lột sâu: Thường áp dụng cho nhữngvết nhăn sâu ở da do tuổi tác, do sẹo mụn hay do triệu chứng tiền ung thư da.Tác dụng lột sâu đến dưới lớp tế bào lưới; hóa chất cơ bản dùng là phenol nguyênchất với nồng độ 88% hay pha lẫn với xà phòng, dầu olive, dầu croton. Phenol cótác dụng làm đông đặc và bong lớp sừng, cũng đòi hỏi phải gây tê trước khi thựchiện. Một số bệnh nhân còn có thể phải dùng thêm thuốc giảm đau và an thần. Biếnchứng mất sắc tố có thể xảy ra cho tất cả các loại da.

Phenol được hấp thu qua da, biến dưỡng bởi gan vàbài tiết qua thận. Phenol có độc tính cao, trực tiếp gây độc cho cơ tim; dùngquá liều phenol có thể gây tổn thương gan, thận và dẫn đến sự kích thích làmloạn nhịp tim, được ghi nhận khoảng 23% trường hợp sau khi lột được 30 phút.

Những điều cần lưu ý

Bác sĩ đã rất cẩn thận khi chỉ định lột da bằng hóachất cho người có tiền sử bệnh tim, gan, thận và các hóa chất được sử dụng cũngthay đổi tùy theo bệnh lý. Việc dùng nội tiết tố, thuốc ngừa thai, isotretinoinhay các thuốc nhạy cảm với ánh sáng cũng có thể dẫn đến sự biến đổi sắc tố khôngbiết trước và thành sẹo xấu. Tốt nhất là nên ngưng sử dụng các thuốc kể trên vàituần trước khi quyết định lột da.

Nếu bệnh nhân có tiền sử nhiễm virut herpes simplex,bác sĩ cần chỉ định dùng thuốc kháng virut dự phòng trước và sau khi lột da đểgiảm thiểu nguy cơ virut tái hoạt không mong muốn khi tiến trình tái tạo thượngbì diễn ra. Ngoài ra, tất cả các tổn thương hiện có trên bệnh nhân cần phải đượcchữa lành trước khi tiến hành lột da.

Việc chăm sóc da sau lột và tránh nắng là rất quantrọng, quyết định sự bình phục vết thương và tránh biến chứng. Một số bệnh nhândùng ánh sáng trị liệu bệnh ngoài da trước khi lột hay đang dùng loại thuốcisotretinoin có thể bị sẹo xấu và vết lột chậm lành. Việc dùng isotretinoin làchống chỉ định tuyệt đối khi áp dụng phương pháp lột da vừa và lột sâu. Bệnhnhân phải ngưng dùng isotretinoin ít nhất 6 tháng để các phần phụ của lớp thươngbì hồi phục trước khi quyết định lột da.

Trước khi lột: phải làm sạch mặt với xà phòng khôngdư lượng vào buổi tối trước và buổi sáng ngày thực hiện; không nên trang điểmhoặc sử dụng mỹ phẩm để trang điểm và dưỡng da.

Các trường hợp chống chỉ định như vùng da có vếtthương hở; tiền sử dị ứng thuốc, da nhạy cảm với ánh sáng khi dùng thuốc; henphế quản; tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm virut, nhiễm nấm cấp tính; mắc bệnhngoài da mạn tính; có sẹo lồi; người có tiền sử bệnh tim mạch, gan, thận…

Các biến chứng thường gặp

Lột da mặt có thể giúp tái tạo làn da, cải thiện chất lượng của da mặt nhưng cũng có thể gây nhiều biến chứng không mong muốn liên quan đến độ sâu da cần lột, loại da bệnh nhân và hóa chất lột được sử dụng. Các biến chứng thường gặp là:

- Hồng ban có thể lặn trong vòng 90 ngày nhưng cũng có thể tồn tại lâu dài kèm biểu hiện tăng sắc tố và ngứa nhiều. Nhóm người có nguy cơ cao bao gồm những người đang dùng thuốc ngừa thai, thuốc nhạy cảm với ánh sáng.

- Da nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, một trong những nguyên nhân gây ung thư da. Bệnh nhân được khuyến cáo hạn chế ra nắng từ 6-12 tháng và phải thường xuyên dùng kem chống nắng.

- Da mất sắc tố do các tế bào hắc tố bị hủy hoại không hồi phục trong quá trình lột dưới tác dụng của hóa chất, đặc biệt là phenol.

- Sẹo teo da do vết lột chậm lành. Biến chứng này rất trầm trọng, đòi hỏi sự chăm sóc da sau lột thật kỹ và điều trị tích cực chóng lành.

- Nhiễm trùng là biến chứng thường gặp, đặc biệt do vi khuẩn Pseudomonas, do virut herpes bùng phát.

- Xuất huyết tại vị trí lột sâu có thể xảy ra ở người đang dùng thuốc làm loãng máu như warfarin. Bệnh nhân đang dùng aspirin được khuyến cáo nên tạm ngưng dùng thuốc ít nhất 1 tuần trước khi quyết định lột sâu.

Theo BS. Lê ĐứcThọ
Sức khỏe & Đời sống