Thấp thỏm nỗi lo giá cả sau Tết

Thời gian qua, giá cả liêntục tăng và càng đến Tết thì giá nhảy từng tuần, từng ngày. Nỗi lo này cònđè nặng lên vai người tiêu dùng hơn nữa bởi những dự đoán giá cả sau Tết cònnhảy vọt.

Ông Vũ Vĩnh Phú, Chủ tịchHiệp hội siêu thị Hà Nội, cho rằng, chắc chắn ra Tết, giá cả hàng hóathường đối diện với nguy tăng, tuy nhiên sẽ đặc biệt rõ rệt trong nămnay, vì rất nhiều nguyên nhân nhãn tiền. Chẳng hạn, giá xăng dầu chỉ đượcneo đến hết Tết Nguyên đán 2011, ra Tết có thể sẽ bị “thả neo”.

Bên cạnh đó, gas, sữa lạiđang tăng giá liên tục, than đang quyết liệt “xin” bán giá thị trường, thờitiết rét khắc nghiệt khiến rau củ quả có nguy cơ khan hiếm sau Tết. Ngoàira, lương cơ bản tại khu vực xí nghiệp đã tăng từ tháng 1, còn cán bộ côngchức bắt đầu được nâng lương cơ bản từ tháng 5 tới. Thông thường, bao nhiêulần có quyết định tăng lương đến nay, cứ lương chưa kịp tăng thì giá cả đãnhảy trước.

Phân tích của ông Phú chothấy, việc giá cả sau Tết còn tăng là điều thực sự đáng ngại, ảnh hưởng tớilạm phát năm 2011. 

Xăng dầu, một mặt hàng trọngyếu ảnh hưởng tới giá cả của gần như toàn bộ hàng hóa, theo chủ trương củaNhà nước đang được kiềm giá đến hết Tết Nguyên đán. Như vậy, chỉ cần qua bangày Tết, giá mặt hàng chiến lược này có thể tăng bất cứ lúc nào.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý giá,Bộ Tài chính hôm qua cho biết, để giữ bình ổn giá xăng dầu từ nay đến hếtTết Nguyên đán, quỹ bình ổn sẽ phải chi thêm khoảng 9.000 tỷ đồng nữa, mộtcon số không hề nhỏ. Các chuyên gia lo ngại, khi giá xăng dầu cố kìm đến mứckhông thể chịu nổi, thì sẽ có một đợt "bùng nổ" về giá, vì giá xăng dầu thếgiới liên tục tăng cao thời gian qua và các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầuđầu mối liên tục kêu lỗ. Giá xăng nếu bùng nổ sẽ kéo hàng loạt các mặt hàngthiết yếu tăng giá theo, với mức tăng không nhỏ.

Bên cạnh xăng dầu, giá nhiềunguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất cũng đang có nguy cơ tăng sau Tết, nhưthan, điện… Nhận định mới đây của Bộ Công thương cũng cho thấy, năm 2011,giá các nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất tiếp tục có xu hướng tăng, làmtăng chi phí đầu vào, gây áp lực đến mặt bằng giá chung trong nước.

Còn nhớ Tết năm ngoái, đúng12h ngày mùng 9 âm lịch (21/2/2010 dương lịch), giá xăng bất ngờ tăng 590đồng một lít. Kéo theo đó, giá lương thực thực phẩm, rau củ quả và dịch vụvận chuyển, ăn uống, giải trí cũng tăng theo.

Thực tế, vài năm trở lại đây,giá cả sau Tết thường có chiều hướng tăng chứ không dừng lại hay giảm dần.Điển hình là sau Tết Nguyên đán 2008, giá cả leo thang chóng mặt và bắt đầuthời kỳ lạm phát mới, lãi suất huy động ngân hàng có thời điểm lên tới gần20%. Tết năm ngoái thì giá cả cận Tết dù có biến động song nhìn chung vẫngiữ được sự bình ổn, nhưng qua Tết giá bắt đầu “bùng nổ”. Riêng năm nay, giácả đã tăng trong một khoảng thời gian quá dài trước Tết và xu hướng này đượchầu hết chuyên gia, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh dự đoán còn tiếp tụcsau Tết.

Thời tiết rét đậm rét hại kéodài cũng là một phần nguyên nhân khiến giá thực phẩm tươi sống, rau xanhtăng mạnh. Theo PGS – TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế thị trường giá cả,thời tiết rét đậm, rau mới gieo không lên kịp, rau đang đến mùa thu hoạchthì bị “tạp” lá (lá thâm đen rồi úa vàng). Nhiều loại vật nuôi lấy thịt nhưbò, lợn, gà chết vì rét… Điều này cho thấy nguy cơ khan hiếm hàng thực phẩm,rau quả sau Tết là rất cao. Mà một khi nguồn cung khan hiếm thì giá tất sẽbị đẩy lên.

Trong khi nguồn cung khanhiếm thì nhu cầu của người dân cũng không hề giảm đi sau Tết. Ông Long chohay, một bộ phận lớn dân cư đã thay đổi tập quán tiêu dùng. Nếu như trướcđây họ thường mua rất nhiều đồ trữ Tết, có gia đình ra Tết cả tháng mới ănhết số “hàng dự trữ” này thì vài năm trở lại đây, các bà nội trợ thường chỉmua hàng để dùng vào ngày 30, mùng 1, cùng lắm là đến mùng 2 Tết.

Và khi chưa hết ba ngày Tết,họ đã bắt đầu xách giỏ đi chợ, muốn ăn tiêu gì lại mua tiếp, đắt đỏ khôngthành vấn đề, miễn là tươi ngon. Bên cạnh việc giá hàng hóa bán dịp Tếtthường cao “cắt cổ”, thì lý do trên sẽ càng làm giá “đội” lên.

Bây giờ, với một bộ phận lớnngười dân, ngày Tết không những chú trọng tới việc “ăn Tết” mà còn phải“chơi Tết”, mà đôi khi “chơi Tết” mới quan trọng. Có khi việc “chơi Tết” kéodài cả tháng, thế nên người ta mới bảo “tháng Giêng là tháng ăn chơi”. Tâmlý người dân quan niệm đầu năm tiêu xài nên cũng ít thấy tiếc tiền hơn sovới các dịp khác trong năm. Chính những điều này sẽ khiến giá cả các dịch vụăn uống, vui chơi giải trí, du lịch, chùa chiền… tăng lên, bên cạnh hiệu ứngtăng giá từ các yếu tố khác.

Hiện người dân chỉ có thể hyvọng vào chính sách điều hành, quản lý giá của Nhà nước, mới có thể kiềmđược phần nào đà tăng của giá. Theo tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Việntrưởng Nghiên cứu Phát triển Độc lập (IDS), trong bối cảnh hiện nay, nếu BộTài chính chọn thời điểm tăng giá xăng dầu phù hợp thì có thể giúp giá cảsau Tết bình ổn hơn.

“Theo quan điểm của tôi,giá nhiên liệu, năng lượng nói chung phải để chuyển động theo cơ chế thịtrường thế giới. Đó là chuyện đúng về nguyên tắc và nói chung là tốt chứkhông phải xấu. Nhưng vấn đề phải tăng lúc nào, điều chỉnh lúc nào, đó làvấn đề quan trọng. Trong bối cảnh vừa Tết xong, giá cả các mặt hàng đều tănglên khá cao trong dịp Tết, mà giá xăng cũng bất ngờ tăng thì có khác gì “đổthêm dầu vào lửa”. Nếu dời thời điểm tăng giá xăng dầu ra sau Tết một thờigian thì mới là giải pháp khôn ngoan”, ông A nói.