Tỏi Tàu tràn chợ Việt: Những cảnh báo từng khiến quốc tế lo sợ

Mới đây, thông tin tỏi Trung Quốc được phun thuốc để ngưng mọc mầm, được tẩy trắng, tẩm hóa chất để ngăn côn trùng khiến nhiều người run sợ. Bởi, loại tỏi tép to, trắng, mẫu mã đẹp vượt trội của Trung Quốc đang được bán tràn lan, phủ sóng khắp các chợ lớn nhỏ ở Việt Nam với giá bán rẻ bằng 1/3 so với giá tỏi cùng loại của Việt Nam. 

Là một trong 4 loại gia vị Trung Quốc được dùng phổ biến ở Việt Nam, tỏi Trung Quốc được nhập về Việt Nam đã nhiều năm nay dù Việt Nam cũng có nhiều vùng trồng tỏi như Hải Dương, Lý Sơn, Đà Lạt,... Tuy nhiên, theo các tiểu thương, tại chợ hiện nay tỏi Trung Quốc chiếm phần lớn thị phần.

Thực tế, chỉ riêng tại miền Bắc có những thủ phủ buôn bán nông sản Trung Quốc nổi tiếng với khối lượng hàng hóa vận chuyển về mỗi đêm lên đến hàng trăm tấn như chợ Thổ Tang (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc), chợ Hòa Đình (TP Bắc Ninh), chợ Long Biên (Hà Nội),... trong đó, tỏi là một mặt hàng chính được nhập về khối khối lượng tương đối lớn.

Tỏi Trung Quốc được chất đống, bày bán tràn lan tại khắp các chợ ở Việt Nam

Khu vực xung quanh chợ Hòa Đình, tỏi Trung Quốc là một trong những loại nông sản được buôn bán rầm rộ, công khai với những kho hàng khổng lồ. Vào buổi chiều tối cho đến sáng sớm ngày hôm sau, tại khu chợ này sẽ xuất hiện những xe tải cỡ lớn chở tỏi Trung Quốc từ cửa khẩu về đổ hàng cho các mối buôn phân phối đến khắp các chợ lớn nhỏ trong cả nước. Còn ban ngày, những khu vực xung quanh chợ Hòa Đình biến thành những “công xưởng” phân loại tỏi, hành thành các loại khác nhau.

Khách đến đây “ăn hàng” chỉ hỏi giá chứ không ai hỏi xuất xứ hàng hóa như các chợ lẻ, bởi những bao tỏi được đựng trong túi lưới với nhãn mác nhằng nhịt chữ Trung Quốc nên ai cũng biết.

Tương tự, tại chợ Thổ Tang, cảnh buôn bán tỏi Trung Quốc cũng nhộn nhịp, diễn ra cả ngày lẫn đêm với số lượng cực lớn. Đáng chú ý, loại tỏi Trung Quốc được rao bán với mức giá siêu rẻ, chỉ từ 6.000-8.000 đồng/kg tùy loại.

Theo đó, từ chợ đầu mối, những củ tỏi trắng, tép to căng tròn cực kỳ bắt mắt được phân phối khắp các chợ dân sinh dưới mác “tỏi Việt Nam” với mức giá dao động từ 30.000-40.000 đồng/kg, lừa người tiêu dùng Việt mua về làm gia vị xào nấu đủ các món ăn hàng ngày.

Trong khi đó, các nhà hàng, quán ăn, bếp ăn tập thể, thậm chí là cả khách sạn lại cực kỳ ưa chuộng loại tỏi Trung Quốc. Bởi, với họ, tỏi Trung Quốc có rất nhiều ưu điểm như củ to dễ bóc vỏ, dễ bảo quản, để lâu không bị mọc mầm, không lo khô héo,...

Những cảnh báo đáng sợ

Dù được nhập ồ ạt về Việt Nam và được bán phủ sóng khắp các chợ Việt Nam, song, theo cơ quan chức năng của Bộ NN-PTNT, năm 2015 khi lấy mẫu kiểm tra có phát hiện 2 mẫu tỏi củ của Trung Quốc vượt ngưỡng về hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật (hoạt chất Dithiocarbamat).

Tuy nhiên, sang 2016, cụ thể là 11 tháng năm 2016 có lấy mẫu kiểm tra của tất cả các loại nông sản, kể cả tỏi nhưng không phát hiện ra mẫu nào vi phạm.

Tỏi Trung Quốc mẫu mã được các nhà hàng, quán ăn, bếp ăn tập thể ưa chuộng

Không chỉ ở Việt Nam mà theo số liệu thống kê xuất nhập khẩu của Mỹ, hiện nay  một lượng rất lớn tỏi bày bán trên toàn cầu có xuất xứ từ Trung Quốc. Chính vì thế, mặt hàng này đã đươc rất nhiều tổ chức nghiên cứu sức khỏe mà thực phẩm quan tâm soi xét. Thực tế, không phải bây giờ mà từ lâu, đã liên tiếp xuất hiện  những thông tin cảnh báo đáng ngại về loại tỏi được trồng ở Trung Quốc khi các nhà điều tra đã phát hiện ra rằng tỏi có nguồn gốc Trung Quốc có thể chứa những hóa chất độc hại nguy hiểm cho sức khỏe.

Trước đó, The Age dẫn nguồn từ một khảo sát của Hiệp hội Công nghiệp tỏi Úc cảnh báo, đa số tỏi của Trung Quốc đều được phun hóa chất để ngưng mọc mầm. Không những vậy, tỏi đã được tẩy trắng và ngăn chặn côn trùng. Ngoài ra, chúng còn được tưới bằng nước cống và khử trùng bằng methyl bromide trước khi xuất khẩu. Đây là chất diệt sâu bọ rất độc hại đối với con người, gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp, hệ thống thần kinh trung ương vầ thậm chí dẫn đến tử vong. Ngoài ra, Sunfat và chì cũng là những hợp chất rất nguy hiểm được tìm thấy trong tỏi của Trung Quốc.

Hiện môi trường, đất trồng ô nhiễm của Trung Quốc cũng là nguyên nhân làm cho tỏi nhiễm độc trầm trọng hơn. Một báo cáo của chính phủ Mỹ được công bố vào năm 2014 cho biết gần 1/5 đất của Trung Quốc bị ô nhiễm bởi các kim loại nặng như cadmium và thạch tín cũng như một lượng không lành mạnh của thuốc trừ sâu và phân bón. Hiện các con sông chính của Trung Quốc đã bị ô nhiễm nặng bởi số lượng lớn hóa chất công nghiệp và chất thải hộ gia đình.