Sau hơn 10 năm, nhập siêu từ Trung Quốc đã tăng gấp 100 lần, hàng
Trung Quốc ồ ạt chảy vào thị trường Việt Nam từ chiếc tăm tre, dây chun
đến những sản phẩm công nghệ cao. Thực tế, việc hàng Trung Quốc ngập thị
trường Việt Nam vừa có lý do khách quan vừa có lý do chủ quan.
Trước thực tế này, tại Hội thảo "Cạnh tranh toàn cầu và hướng đi
cho người khởi nghiệp" diễn ra vào ngày 11/1 vừa qua, các chuyên gia
kinh tế Lê Xuân Nghĩa - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh
doanh, TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, TS Phạm
Chi Lan - nguyên Phó chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam,
TS Lê Đăng Doanh - nguyên là Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương
đã lý giải và đề xuất những biện pháp đẩy mạnh sự cạnh tranh của doanh
nghiệp Việt.
 |
Sau hơn 10 năm, nhập siêu từ Trung Quốc đã tăng gấp 100 lần |
Vì sao hàng Việt Nam thua?
TS Lê Xuân Nghĩa - Viện trưởng Viện
Nghiên cứu phát triển kinh doanh dẫn ý từ một bài báo đăng tải trên tờ
Tạp chí Viễn Đông khi nghiên cứu về kinh tế Trung Quốc và sức cạnh tranh
của nền kinh tế Trung Quốc đã gọi Trung Quốc là "Chủ nghĩa tư bản rừng
rú", có tính hủy diệt, không chỉ ở Việt Nam mà ở toàn cầu trong đó có cả
Mỹ.
TS Lê Xuân Nghĩa cũng cho biết, vị Chủ
tịch tập đoàn người Mỹ đã từng phải phát khóc vì sức cạnh tranh khủng
khiếp của hàng hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, TS Lê Xuân Nghĩa cũng nhìn
nhận, sức cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc thách thức lớn đối với
doanh nghiệp Việt Nam đồng thời cũng là cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt
học tập từ Trung Quốc.
"Chúng ta có khiếm khuyết khủng khiếp
về đổi mới công nghệ, tầm tư duy kỹ thuật, tư duy trí tuệ quá yếu kém,
kể cả kỹ sư vì không có thực tiễn", TS Lê Xuân Nghĩa nói.
Ông dẫn chứng, một giám đốc công ty
xây dựng muốn sản xuất thêm nồi đa năng và đã đặt trường ĐH Bách Khoa Hà
Nội thiết kế nhưng phải mất 2 năm trường ĐH Bách Khoa mới thiết kế xong
với giá bán 2,1 triệu đồng. Chiếc nồi đa năng dù được quảng cáo nhiều
vẫn ế.
Trong khi cùng ý tưởng sản xuất cũng
chiếc nồi này tại Trung Quốc chỉ trong vòng 4 tiếng đã đưa ra 6 phiên
bản thiết kế và họ nói luôn hoặc lấy thiết kế về sản xuất hoặc lấy phụ
kiện về nắp ráp. Chiếc nồi có giá chỉ 210.000 đồng và bán ra 450.000
đồng.
 |
Các chuyên gia kinh tế tại Diễn đàn Khởi nghiệp
lý giải nguyên nhân khiến hàng Trung Quốc tràn ngập thị trường Việt Nam.
Ảnh: Nguyên Thảo |
Đồng tình với quan điểm của TS Lê Xuân
Nghĩa, TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cũng cho
biết, nguyên nhân khiến hàng Việt khó cạnh tranh với hàng Trung Quốc
xuất phát từ tính cách của người Việt Nam luôn coi mọi việc không xứng
tầm với mình trong khi nguyên tắc thị trường là không có sản phẩm nhỏ,
chỉ có thị trường lớn.
TS Trần Đình Thiên dẫn chứng, tại
Trung Quốc, một làng làm đầu bút bi dù phát triển sau nhưng họ đã thống
trị toàn bộ hệ thống đầu bút bi loại nhỏ tại Trung Quốc. Có làng chỉ làm
khuy áo hay cà vạt nhưng chiếm 80-90% thị trường thế giới.
Không biết học
Theo phân tích của TS Phạm Chi Lan -
nguyên Phó chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, việc Việt
Nam giáp biên giới Trung Quốc, vừa có cơ hội vừa tồn tại nhiều thách
thức. Điểm bất cập mà TS Phạm Chi Lan chỉ ra là Việt Nam đã bị ám ảnh
quá nên nhìn lúc nào cũng tìm cách làm thế nào để cạnh tranh, cạnh tranh
mà không xác định việc học từ họ.
Một số nước học được cách sống bên
cạn"người khổng lồ" như Canada bên cạnh Mỹ, Phần Lan bên cạnh Liên Xô
cũ. Họ luôn tìm được cách chống chọi với sức ép quá lớn, nhiều khi đơn
giản chỉ là cái bóng của người khổng lồ quá to trùm lên mình khiến hình
ảnh của mình bị lu mờ đi.
"Học từ đối thủ cạnh tranh là quan
trọng, người ta đi như thế nào để thành công và mình có thể đi thế nào
để thành công, hoặc làm y sì hoặc làm khác đi... Chưa gì đã chê bai, dè
bỉu, không biết học sẽ khó để vượt lên được", bà Lan nói.
Theo TS Phạm Chi Lan, muốn cạnh tranh
với Trung Quốc ngay trên thị trường Việt Nam không phải đi soi Trung
Quốc xấu gì, tránh gì mà phải tìm các ngách thị trường trúng với thị
hiếu, đối tượng nhất định.
"Hàng Trung Quốc cạnh tranh trước hết
vào là hàng giá rẻ và đại chúng nhưng hàng Việt Nam có thể cạnh tranh
bằng chất lượng tốt và thiết kế phù hợp, ít nhất ở tầng lớp thu nhập khá
hoặc đô thị. Nhìn vào cách doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh với Trung
Quốc ở Hoa Kỳ về hàng dệt may có thể thấy rõ trong khi Trung Quốc có ưu
thế tuyệt đối về giá rẻ thì hàng Việt Nam giá cao hơn 1 chút nhưng vẫn
thắng Trung Quốc ở Hoa Kỳ", bà Lan nói.
Trước tình trạng nhập siêu từ Trung
Quốc quá lớn, hàng nhập lậu Trung Quốc tràn vào Việt Nam từ tăm tre cho
đến quả ô mai, nhiều sản phẩm chứa chất độc hại đối với sức khỏe, thậm
chí có thể gây bệnh ung thư, TS Lê Đăng Doanh đề xuất, trước hết cần tổ
chức hệ thống phân phối bán lẻ tốt hơn, đưa hàng Việt đến người tiêu
dùng.
"Hiện hàng Trung Quốc cạnh tranh bằng
cách giá rẻ nhưng mặt trái của hàng Trung Quốc là có rất nhiều độc hại
và điều này thế giới cũng phát hiện như búp bê đầu trái cây, dép, thực
phẩm... Bộ máy của chúng ta cần phải chắt lọc đừng để hàng hóa độc hại
của Trung Quốc đầu độc chúng ta, đừng để hàng hóa Trung Quốc phá hoại
sức khỏe con người", TS Lê Đăng Doanh nói.
TS Lê Đăng Doanh cảnh báo, không thể
cạnh tranh bằng giá với Trung Quốc vì cạnh tranh bằng giá là giết chết
sự sáng tạo của chúng ta, cạnh tranh bằng giá dẫn chúng ta đến con đường
bần cùng, chúng ta phải cạnh tranh bằng cách làm khác, làm mới.
Bên cạnh đó, TS Doanh cũng chỉ ra,
chúng ta vừa cạnh tranh bằng mẫu mã, bằng hiệu quả nhưng cũng phải cạnh
tranh bằng ý thức, ý chí. Nếu hàng Trung Quốc tốt và hay hơn không thể
tránh việc chúng ta vẫn mua do kinh tế thị trường không thể có việc "ta
về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn".
|
Trong mười tháng đầu năm 2013, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ thị
trường Trung Quốc đã lên đến 30,37 tỷ USD, con số này đã khiến nhập
siêu từ Trung Quốc vọt lên hơn 19,6 tỷ USD, tăng gần 50% so với cùng kỳ
năm 2012. Còn nếu tính từ năm 2001 đến nay, nhập siêu từ Trung Quốc đã
tăng gấp 100 lần...
Tính đến hết tháng 11, nhập siêu đã tăng lên mức 21,6 tỷ USD.
Trong khi Việt Nam xuất gạo, cao su, than đá… sang Trung Quốc thì lại
nhập về xăng dầu, khí hóa lỏng, linh kiện máy móc.
|
Theo Đất Việt
