Tính đến thời điểm này, cảnước đã có 263 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp đăng ký triển khai với tổngmức đầu tư khoảng 72.710 tỷ đồng. Dự kiến sẽ cung cấp khoảng 205.380 căn hộ, đápứng nhu cầu cho trên 800.000 người.
 |
| Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam - (Ảnh: Bảo Anh) |
Trong đó, đã có 31 dự án đượckhởi công, với tổng vốn đầu tư trên 2.500 tỷ đồng, tổng diện tích sàn xây dựnglà 655.000 m2, tương ứng khoảng 7.500 căn hộ.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng mức giá từ 300 - 500 triệu đồng của nhà ở xã hộivẫn là quá cao so với đối tượng chính của nó là những người thu nhập thấp. Đồngthời, việc hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà ở thu nhập thấp thông qua miễn, giảm thuếcũng gây ra nhiều ý kiến trái chiều.
Xung quanh những vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam vừa có cuộctrao đổi với VnEconomy. Ông nói:
- Thống kê về nhà ở vừa qua cho thấy, cả nước có đến 94% nhà ở là sở hữu củangười đang ở, chỉ có 6% là đi thuê. Trong khi ở Nhật Bản, Mỹ... có đến 65% lànhà đi thuê.
Chính sách nhà ở xã hội của chúng ta có nhà để cho thuê và giá được tính trên cơsở thu hồi vốn ngắn nhất là 20 năm, nên đối với những người thu nhập quá thấpthì có thể đi thuê, những người không phải quá thấp thì vẫn có thể mua được.
Chúng tôi tính toán rồi, nếu một gia đình có hai vợ chồng đi làm với tổng thunhập khoảng 4 - 5 triệu đồng/tháng, tức là từ 2 triệu đồng/người, và họ tríchlại khoảng 25% thu nhập để chi cho nhà ở thì có thể giải quyết được vấn đề này.
Hiện chúng ta vẫn là nước nghèo, Nhà nước không có điều kiện giúp đỡ nhiều hơn,nếu có thu nhập thấp mà cứ yêu cầu nhất thiết giá phải thấp để ai cũng có thểmua được thì chúng tôi cũng xin... đầu hàng.
Nhưng kể cả khi có đủ tiền để mua thì người dân cũng tỏ ra lo ngại về thời giankhi được biết khâu xét duyệt thủ tục mua nhà phải qua rất nhiều bước, nhiều cơquan nhà nước thẩm định hồ sơ, thưa ông?
Tôi xin khẳng định, Chính phủ đã có hướng dẫn, cơ quan quản lý nhà nước khôngđứng ra bán nhà thu nhập thấp mà việc bán nhà là do doanh nghiệp tự đứng ra bán.
Tuy nhiên, trong Bộ chúng tôi đã có hướng dẫn là bán nhưng phải căn cứ vào thangđiểm xét duyệt. Trong thang điểm 100, chúng tôi sẽ quyết định 90 điểm, 10 điểmcòn lại giao cho chính quyền, địa phương xét duyệt, chọn lựa.
Phải hỗ trợ doanh nghiệp
Thưa ông, hiện có nhiều ý kiến không đồng tình với việc Nhà nước hỗ trợ chodoanh nghiệp xây nhà ở thu nhập thấp thông qua miễn, giảm thuế, mà lại không hỗtrợ trực tiếp người dân?
Thực ra, ý tưởng đề xuất miễn thuế thu nhập, áp thuế giá trị gia tăng 50% chodoanh nghiệp xây nhà ở thu nhập thấp ban đầu nghĩ là giải pháp tốt, nhưng trìnhQuốc hội hai lần đều không được thông qua. Đa số đại biểu cho rằng, lẽ ra phảihỗ trợ trực tiếp cho người dân vì họ thiếu tin tưởng vào doanh nghiệp, thườngnghĩ doanh nghiệp hay lợi dụng chính sách.
Nhưng tôi có thể khẳng định hỗ trợ doanh nghiệp là đúng đắn và hiệu quả nhất,bởi lẽ: nếu ở nông thôn thì có thể hỗ trợ trực tiếp cho người dân tổng số tiềnkhoảng 10 - 20 triệu đồng là có thể làm một căn nhà, vì hầu hết họ đã có sẵn đất.
Nhưng nếu ở thành thị mà thực hiện như vậy là điều không thể, vì phần lớn làchưa có đất, trong khi giá đất lại quá cao. Nếu hỗ trợ tiền phải mất hàng trămtriệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng mới mua được một căn nhà.
Vậy, không lẽ hộ gia đình ở nông thôn chỉ được hỗ trợ mấy triệu đồng, còn ởthành thị lại được tiền tỷ.
Bên cạnh đó, nếu chúng ta đưa lương tiền khổng lồ cho người dân, trong khi nguồncung vẫn khó khăn thì lại làm cho giá nhà tăng lên, càng khó mua hơn. Chính vìvậy, chỉ có cách là hỗ trợ cho doanh nghiệp để giúp họ cải thiện nguồn cung.
Sẽ tính điều chỉnh lợi nhuận
Có nhiều ý kiến cho rằng, việc quy định lợi nhuận 10% cho doanh nghiệp xây nhàthu nhập thấp đã vô tình không khuyến khích được được hạ giá nhà và gây bất lợicho người dân?
Chúng ta quy định lợi nhuận nhà ở cho người thu nhập thấp tối đa chỉ 10% là nhằmđảm bảo giá bán ở mức vừa phải, vừa hàm ý động viên doanh nghiệp vì tôn chỉ củadoanh nghiệp vẫn là lợi nhuận, đó là chưa kể đến nhiều dự án bất động sản lãitới 100%.
Nhưng đúng là việc quy định lợi nhuận cố định như vậy cũng nảy sinh nhiều vấn đềbất cập, đặc biệt là không khuyến khích được doanh nghiệp giảm giá bán. Bởi vì,nếu doanh nghiệp áp dụng công nghệ hiện đại, tiết kiệm chi phí thì giá bán sảnphẩm có thể chỉ 6 triệu đồng/m2 và lợi nhuận của họ chỉ có 600.000 đồng/m2(10%).
Song, giả sử một doanh nghiệp khác không cần phải áp dụng công nghệ mới, tiếtkiệm gì cả, nên giá thành có thể lên tới 9 triệu đồng/m2, nhưng họ lại được lợinhuận là 900.000 đồng/m2.
Và trong điều kiện nguồn cung đang thiếu hụt như hiện nay thì nhà giá 9 triệu/m2vẫn có nhiều người muốn mua. Như vậy, rõ ràng sẽ khó mà có doanh nghiệp nào chọnphương án thứ nhất bởi những doanh nghiệp nào làm tốt để hạ giá thì lợi nhuậnlại ít.
Do đó, tôi cho rằng, có khi phải tính đến việc phải điều chỉnh quy định lợinhuận cố định sang lợi nhuận linh hoạt. Chẳng hạn, doanh nghiệp càng bán giáthấp thì lợi nhuận cho phép cao hơn doanh nghiệp bán giá cao, có như vậy mớicông bằng cho cả doanh nghiệp lẫn người dân.
Bán "chui" sẽ bị thu hồi
Vì điều kiện khách quan như chuyển công tác, cải thiện nhà ở... sẽ có một sốngười cần phải bán nhà. Trong khi đó, Nhà nước lại quy định nhà ở thu nhập thấpkhông được bán ra thị trường trong thời hạn 10 liệu có gây thiệt thòi cho ngườidân, bởi chắc chắn sẽ có sự chênh lệch về giá khi bán cho chủ đầu tư hay Nhànước?
Nhà thu nhập thấp khi mua là đã có ưu đãi, chứ không phải là sở hữu 100% củangười dân.
Có người 10 năm sau vẫn nghèo, nhưng có người 5 năm sau đã thoát nghèo thì chúngta rất khuyến thoát nghèo và nếu có nhu cầu có thể bán lại cho Nhà nước hoặc chủđầu tư. Sau 10 năm được bán ra thị trường.
Nhưng nếu họ vẫn bán “chui’ không cần sang tên đổi chủ thì sao, thưa ông?
Chúng tôi đã tính đến những tình huống này và thấy rằng, điều đó là khó xảy ravì: nhà, đất bây giờ là một tài sản có giá trị rất lớn. Nếu khi mua mà khôngđược sở hữu giấy tờ đầy đủ thì rất ít ai dám mạo hiểm để mua vì khả năng xảy ratranh chấp là rất lớn.
Hơn nữa, nhà ở hiện nay là tài sản đôi khi người dân dùng để kinh doanh, cầm cố,thế chấp, thừa kế nhưng nếu không có giấy tờ thì không thể thực hiện được nhữngviệc kia.
Còn trong trường hợp người mua chấp nhận rủi ro, nghĩa là không cần sang tên,đổi chủ thì chúng tôi cũng đã có quy định: nếu bị cơ quan quản lý phát hiện rasẽ bị thu hồi lại.
Tất nhiên, vấn đề là chúng ta có thực hiện được những quy định đó hay không lạilà câu chuyện khác, nó phụ thuộc vào năng lực điều hành của chính quyền địaphương, trách nhiệm của công chức...
Theo Bảo Anh 
