Dù công thứctính giá xăng dầu ở Mỹ khá phức tạp nhưng số thuế, phí (gọi chung là thuế)đánh trên mặt hàng xăng và diesel ở nước này gom vào hai loại, gồm thuế tiểubang (state tax) và thuế liên bang (federal tax), mỗi tiểu bang áp một mứckhác nhau.

Kể từ tháng 7-2009, tính bình quân toàn nước Mỹ,mỗi gallon (tương đương 3,785 lít) xăng bán ra phải chịu thuế 47 cent (theotỉ giá 1 USD = 19.000 đồng, 1 cent tương đương 190 đồng); mỗi gallon dieselbán ra chịu thuế 51,4 cent.

Tại website chuyên về giá bán lẻ xăng (U.S. Retail Gasoline Prices) của BộNăng lượng Mỹ ngày 11-5 cho biết giá bán xăng bình quân tại nước này vàongày 10-5 là 2,905 USD/gallon, tương đương 14.580 đồng/lít. Giá này đã baogồm tất cả các loại thuế.

Tính ra, với mức thuế tiểu bang và liên bang phải đóng là 47 cent/gallon(tương đương 2.360 đồng/lít), tỉ lệ thuế chỉ chiếm khoảng 16% trong tổng giábán lẻ mặt hàng xăng. Riêng mặt hàng diesel, tỉ lệ thuế nhiều hơn xăngkhoảng 1% - 2%, tức 17% - 18%. Như vậy, so với VN - thuế và phí chiếm đến35% giá xăng, 30% giá dầu - ở Mỹ các khoản này chỉ bằng khoảng một nửa.

Đáng chú ý, Wikipedia trích dẫn phát biểu của bộ trưởng Bộ Vận tải Mỹ:Khoảng 60% nguồn thu từ thuế liên bang đối với mặt hàng xăng được trưng dụngđể xây cầu và xa lộ, 40% còn lại sử dụng vào các chương trình khác.

Kết quả điều tra trước đó của Ban Quản lý xa lộ liên bang cho biết 94% nguồnvốn xây mới và bảo trì cầu đường toàn nước Mỹ được trích từ nguồn thu thuếnhiên liệu; tỉ lệ vốn cho những công trình giao thông ở các tiểu bang và cácđịa phương cấp dưới (thành phố, quận, hạt...) lần lượt là 86,3% và 11,1%.Tính bình quân, có đến 69,6% lượng tiền dành cho giao thông ở Mỹ được lấy từnguồn thu thuế nhiên liệu (79,6 tỉ USD).

Với phương thức tính giá bán và thuế - phí xăng dầu rõ ràng, mục đích sửdụng minh bạch như vậy, có thể hiểu vì sao nước Mỹ có hệ thống giao thôngđường bộ vào loại tốt nhất thế giới. Ngay thời điểm này, về thu phí bảo trìđường bộ qua giá xăng dầu, chúng ta cần cân nhắc trước không ít ý kiến chorằng “nhiều nước từ lâu đã áp dụng, VN nên làm theo”!