Công tác lập quyhoạch thủy điện còn một số tồn tại, trong đó đa số hồ chứa vừa và nhỏ chỉ chútrọng nhiệm vụ phát điện, thường tạo ra các đoạn “sông chết” sau đập - đó là báocáo kết quả thực hiện trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội và ý kiến, kiếnnghị của cử tri từ kỳ họp thứ 6 (cuối năm 2009) đến nay do Bộ trưởng Bộ Tàinguyên - môi trường (TN&MT) Phạm Khôi Nguyên vừa ký.
Báo cáo tập trungtrả lời những vấn đề liên quan đến quy hoạch thủy điện, xử lý môi trường tại dựán khai thác bôxit và xử lý hành vi vi phạm ô nhiễm môi trường của Vedan.
Thủy điệnkhông chống lũ
Về tình hình khaithác sử dụng nước để phát triển thủy điện, theo Bộ TN&MT, hiện cả nước có khoảng2.900 hồ chứa thủy điện, thủy lợi đã vận hành, đang xây dựng hoặc đã có quyhoạch xây dựng với tổng dung tích trên 65 tỉ m3.
Các hồ chứa thủyđiện vừa và nhỏ chỉ được phê duyệt nhiệm vụ phát điện, bảo đảm an toàn côngtrình, không quy định các nhiệm vụ phòng chống lũ, điều tiết, bảo đảm nhu cầu sửdụng nước ở hạ du…
 |
| Nhiều hộ dân hiện nằm trong vùng ảnh hưởng của việc đánh mìn xây dựng thủy điện Đăk D"Rinh - Ảnh: Tuổi Trẻ |
Các quytrình vận hành hồ chứa vừa và nhỏ chủ yếu quan tâm đến nhiệm vụ “xả lũđể bảo đảm an toàn công trình đầu mối và khai thác tài nguyên nước đểtưới hoặc phát điện” mà chưa quy định cụ thể các nhiệm vụ vận hànhphòng, chống lũ và điều tiết nước…
Việc vận hành hồchứa chỉ chú ý đến bản thân hồ chứa, chưa quan tâm đến mức nước ở hạ du. Các hồchứa vừa và nhỏ chưa có quy định cụ thể về chế độ thông báo khi xả lũ để phục vụdự báo lũ cho hạ du.
Ngoài ra, các dự ánthủy điện có sử dụng đất có rừng, làm mất rừng không thực hiện tốt việc trồngrừng bù. Có nơi chủ đầu tư bố trí kinh phí để trồng bù rừng những địa phương lạikhông có quỹ đất.
Bộ TN&MT đang xâydựng các quy trình vận hành liên hồ chứa trên 4 lưu vực sông lớn thuộc khu vựcmiền Trung và Tây nguyên (gồm sông Ba, Sê San, Srê Pok và Vu Gia - Thu Bồn). Bộcũng sẽ phối hợp với các bộ ngành có liên quan rà soát quy hoạch thủy điện vừavà nhỏ; kiểm tra tình hình thực hiện quy trình vận hành các hồ chứa thủy điện,thủy lợi nhằm đề xuất phương án điều tiết bảo đảm nhu cầu cấp nước ở hạ du trongmùa khô, yêu cầu chống lũ, giảm lũ và bảo đảm hiệu quả phát điện.
Sớm hoànthiện thiết kế chi tiết hồ bùn đỏ
Bộ trưởng Bộ TN&MTcho biết đã thành lập tổ giám sát môi trường đối với dự án “Nhà máy sản xuấtalumina Nhân Cơ” và dự án “Tổ hợp bôxit - nhôm Lâm Đồng”. Tổ giám sát đã tiếnhành khảo sát thực địa ba đợt và đã chỉ rõ những hạn chế và thiếu sót của chủ dựán trong công tác bảo vệ môi trường. Tổ giám sát đã xây dựng nhật ký bôxit Tâynguyên và đang tiếp tục cập nhật thường xuyên để cung cấp các thông tin cầnthiết cho các cơ quan quản lý nhà nước và chủ dự án về công tác bảo vệ môitrường.
Tổ giám sát đã yêucầu các chủ dự án sớm hoàn thiện thiết kế chi tiết hồ bùn đỏ; đặc biệt phảilường đến các sự cố có thể xảy ra, kể cả khả năng nước mưa chảy tràn và có nhữngbiện pháp tích cực ngăn chặn sự cố. Các chủ dự án đã thành lập các trung tâm lâmsinh với chức năng chủ yếu là thực hiện công tác hoàn thổ, hoàn nguyên sau khaithác bôxit.
Tổ giám sát đã yêucầu các chủ dự án sớm triển khai các hoạt động cụ thể, khai thác đến đâu, hoànthổ và hoàn nguyên đến đó; nghiên cứu và lựa chọn những giống cây trồng phù hợpvới vùng đất sau khai thác.
Nếu Vedanchây ì, sẽ xử lý nghiêm
Liên quan đến vấnđề bồi thường thiệt hại người dân do hành vi gây ô nhiễm môi trường nước sôngThị Vải của Công ty TNHH Vedan, Bộ TN&MT cho biết đến nay tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàuvà UBND TP.HCM đã và đang thống kê, yêu cầu Vedan bồi thường thiệt hại cho ngườidân.
Riêng Đồng Nai,việc triển khai của tỉnh rất chậm, đến nay tỉnh chưa có chỉ đạo các cơ quanchuyên môn thực hiện; việc thống kê thiệt hại của người dân là do dân tự kê khaivà Hội Nông dân tỉnh tổng hợp. Bộ đã có văn bản gửi UBND tỉnh Đồng Nai đề nghịkhẩn trương hoàn thành thống kê thiệt hại, làm cơ sở yêu cầu Vedan bồi thườngcho người dân…
Trong trường hợpVedan có biểu hiện cố tình dây dưa, chây ì, không thực hiện trách nhiệm bồithường thiệt hại của mình khi đã có đầy đủ các căn cứ khoa học chứng minh, BộTN&MT sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có biện pháp xử lý nghiêm và hướng dẫnngười dân khởi kiện theo quy định của pháp luật.
Theo Tuổi Trẻ
