Tiếng chim trong phố

Thôi chào bà con, tôi đi đây!". Đã chào đến lần thứ ba nhưng ông Giản vẫn chưachịu bước lên chiếc xe ôtô con đang nổ máy chờ sẵn. Thuyết bực bội, gắt giục bố.Ông Giản bước đến cửa xe, ngoái nhìn mọi người. Bỗng ông bật khóc thành tiếng".

Cả đời ông, kể cả khi cònbé bị bố đánh, ông chưa bao giờ khóc nghẹn ngào đến vậy. Cho đến khi vợông chết, ông cũng khóc song là cái khóc âm thầm, lặng lẽ. Nhưng bây giờthì ông đã khóc nghẹn ngào vì phải rời bỏ quê hương, rời bỏ mảnh đất màông nội ông, bố mẹ ông và vợ chồng ông đã từng chung sống. Ông chỉ cómột người con trai, lập nghiệp ở Hà Nội. Hai vợ chồng ông sống ở quê,nhiều lần anh con trai bảo bố mẹ bán nhà lên Hà Nội ở với vợ chồng anhnhưng ông và vợ không muốn. Năm ngoái vợ ông mất, ông sống một mình, anhcon trai lại giục ông bán nhà. Ông bảo ông thích sống ở quê hơn. Contrai ông ra tối hậu thư, nếu ông không lên sống với anh, anh sẽ khôngsinh con. Nó là đứa con duy nhất, lấy vợ đã ba năm mà vẫn chưa có con,nay tuyên bố không sinh con thì làm sao vợ chồng nó có hạnh phúc, làmsao nhà ông có người nói dõi? Thế nên ông đành phải bán nhà lên ở vớicon.

Vợ chồng người con trai của ông sống ở khu chung cư cao cấp mười haitầng. Căn hộ ở tầng ba, căn góc nhìn xuống mặt hồ gần đó. Hàng ngày vợchồng người con đi làm, một mình ông ở nhà hết đọc báo lại xem tivi,buồn quá, ông mở cửa đi ra hành lang. Ông đi từ đầu hành lang đến cuốihành lang, nhà nào cũng đóng cửa im ỉm. Có lần ông tỷ mẩn đếm xem tầngông có bao nhiêu căn hộ, bao nhiêu chiếc bóng đèn chiếu sáng ở hànhlang. May mắn sao, ông phát hiện ra căn hộ 306 cửa he hé mở. Ông đi lại,ông không quen bấm chuông nên gõ nhẹ vào cánh cửa căn hộ 306:

- Cộc, cộc, cộc!

Một khuôn mặt nhăn nhó ló ra:

- Ông hỏi ai?

- À, ông ở căn hộ số 301!

- Ông thông cảm, cháu là ôsin, cháu không được phép cho người lạ vào nhà.

Nói rồi khuôn mặt nhăn nhó đóng sập cửa lại. Ông sững người trong giâylát. Ở quê, hàng xóm nhìn thấy nhau từ xa đã mời nhau vào nhà uống chénnước, thế mà ở đây nhìn thấy nhau cứ như nhìn người ở hành tinh khác mớiđến. Có lẽ cô ấy là người giúp việc nên phải nghe theo lời chủ nhà, mìnhlại mới lên, họ chưa quen mình nên đề phòng với mình cũng phải. À, phảirồi, cái ông Định ở căn hộ số 305, mình đã vài lần nói chuyện với ông ấyở dưới sân của chung cư, mình sang đấy thăm chắc ông ấy sẽ không sập cửa.Ông Giản đi lại trước cửa căn hộ 305. Ông lại giơ tay lên gõ cửa, gõ tớiba lần mà vẫn không thấy cửa mở, ông đã định quay đi nhưng chợt nhìnthấy dòng chữ "Xin bấm chuông", ông lần tay theo mũi tên, ấn chuông. Quảnhiên cửa mở, mà người mở cửa lại chính là ông Định. Ông Định mời kháchvào nhà chơi. Hai ông già đang hàn huyên vui vẻ thì hai đứa cháu nội củaông Định từ buồng ngủ lao ra nô đùa ầm ĩ. Ông Định quát chúng be bé cáimồm thôi để ông nói chuyện nhưng chúng vẫn hô toáng lên. Cô con dâu củaông Định đi ra. Ông Giản đỏ cả mặt, cô mặc chiếc váy ngắn cũn cỡn, cáicổ áo trễ xuống lòi cả vú ra. Thấy khách, cô gật đầu chào. Bỗng ông Giảnsổ ra một tràng hắt xì hơi, cô con dâu lo lắng hỏi:

- Bác bị cảm à?

- Không!

- Bác mới ở quê lên?

- Ờ, bác mới ở Hưng Yên lên.

- Quê bác đang bị dịch cúm gà, không khéo bác bị lây cúm gà thì nguy lắm,phải cách ly đấy!

Thế là người ta đuổi khéo ông, sợ ông bị nhiễm cúm gà H5, H6 gì đó, lâysang nhà họ. Ông Giản đứng dậy xin phép ông Định ra về, mặc cho ông Địnhcứ hồn nhiên: "Ấy ấy, chả mấy lúc ông sang chơi".

Thế là ông Giản lại lủi thủi đi về, ngồi héo hắt trên ghế xa lông. Thithoảng ông lại đưa tay lên lau nước mắt. Dạo này ông hay khóc lắm, ôngnhớ quê, nhớ bà con hàng xóm. Có lần ông bảo con trai:

- Thứ bảy, chủ nhật con không đi làm thì đưa bố về quê, bố nhớ bà conhàng xóm lắm!

- Bố vẽ chuyện, nhà bán rồi về ở với ai? Thành phố văn minh, ăn ngon, ởsướng, bố về cái xứ quê nghèo ấy làm gì?

- Thì con cũng phải cho bố về quê để thắp cho mẹ con nén nhang!

- Ôi dào, nhà con cũng có bàn thờ, bố muốn thắp hương cho mẹ thì cứ vàođấy mà thắp.

Ông không nói gì nữa, chỉ ngồi lặng im, tay mân mê chén nước trà.

Sáng nay, trời thật đẹp, nắng vàng, gió làm lá cây rơi rụng lả tả xuốngđất, có nhiều chiếc lá rơi xiên xiên cả xuống mặt hồ, ông đang nhìn lárơi qua cửa sổ thì chợt thấy con chim chích nhảy nhót tìm sâu trên cànhcây ngay sát cửa sổ nhà ông. Ông đi vào phòng bếp, bốc một nắm gạo, rảirải lên bậu cửa sổ rồi lùi ra xa. Con chim chích không nhìn thấy hoặckhông hiểu được tấm lòng của ông nên không bay đến ăn gạo. Ông Giản nóivới con chim:

- Gạo tám thơm ông mới mang ở quê lên đấy, ăn đi!

- Chích, chích!

- Mày chê gạo đặc sản ở quê à? Hay là mày chỉ thích ăn sâu thôi, ở đâytao không bắt được sâu, giá mà mày ở quê thì tao bắt khối sâu cho mày!

- Chích, chích!

Con chim vụt bay đi, ông Giản nhìn theo cảm thấy có cái gì đó hụt hẫng.Hai hôm sau con chim không đến, ông tưởng nó sẽ chẳng bay đến nữa, nhưngmấy ngày sau con chim chích lại bay đến cái cây sát cửa sổ nhà ông kiếmsâu. Ông quan sát con chim, nó nhảy từ cành này sang cành khác, nghiêngngó tìm sâu. Sâu ở thành phố bây giờ cũng khó kiếm vì sự ô nhiễm của môitrường. Ngay cả đến con người ở thành phố cũng đang xem sâu như một vịcứu tinh, người ta ra chợ không chọn rau non tươi tốt mà chọn những mớrau có nhiều sâu ăn để mua. Thứ rau bị sâu ăn quá ít, chứng tỏ sâu cũngđang bị thuốc sâu làm cho tuyệt chủng. Ông Giản thấy thương con chim,chợt nghĩ ra được điều thú vị, ông vội đi vào phòng khách lấy giò phonglan ra treo lên song sắt cửa sổ rồi lại rắc mấy chục hạt gạo lên bậu cửa.Quả nhiên con chim chích bay đến chỗ giò phong lan, vạch lá tìm sâu.Không thấy sâu nhưng nó nhìn thấy những hạt gạo, nó đậu xuống bậu cửadùng cái mỏ bé xíu nhặt gạo ăn. Lúc sắp bay đi, con chim chích đã nhìnthấy ông đang chăm chú nhìn nó. Nó nghiêng nghó cái đầu, ra vẻ nghĩ suyđiều gì đó. Con chim bay đi, ông Giản thở dài:

- Mày chẳng thèm cảm ơn hay chào tao lấy một câu. Người thành phố sốngnhạt hay mày là chim thành phố cũng sống khinh khỉnh cho nó ra dáng quantrọng hơn chim nhà quê?

Trách chim thế nhưng những ngày sau đó, ông lại treo giò phong lan, rắcgạo ở cửa sổ và con chim chích lại bay đến. Bây giờ thì con chim đã quenthân với ông, nó cũng không sống nhạt nữa mà tình cảm, chân thành. Mỗilần bay đến, đầu tiên, nó cất tiếng hót như thể cất tiếng chào ông: "Chích,chích". Ông mỉm cười, đáp lại: "Chào anh bạn nhỏ!". Trong cái thế giớicô đơn này, ông Giản đã tìm cho mình được một người bạn chí cốt, mỗisáng tầm chín giờ, khi thấy con chim chích chưa bay đến là ông lại thấpthỏm. Nó bị ốm hay con nó bị ốm? Hay hôm nay trời có giông, gió to nókhông bay được? Kia rồi, nó đã bay đến: "Chào anh bạn nhỏ!". "Chích,chích. Chào người bạn lớn!".

Hàng ngày hai vợ chồng người con của ông đi làm. Thứ bảy, chủ nhật đượcnghỉ thì hai vợ chồng lại đi đến nhà bà ngoại, đến nhà bạn bè hay đipicnic, thành ra ông Giản gần như cả ngày chỉ có duy nhất một người bạnnhỏ đến thăm. Nhưng nó cũng chỉ đến thăm ông được vài chục phút rồi tấttả ra về với mái ấm của nó. Hôm nay là thứ bảy, như thường lệ, ông Giảnvà người bạn nhỏ lại gặp gỡ nhau. Có điều khác biệt là con chim bạo dạnhơn, dám bay hẳn vào trong phòng khách. Chim và người đang vui vẻ thìđột nhiên hai vợ chồng người con trở về. Chả là Lê - con dâu ông thấyngười khó ở, bụng đau vì đến ngày kinh nguyệt nên quyết định không điSuối Hai nữa. Vừa nhìn thấy con chim, Lê đã thảng thốt kêu lên:

- Chim sa, cá nhảy, độc lắm!

Ông Giản vội vã thanh minh, đây là con chim mà ông vẫn hay cho ăn gạochứ không phải là chim sa cá nhảy. Đất lành chim đậu, nó đến là mangtheo điều may mắn. Anh con trai tức giận:

- May mắn gì, có mà bố rước họa vào nhà thì có.

Thuyết vào nhà vệ sinh cầm cái chổi lau nhà xua đuổi con chim. Con chimhốt hoảng bay đâm sầm cả vào song sắt. Khi con chim đã bay vụt đi, anhcon trai nói với ông Giản: "Từ nay ông không được cho con chim ăn gạonữa, phải đóng cửa sổ lại, không cho nó bay vào nhà".

Ông Giản nghĩ, con chim bị con trai ông đánh đuổi, sợ bạt vía sẽ chẳngdám bay đến nữa. Nhưng không, sáng chủ nhật hôm sau nó vẫn bay đến bêncửa sổ. Nó bay đến như một sự bắt buộc, bởi nó đã tìm kiếm hàng giờ màvẫn không bắt được sâu, nó có thể nhịn đói chứ không thể để cho mấy đứacon của nó ở nhà bị đói. Những lần bay đến bên cửa sổ ăn gạo, bao giờ nócũng dành gạo trong mồm mang về cho đám con. Nó cũng rất sợ trận đánhđuổi của người con ông Giản, nhưng không bay đến thì lũ con sẽ đói, thếnên con chim chích lại liều mình vì con. Vừa đáp xuống bên cửa sổ, conchim đã cất lời chào: "Chích, chích!". Không thấy người bạn lớn đâu, nóbay ngược lại cái cây gần đó. Người bạn lớn của nó vẫn còn giận vợ chồngngười con trai nên đã xuống đất, đi la cà chỗ này chỗ kia.

Thấy con chim bay đến bên cửa sổ, cô vợ bảo chồng: "Nó quen rồi, ngàynào nó cũng sẽ đến". Anh chồng bảo: "Đến khổ, ông già lẩm cẩm lại đirước cái của nợ này về, không khéo gặp hạn lớn". À, phải rồi đã có cách.Anh con trai dặn vợ vài câu rồi xuống tầng hầm, phi xe máy ra đườngTrường Chinh, nơi hay bán thuốc diệt chuột, dán, ruồi, muỗi để mua thuốcchuột. Chả cần phải đến đường Trường Chinh, vừa chạy xe được một đoạn đãthấy một người đàn ông bán hàng rong. Hỏi có thuốc chuột không, nghe bảocó, Thuyết mua một gói thuốc chuột Trung Quốc mang về.

Gói thuốc chuột làm bằng gạo có màu tím, Thuyết lấy kéo cắt ra, rắc gạolên mặt cửa sổ. Con chim chích lúc này đang ở trên cành cây tìm sâu. Nókhông để ý đến những hạt gạo mà Thuyết vừa rắc. Lê bảo chồng:

- Nó quen với cảnh bố cho ăn, hay mình nhờ bố!

- Em ngu thế, nó là bạn thân của bố, đời nào ông ấy giết nó!

- À, phải rồi, anh lấy quần áo của bố mặc vào, giả làm bố cho nó ăn, mayra nó bay đến.

Thuyết làm theo lời vợ, vào trong phòng của ông Giản, lấy bộ quần áo củaông mặc vào rồi ra cửa sổ làm động giả rắc rắc gạo lên mặt cửa sổ.Thuyết rất giống bố, lại mặc quần áo của bố nên đã làm con chim nhầmtưởng người bạn lớn của mình đã về. Khi Thuyết và vợ vào trong phòngngủ, hé mở cửa theo dõi, con chim chích bay đến bên cửa sổ, không mộtchút nghi ngờ, nó mổ những hạt gạo màu tím nuốt ngon lành. Đúng lúc ấyông Giản đẩy cửa bước vào, nhìn thấy con chim chích đang mổ gạo, lạinhìn thấy vợ chồng con trai đang thập thò nhìn con chim, ông linh tínhđược điều chẳng lành với người bạn của mình, ông lại phía cửa sổ. Conchim bị loại thuốc chuột cực mạnh sản xuất từ Trung Quốc bắt đầu tấncông dữ dội, nó định bay đi nhưng không thể cất cánh được nữa, nó lăn ragiãy giụa, rơi xuống nền nhà. Ông Giản hốt hoảng cầm con chim lên, nóngước đôi mắt nhỏ xíu nhìn ông lần cuối rồi từ từ khép lại. Từ miệng conchim, một dòng máu đỏ tươi rỉ ra. Ông ôm con chim vào ngực, quay lạiphía vợ chồng con trai giận dữ:

- Chúng mày sống độc ác thế này thì làm sao trời cho sinh con đẻ cái!

Thuyết cãi lại bố:

- Bố già nên lẩm cẩm rồi, nó là con vật chứ con người đâu mà xót xa thế.

- Mày câm mồm đi, sống phải lấy cái đức làm đầu. Con vật cũng như conngười, phải biết yêu thương nó thì cái phúc mới vào nhà.

Ông Giản nói xong, đi vào phòng, lấy quần áo cho vào cái túi du lịch.Ông bỏ thành phố trở về với làng quê, mang theo cả con chim tội nghiệp.Thành phố tấc đất tấc vàng, chả có chỗ để chôn con chim, ông mang nó vềquê để chôn.

Về quê, ông có lương hưu, cái ăn không phải lo nhưng chỗ ở thì ông chẳngcó, mảnh đất và ngôi nhà cha ông để lại ông đã bán đi, tiền bán nhà ôngcho hết vợ chồng con trai để nó chạy chữa bệnh vô sinh. Ông nghĩ sẽ vaymượn để mua một mảnh đất nho nhỏ, dựng cái nhà để ở nhưng trước mắt biếtở đâu? Ông đi loanh quanh trong làng, ai cũng thương ông mời ông về nhàmình ở, nhưng ông từ chối. Đến ở nhà con trai mà ông còn thấy tù túnghơn nữa tính ông không thích nhờ vả.

Ông đi ra rìa làng, nhìn thấy cái nhà để xe tang ông liền đi lại. Ở quêbây giờ nạn nghiện hút, cờ bạc, mại dâm, trộm cắp cũng được bọn thanhniên tha từ thành phố về nên không còn cái cảnh tối ngủ không đóng cổng,đóng cửa. Mới sẩm tối nhà nào nhà nấy cổng đóng, then cài. Có lẽ duynhất chỉ có cái nhà để xe của người chết này là không khóa cửa. Hai cánhcửa gỗ khép hờ, ông Giản đẩy cửa bước vào. Được lắm, đêm nay mình có thểở tạm đây, ở chung nhà với người chết có lẽ dễ chịu hơn. Chiếc xe tanglàm bằng sắt, được sơn màu đỏ, có bốn bánh xe. Nó mới được sơn lại thànhra nhà cũ mà lại hóa mới. Ông Giản kiếm được ôm rạ, ông trải vào trongchiếc xe tang tạo thành cái ổ. Ngày xưa ông và bao người làng nghèo khổ,chăn không có mà đắp, ổ rơm ổ rạ đã cứu giúp ông và mọi người đỡ đượccái lạnh cắt da cắt thịt. Thời bây giờ, cuộc sống đã khá hơn, người tadùng đệm ga, ổ rơm ổ rạ đã lùi vào dĩ vãng, thế mà ổ rạ lại trở lại vớiông Giản. Có cái gì đó bùi ngùi, thương nhớ lay động lòng ông, ngày ấynghèo nhưng con người sống với nhau tình nghĩa quá.

Ông Giản lom khom bò vào chiếc xe tang, lựa người nằm xuống. Rạ mới đượcphơi nắng, thơm mùi dễ chịu, át cả mùi hương của một đám ma mới được đưacách đây hai ngày. Rạ được ông trải dày nên êm ấm. Ông cựa mình, nhữngthanh lăn di chuyển khiến người ông dịch lên dịch xuống. Ông Giản nhớlại, năm ngoái chính vợ ông cũng đã nằm ở đây trong chiếc quan tài đểngười ta đưa ra cánh đồng. Ông đưa tiễn vợ ra tận nghĩa trang. Ông thìthầm với vợ: "Rồi cũng có ngày tôi sẽ nằm đây để người ta đưa ra với bà,bà đi trước tôi đợi tôi nhé!". Bây giờ thì chính ông đang nằm đây, chỉcó khác vợ ở chỗ ông chưa chết nên chưa được nằm trong quan tài.

Đêm đầu tiên sau bao đêm ngủ ở thành phố, ông mới lại được ngủ ở quê.Tuy không được ngủ trong ngôi nhà thân quen của mình mà ngủ nhờ nhà củangười chết nhưng ông ngủ một giấc ngon lành đến tận khi ánh mặt trờichiếu xiên qua cửa nhà để xe tang. Ông Giản lựa mình chui ra, ông lặngngười xúc động khi nghe thấy cả một bầy chim đang líu lo trên cành câytrồng bên cạnh nhà để xe tang mà dưới gốc ông chôn con chim mang về từthành phố

Truyện ngắn của Vũ Đảm