Trong ba năm qua, giá vàngliên tục tăng ở mức hai con số, riêng năm 2010 giá kim loại quý này đã tăng gần30%.
Biểu đổ giá vàng được dự báo sẽtiếp tục đi lên trong năm 2011 do những nhân tố hỗ trợ giá vàng trong năm quavẫn nguyên giá trị.
Tuy nhiên, khả năng giá vàng đảochiều vẫn không thể loại trừ, nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới năm 2011được dự báo tiếp tục có nhiều biến động.
Vàng lên ngôi... vì sao?
Sự lo lắng của giới đầu tư về lạmphát, kế hoạch bơm tiền của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dẫn đến sự thiếu lòngtin vào đồng USD, việc sử dụng vàng như một loại tiền tệ, sức mua từ lớp ngườimới giàu ở Trung Quốc, khủng hoảng nợ công ở Eurozone... là loạt lý do đẩy giávàng leo thang.
Trong giai đoạn khủng hoảng,chiến dịch kích thích tăng trưởng kinh tế trên toàn cầu gây ra lạm phát - nhântố kích động giá vàng.
Trong hai năm qua, các ngân hàngtrung ương của Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản và nhiều nước khác đã tìm cáchtăng chi tiêu, đồng thời in thêm tiền mặt. Hàng nghìn tỷ USD đã được bơm vào nềnkinh tế toàn cầu, khiến lạm phát tăng vọt.
Chiến dịch bơm đợt 2 trị giá 600tỷ USD (QE2) của Mỹ đã không thể thúc đẩy nền kinh tế và giảm thất nghiệp nhưmong muốn. Thay vào đó, luồng "tiền nóng" chảy sang các nền kinh tế đang nổi,nơi chúng được đổ vào các mặt hàng giữ giá như vàng.
Với một QE2 không hiệu quả, rấtcó thể Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) lại in thêm tiền để thực hiện các chiếndịch QE3, QE4...
Lạm phát sẽ bám rễ và lây lan nhưvirút, khi đó sẽ khó ngăn chặn. Sự mất lòng tin vào đồng USD sẽ khiến giá tráiphiếu chính phủ Mỹ giảm mạnh và lãi suất tăng vọt.
Cứ 18 ngày Mỹ lại phát hành cácloại giấy tờ ghi nợ tương đương giá trị sản lượng vàng khai thác 1 năm; và mỗinăm nước Mỹ vay nợ tương tương 1/3 tổng số lượng vàng hiện có trên thế giới.
Trong khi đó cán cân cung cầuluôn chênh lệch với dư cầu. Bất chấp việc giá vàng đang ở mức cao kỷ lục, cáccông ty khai thác không thể đáp ứng đủ mức cầu.
Trong giai đoạn 1997-2001, cáccông ty chỉ khai thác quặng vàng hàm lượng cao, do giá vàng thời kỳ này xuốngthấp kỷ lục. Nhưng kể từ năm 2001 đến nay, giá vàng tăng liên tục và các công tychuyển sang khai thác quặng có phẩm cấp thấp, dẫn đến sản lượng vàng giảm.
Trong 5 năm qua, phẩm cấp quặngvàng giảm tới 30%, từ 1,8 g vàng/tấn quặng xuống còn 1,3 g/tấn. Các nguồn quặngvàng được phát hiện gần đây chỉ có hàm lượng khoảng 0,6 g/tấn, đồng nghĩa vớiviệc để bù đắp sản lượng vàng với phẩm cấp quặng hiện nay các công ty sẽ phảikhai thác khối lượng quặng gấp đôi.
Giá trị của vàng lên cao đến nỗihàng triệu tấn quặng trước đây được coi là phế phẩm của ngành khai mỏ, nay đượctính cả vào vàng trữ lượng trong lòng đất. Trong năm qua, sản lượng vàng thếgiới chỉ tăng được 3%, trong khi giá tăng 20%.
Trung Quốc và ấn Độ, chiếm 35%dân số thế giới, là hai quốc gia ưa chuộng vàng hàng đầu, trong đó ấn Độ luôn lànước tiêu thụ vàng nhiều nhất thế giới. Nhập khẩu vàng của Trung Quốc 10 thángđầu năm 2010 cũng tăng 5 lần so với năm ngoái.
Trên bình diện toàn cầu, đầu tưvào vàng được dự báo sẽ tăng ở cả Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Arập Xêút. Một số quốcgia Trung Đông khác cũng chuyển tổng cộng 200.000 thùng dầu thô/ngày sang vàng,tương đương 140 tấn vàng/năm (nếu tính theo tỷ giá vàng/dầu thô hiện nay). Mộtnhóm khách hàng đặc biệt khác trên thị trường vàng là các ngân hàng trung ươngchủ yếu ở Trung Đông và châu Á.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư, cảcá nhân và tổ chức, hiện vẫn chưa sử dụng hết tiềm năng trên thị trường vàng.Nhu cầu từ các quỹ giao dịch (ETF) cũng là nhân tố hỗ trợ giá vàng và bạc.
Các quỹ ETF cho phép các thươnggia đầu tư tiền mặt dễ dàng hơn vào các loại hàng hóa mà không phải giao dịchtrên các thị trường kỳ hạn. Vàng và bạc được giao dịch giống như cổ phiếu vàđược sử dụng cách thức đầu tư rủi ro thấp mà không tốn kém.
Cuộc khủng hoảng nợ Hy Lạp, dẫnđến khả năng xảy ra hiệu ứng đôminô, gây tác động xấu đến đồng tiền chung châuÂu. Tuy nhiên, việc đồng euro giảm giá trong thời gian qua cũng khiến các nguồnvốn đổ sang vàng, đẩy giá kim loại quý này tăng cao.
Chuyên gia David Moore tại Ngânhàng Thịnh vượng chung Australia, nói: “Giá vàng vẫn được hỗ trợ bởi các yếu tốcăn bản là môi trường kinh tế, tình hình tài chính bất ổn ở châu Âu và triểnvọng dài hạn của lạm phát".
Dự báo giá vàng
Giá vàng đã biến động rất mạnhtrong vòng 1 thập kỷ qua, từ 250 USD/ounce tháng 6/2000, tăng lên khoảng 550USD/ounce đầu năm 2006 và sau đó lại vọt lên mức kỷ lục trên 1.400 USD/ouncetrong năm 2010.
Dự báo giá vàng là một công việckhó khăn và thậm chí cả các Chính phủ cũng sai lầm. Chính phủ Anh từng tính toánnhầm khi bán ra một lượng vàng lớn dự trữ trong giai đoạn 1999-2000, khi giávàng dao động trong khoảng 250-300 USD/ounce. Trong khi đó, các nhà đầu tư bỏtiền vào vàng trong những năm qua lại thắng lớn.
Một số nhà phân tích kinh tế vàchuyên gia về vàng tin rằng trong năm 2011, vàng còn tăng giá và mức tăng thêmkhoảng 100-400 USD/ounce.
Các nhà phân tích tại GoldmanSachs cho rằng giá vàng tiếp tục xu hướng tăng và dừng lại vào năm 2012 khi đạtmức giá 1.750 USD/ounce do lãi suất tăng.
Chuyên gia Peter Schiff dự đoángiá vàng thậm chí sẽ lên đến 2.000 USD/ounce. Còn chuyên gia Jim Rogers trongmột lần trả lời phỏng vấn gần đây nói rằng vàng sẽ còn tăng lên trong thập kỷtới.
Trong khi đó, tỷ phú Mỹ GeorgeSoros đã vài lần cảnh báo về bong bóng giá vàng và nhấn mạnh rằng đầu tư vàovàng là không an toàn. Ông dự báo sự lặp lại của mô hình đầu cơ giá lên đối vớinhững tài sản như vàng, sau khi đạt đỉnh, giá sẽ đột ngột đi xuống. Theo ông,giá vàng có thể còn tăng nhưng “sẽ không kéo dài mãi”.
Tuy nhiên, Peter Krauth - nhàkinh tế của Dịch vụ tư vấn Global Resource Alert và tạp chí trực tuyến MoneyMorning của Mỹ - không tán thành dự báo cho rằng giá vàng đang diễn biến theokiểu "bong bóng" với hai lý do.
Một là, xuất phát từ quan điểmdài hạn, dấu hiệu đầu tiên về tình trạng "bong bóng" là giá vàng phải tăng theobiểu đồ paraboll trong biểu đồ giá, trong đó mức tăng giá ngắn hạn được biểu thịrõ ràng trong biểu đồ dài hạn. Biểu đồ giá vàng trong thập kỷ qua không cho thấysự tăng giá vàng ngắn hạn như vậy.
Hai là, lợi nhuận trung hạn vềgiá vàng có thể kịch tính hơn nhiều so với các cơ hội lợi nhuận dài hạn trongbối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Các chuyên gia khác cũng cho rằngrất khó để dự đoán lạm phát. Chuyên gia de Lucy nói "sẽ là nguy hiểm khi dự đoánbong bóng trên thị trường vàng sẽ nổ tung do yếu tố lạm phát và vẫn còn quá sớmđể hy vọng nhu cầu vàng giảm xuống."
Edward George, nhà kinh tế cấpcao của mạng tin phân tích và tư vấn kinh tế (EIU), cho biết thêm ngay cả khigiá vàng giảm thì nó cũng không thể xuống dưới ngưỡng 800 USD/ounce về lâu dàivì hơn một nửa các công ty khai thác vàng hiện nay chỉ có thể có lãi khi giávàng ở mức tối thiểu 1.000 USD/ounce. Nếu vàng xuống dưới mức này họ sẽ ngừngsản xuất và giảm lượng bán ra, khiến giá vàng tăng trở lại.
Vậy đâu sẽ là những yếu tố cảntrở giá vàng? Các yếu tố đầu tiên là nền kinh tế Mỹ sẽ hồi phục, FED sẽ ngừng intiền, khu vực sử dụng đồng euro ổn định và người Trung Quốc ngừng mua vàng. Songcơ hội để những phỏng đoán này xảy ra sẽ rất nhỏ nhoi.
Thay vào đó là các nguy cơ: sẽxảy ra nhiều vụ phá sản trên nhiều cấp độ ở Mỹ; FED sẽ buộc phải mua trái phiếucủa Bộ Tài chính Mỹ để Chính phủ có tiền hoạt động; hoặc FED sẽ phải in thêmtiền để giúp chặn làn sóng phá sản, qua đó tác động đến lạm phát và giá vàng sẽtăng.
Một yếu tố khả dĩ hơn có thể giúpngăn chặn giá vàng là lãi suất tăng lên ở châu Âu và Mỹ. Lãi suất tăng sẽ ngăncản nhà đầu tư mua vàng, bởi vàng không tạo ra lãi suất, không mang lại cổ tứcvà vì vậy nó có chi phí cơ hội cao.
Tuy nhiên, lãi suất tăng về dàihạn dẫn đến lạm phát tăng và làm suy yếu lòng tin vào đồng USD. Đây lại là cácyếu tố thúc đẩy giá vàng tăng.
Giá vàng hiện đã rất cao nhưngkhông ai có thể nói là nó sẽ không tăng thêm nữa. Có một điều chắc chắn là giữvàng thì không sinh lời, trừ trường hợp biến động giá, nên một khi kinh tế thếgiới hồi phục và đi vào ổn định, chắc chắn sẽ có một lượng lớn vàng được bán rađể lấy tiền đầu tư.
Lúc đó, chắc chắn giá vàng sẽgiảm và người đầu cơ không thoát kịp sẽ lãnh hậu quả. Vấn đề là hiện không ai cóthể trả lời chính xác câu hỏi "khi nào?".
Theo TTXVN
