Bỏ biên chế ở trường đại học: Người tài sẽ đi hết

Sau khi Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ phát biểu sẽ thí điểm bỏ biên chế tại trường đại học, TS Vũ Thu Hương, giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư Phạm Hà Nội, cho rằng cần cân nhắc kỹ lưỡng vấn đề này. 

Đại học là nơi làm việc của rất nhiều nhân tài. Tuy rằng vẫn còn một số giảng viên chưa phải tài năng, kiến thức của họ đủ để làm ở nhiều môi trường khác nhau.

Khi mới ra trường, đi tìm việc làm, giảng viên đại học là nghề nghiệp mơ ước của rất nhiều cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ. Khi đó, họ có khả năng nhưng chưa có đất dụng võ, chưa thể hiện được bản thân nên còn đôi chút lo lắng.

TS Vũ Thu Hương, giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư phạm Hà Nội

Vào trường đại học để làm việc là điều tuyệt vời. Họ được học tiếp lên cao học, tiến sĩ. Họ có môi trường nghiên cứu khoa học và phát triển tài năng của mình.

Đến khoảng 35, 40 tuổi trở lên, phần lớn giảng viên đã lấy bằng tiến sĩ, có người nhận chức danh phó giáo sư, giáo sư. Công trình nghiên cứu của họ rất nhiều. Lúc này, khả năng của giảng viên đã được khẳng định. Danh tiếng được hình thành và phát triển. 

Công việc giảng viên không còn quá tuyệt vời nữa khi họ thấy mức lương "ba cọc ba đồng" vẫn đeo bám suốt bao năm. Ngoài chế độ bảo hiểm do biên chế đem lại, họ làm vì bổn phận, vì đam mê hoặc vì chính sự ràng buộc biên chế đã ký cách đó hơn chục năm.

Chắc chắn, nhiều lưu học sinh là giảng viên đại học sẽ chứng thực cho tôi rằng trước khi ra nước ngoài học cao học, tiến sĩ, họ đều phải ký bản cam kết trở về phục vụ cơ quan, trường đại học.

Đến khi hết cam kết, biên chế là thứ duy nhất "níu chân" họ. Ra khỏi biên chế không dễ dàng gì, họ ngại phải làm thủ tục, ngại làm mất lòng những thầy cô đã hết lòng vì mình, ngại có sự ầm ĩ trong cơ quan khi bỏ biên chế…

Những cơ quan, doanh nghiệp bên ngoài sẵn sàng trả lương gấp 5 đến 10 lần để họ làm bán thời gian cho họ. Giảng viên sẽ thấy trường đại học đang trả lương cho họ quá ít. Vì biên chế, họ ở lại tiếp tục công hiến và giảng dạy.

Ở khoa của tôi, nhiều giảng viên đã được doanh nghiệp mời làm bán thời gian với mức lương 30-50 triệu đồng/tháng, thậm chí là 70 triệu đồng/tháng. Họ từ chối để tiếp tục hoàn thành trách nhiệm tại trường đại học vì sự tự trọng, vì trách nhiệm và đặc biệt là vì họ còn đang trong biên chế.

Nếu giờ đây, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói sẽ bỏ biên chế để đổi thành hợp đồng lao động ở các trường đại học, tôi nghĩ sẽ có một lượng khá lớn nhân tài ra đi ngay lập tức.

Không còn ràng buộc biên chế, họ sẽ thỏa sức tung hoành ở những lĩnh vực mà mình là chuyên gia. Điều đó vừa giúp họ thực hiện ước mơ, biến nghiên cứu của bản thân thành hiện thực, vừa đem lại cho gia đình cuộc sống khá giả với mức lương cao gấp 10, 15 lần.

Tôi muốn hỏi Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, liệu bộ trưởng có thể cho giảng viên chúng tôi mức lương như vậy không?

Sau 20 năm làm việc tại ĐH Sư phạm Hà Nội, mức lương của tôi hiện giờ vẫn là 7 triệu đồng/tháng. Liệu bộ trưởng có thể cho một người như tôi mức lương cao hơn gấp 5, 10 lần như các doanh nghiệp đã mời chào hay không?

Đó mới chỉ là tôi, một giảng viên chưa thực sự nhiều uy tín và kinh nghiệm trong giới khoa học. Còn các giáo sư với 30, 40, 50 năm kinh nghiệm, liệu Bộ trưởng Nhạ sẽ trả lương cho họ bao nhiêu?

Chúng tôi, giảng viên đại học, có tiết thì vào dạy, không có thì phải ở nhà vì không có bàn làm việc trong cơ quan. Điều kiện thí nghiệm, nghiên cứu khoa học cũng kém. Mức lương quá tệ. Điều giữ chân chúng tôi chỉ ở biên chế.

GS Phạm Minh Hạc cho rằng bỏ biên chế trong giáo dục là nguy hại và vô bổ. Đồ họa: Phượng Nguyễn.

Nếu bộ trưởng muốn những người thực sự có khả năng ra đóng góp cho doanh nghiệp hết, còn ai sẽ ở lại đào tạo sinh viên?

Tôi nghĩ đã đến lúc việc bỏ biên chế nên được xem xét lại một cách nghiêm túc chứ không phải câu chuyện phát biểu mỗi lúc một khác như hiện nay.

Điều cuối cùng tôi muốn khẳng định nếu các trường đại học chuyển đổi từ biên chế sang hợp đồng lao động, những giảng viên tài năng sẽ vô cùng mừng rỡ và... ra đi.

Vì vậy, Bộ GD&ĐT cần cân nhắc kỹ lưỡng vấn đề này. Nếu bộ trưởng có đủ người thay thế cho lực lượng giảng viên tài năng đi khỏi trường đại học, tôi nghĩ việc bỏ biên chế chắc chắn sẽ được hoan nghênh nhiệt liệt. Còn nếu không, việc bỏ biên chế tại trường đại học cần xem xét lại trước khi thực hiện.

 * Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả.