Tơ vương

Trời sang thu, buổi chiều ở venhồ bắt đầu rộn rịp từ năm giờ. Còn lâu mặt trời mới lặn nhưng ánh nắng đã dịu đisau những lớp mây lãng đãng hắt ánh sáng cuối ngày lên cao. Người già, người trẻkéo nhau ra bờ hồ đi bộ thể dục.

Nổi bật lên gần như lạc lõng giữanhững người mặc quần áo thể thao, phần đông vận áo phông quần lửng là một bà vàotuổi trung niên mang áo sơ mi ngắn tay đi đôi với chiếc váy dài bằng lụa nhuộmmàu có sọc hoa văn lượn sóng đen. Bà có dáng đi mềm mại, thong dong khác vớinhững người ngồi câu và những người hối hả rảo bước dọc bên hồ. Hình ảnh củangười phụ nữ này ăn nhập với cảnh những hàng liễu mảnh mai rũ nhành lá lấm tấmđơm hoa đỏ xuống mặt hồ. Đó là bà Thảnh, nhà cách hồ Xanh chẳng bao xa. Bà đãnghỉ hưu được vài ba năm, cứ chiều chiều chăm chỉ phóng xe ra bờ hồ, tập đi bộvà hít thở không khí trong lành.

Vậy mà chiều nay, bà Thảnh khôngđi bộ ven hồ đến hết buổi. Chuông điện thoại reo lảnh lót. Bà vội dừng bước.

- Alô, ai gọi đấy ạ?

- Con đây, Khoách đây mà?

- Có việc gì thế con?

- Mẹ về ngay đi rồi sẽ biếtchuyện.

Bà Thảnh tắt máy, đi vội về phíabậc gạch tam cấp dẫn lên chỗ dựng xe. Câu trả lời lấp lửng của con trai khiến bàlo âu. Nỗi lo thường trực ám ảnh ông bà là chuyện quấy quả của cậu con trai.Phải, chính thằng Khoách là nguyên nhân gây ra sự bất an trong nhà này. Năm nótốt nghiệp cấp ba, ông Thảnh hướng cho nó thi vào đại học Kiến trúc. Chưa hếtnăm thứ hai nó phá bĩnh bỏ học. Nó đàn đúm theo bạn bè trong khu phố, rủ rê nhauđua xe. Mấy lần nó bị dẫn về đồn công an. Mấy lần người ta thông báo về khu tậpthể sự sai phạm của nó.

Thế rồi ông Thảnh khăn đùm khăngói dắt con vào tận miền Namgửi gắm cho một ông bạn chí cốt hồi cùng công tác ở B2. Thằng Khoách nhập vàomôi trường mới, chỉ được một học kỳ lại bỏ về thành phố cũ. Không hỏi ý kiến bốmẹ, nó bán phắt chiếc a còng đang đi, tậu một chiếc xe cà tàng, rồi góp vốn vớicánh buôn hàng đường biên. Đủ ăn đủ thua. Đánh hàng vải chán chuyển sang đánhhàng điện tử. Có khi nó chở về hàng bọc tiền, có vẻ xúng xính, bà cũng khôngthiết. Đến một vụ chạy hàng lậu, nó bị bắt, không những trắng tay, nó còn bị câulưu ở nhà tạm giam. Ông Thảnh thương con, nói to nói nhỏ với những người thânquen cũ cùng ngành nên Khoách được tha.

Bà Thảnh vẫn luôn luôn nơm nớp vềcon. Nó là đứa con trai nối dõi tông đường họ Nguyễn. Nó vừa gọi điện thoại chobà, giọng lấp lửng khiến bà cứ bồn chồn trên quãng đường ngắn về nhà.

Vừa dừng xe, tắt máy, bà liếcnhanh vào phòng khách. Người mới đến quay lưng ra phía cửa lớn. Nhìn màu quần áosơvin, không phải cảnh phục công an, bà Thảnh trút hơi thở dài nhẹ nhõm. Hơn nữanhìn thấy chiếc xe máy quen thuộc của chồng đã dựng vào chỗ cũ bà càng vui. Nhácthấy ông Thảnh đang bấm vòi phun tưới mấy chậu cây cảnh, bà hất ngược mái tóc,chỉ tay vào phòng khách, có ý nhắc ông vào nhà nhưng ông chỉ đáp lại bằng nhữngcái vẫy tay ra hiệu từ chối.

Minh họa: Ngô Xuân Khôi.

Bà vào nhà với nét mặt tựnhiên thanh thản. Khách quay mặt, nhìn thấy bà, đứng dậy chào, có vẻkhép nép. Bà kêu lên:

- Ô kìa, cháu Tuấn! Cháu ra đâytừ bao giờ?

Bà chợt ngừng câu hỏi giữa chừngkhi nhận ra nét mặt đăm chiêu của cậu con trai và bạn nó. Khoách tới gần mẹ, nóinhỏ:

- Mẹ à, bạn Tuấn có chuyện hệtrọng muốn nói riêng với mẹ.

Nói xong, Khoách quay gót vàobuồng trong. Bà Thảnh bây giờ mới chú ý vẻ mặt u ám của Tuấn, nhưng chẳng hiểucó việc gì mà Tuấn muốn gặp riêng bà. Bà đặt tay lên vai Tuấn, bảo ngồi xuống.Bà cũng ngồi trên chiếc ghế da đối diện. Bà hỏi thẳng:

- Bố mẹ cháu có khỏe không?

Nét mặt Tuấn chùng hẳn xuống:

- Bác ơi, bố cháu ốm nặng lắm.

- Thế ư? Bệnh tình thế nào? Bốcháu nằm ở bệnh viện nào?

Tuấn không trả lời thẳng vào câuhỏi của bà mà chỉ thốt lên được mấy tiếng:

- Bố cháu khó lòng qua khỏi bácơi! - Cháu ra đây là có việc muốn thưa với bác.

- Với cả hai bác chứ? Hai giađình là chỗ bạn bè thân thiết, có việc gì cần giúp đỡ, cháu cứ nói thật, hai bácsẽ liệu.

Tuấn nhìn thẳng vào mắt bà Thảnh,nói rành rọt:

- Thưa, cháu chỉ muốn gặp riêngbác.

Khi chỉ còn hai bác cháu, Tuấn hạgiọng như nói thầm:

- Bố cháu biết mình không vượtqua được số mệnh, đã gọi riêng cháu lại gần để nghe lời trăng trối. Bố cháu dặncháu phải đi ngay ra Bắc để nhận em cùng cha khác mẹ của cháu là Khoách, và cốgắng xin bác cho phép bạn Khoách vào gặp bố cháu lần đầu tiên mà cũng là lầncuối cùng.

Bà Thảnh không thốt lên đượctiếng nào, ngồi thu mình lại, hai tay ôm lấy đầu, dáng bộ tiêu điều chẳng khácgì một cây chuối vừa bị bão quật đổ.

- Không được, không được! - Bànhủ thầm.

Đôi mắt đờ đẫn của bà hướng lêntrần nhà, trông đến vô hồn. Giọng nói của Tuấn vẫn đều đều vẳng vào tai bà:

- Ý nguyện của người sắp mất, xinbác mở lòng.

Bà Thảnh chợt hỏi nhỏ:

- Mẹ cháu có nghe lời trăng trốinày không?

- Thưa, bố cháu chỉ nói với mộtmình cháu, cả nhà không ai biết.

- Vậy từ hồi chiều đến giờ, cháuđã gặp bác trai chưa?

- Thưa chưa. Bác trai muốn để chohai cháu được tự do.

- Còn thằng Khoách?

- Hai đứa cháu là bồ ruột củanhau, cháu đã thổ lộ cho Khoách đầu đuôi câu chuyện.

Bà Thảnh gật gù, cắn môi suynghĩ. Mái tóc của bà lúc lắc trên đầu như muốn cầm nhịp cho những ý nghĩ đangđung đưa trong trí óc của bà. Bà bảo Tuấn đi tắm rồi bà sẽ nói chuyện tiếp.

Bà Thảnh bước vào phòng ngủ,không thay đồ bộ như mọi lần, cứ để nguyên bộ đầm trên người, nằm vật xuống đệmgiường. Cứ thế bà dang rộng hai tay, vẻ chán ngán. Mắt bà nhìn trân trân lêntrần nhà, ý nghĩ của bà trở nên lộn xộn, quay cuồng. Cảm giác bàng hoàng, bốirối xuất hiện từ khi nghe Tuấn trình bày sự việc cứ ám ảnh tâm trí bà.

Bà có ngờ đâu sự việc giấu kín,chỉ có hai người biết, là bà và bố của Tuấn, ông Khôi, sự việc được chôn chặttrong lòng đã hăm bốn, hăm lăm năm nay, bỗng chốc hở toang ra qua lời trăng trốicủa ông Khôi.

*

Hơn ba chục năm trước, cô Thắnglấy anh Thảnh hoàn toàn do tình yêu.

Chớm tuổi ba mươi, Thắng và Thảnhđã có ba mặt con. Hiềm một nỗi, cả ba đều là gái. Điều ấy chẳng làm Thảnh phiềnlòng, anh coi gái hay trai đều như nhau. Thế nhưng bà con cô bác bên nội khôngchấp nhận việc anh Thảnh, chi trưởng dòng họ Nguyễn, lại không có con trai nốidõi. Nhiều lời chê bai, mai mỉa của ông chú bà cô lọt tai Thắng khiến cô dằn vặtkhổ tâm bao nhiêu năm trời. Thảnh hiểu nỗi buồn của vợ, cứ động viên cô: "Một bềhay hai bề đều là con của chúng ta, em hơi đâu mà lo chuyện bao đồng. Như anhđây, hễ cơ quan có liên hoan là bị bạn bè bắt ngồi chiếu dưới, anh cứ phớt lờ cólàm sao đâu". Nghe chồng an ủi, Thắng vơi chút buồn riêng, nhưng trong sâu thẳmvẫn khắc khoải nỗi lo không có con trai nối dõi. Tự xếp mình vào loại có tư duyhiện đại, cô nảy ra ý định đi "xin giống" ai đó để kiếm thằng cu. Chuyện này vừatế nhị vừa phức tạp, có khi còn nguy hiểm, dễ dẫn đến một cuộc đổ vỡ đau đớn.Nhưng đã nảy ra ý định là dàn dựng kế hoạch luôn. Người mà Thắng đến cầu cứu làKhôi, bố đẻ của Tuấn sau này.

Khôi là kỹ sư lâm nghiệp, Thảnhlà cán bộ công an. Hai nhà ở hai khu tập thể gần nhau. Hai người lại có thú đisăn bắn. Ngày ấy, súng hơi hay súng săn còn được sử dụng dễ dàng, Thảnh thườngrủ Khôi đến nhà chơi. Xem ra hai ông bạn trai này hợp ý nhau, không chỉ trongnhững cuộc đi bắn chim ở ngoại thành hoặc các vùng xa mà cả trong cách bình luậnthời sự, bóng đá và phim ảnh, sách báo nữa. Từ chỗ hai người thân nhau dẫn đếncả hai gia đình chơi thân với nhau. Một hôm, nhân một cuộc đi dạo ven hồ Xanh,Thắng nói thật với Khôi về ý định xin con của mình. Cô nói: "Nhà em toàn congái, nhà anh toàn con trai, em chỉ xin anh một đứa, thề rằng chẳng phá nganghạnh phúc của hai anh chị". Lúc đầu Khôi lắc đầu từ chối quầy quậy. Thắng vẫnkiên trì thuyết phục cho đến lúc Khôi ngã lòng. Hai người gặp nhau nhân một dịpchồng Thắng đi công tác.

Ban đầu Thắng cứ tưởng chỉ tiếnhành một kế hoạch đột xuất chóng vánh xin cho được đứa con rồi dứt khoát trở vềcuộc sống cũ. Cô không ngờ sự cường tráng, phong độ đàn ông của Khôi đã hấp dẫnlôi cuốn cô, không tài nào dứt được. Cô muốn khám phá Khôi, vắt kiệt Khôi đếntận cùng khoái cảm, điều mà cô không tìm thấy trọn vẹn ở chồng mình. Không hiểungười nghiện ma túy đói thuốc thèm khát ra sao, còn Thắng dù cố tự nhắc nhủ mìnhnhiều lần, nhưng không tài nào xa Khôi được. Cho đến lúc Thắng báo cho Khôi,người mà cô coi như người tình rằng cô đã có mang thì Khôi tỉnh lại ngay, nóivới cô: "Anh mừng cho em", rồi từ đó chia tay luôn. Về sau gia đình Khôi chuyểnvào sinh sống ở miền Nam, hai bên chẳng có thư từ, nhắn gửi gì cho nhau nữa.Thảnh đi công tác về gặp lúc Thắng sinh con, mà lại là con trai. Cả họ hàng bênnội, bên ngoại vui mừng vô kể. Áp lực của gia đình hai bên đối với Thắng mau lẹbiến mất.

Điều bí mật về chuyện cu Khoách,Thắng giữ kín trong lòng suốt mấy chục năm ròng. Đôi lúc nhớ đến Khôi, cô vẫncòn thấy rạo rực trong lòng, nhưng rồi năm tháng qua đi, mọi chuyện đều rơi vàolãng quên.

Nay đột nhiên, trước lúc qua đời,Khôi bảo Tuấn ra miền Bắc nhận em cùng cha khác mẹ và thỉnh cầu bà Thảnh choKhoách vào gặp ông lần cuối, mà cũng là lần duy nhất, khiến bà vô cùng khó xử.Nếu công khai chuyện này, bà không lo phản ứng của vợ con ông Khôi vì họ ở xanhưng chuyện sẽ trở nên tày đình đối với chồng bà và họ hàng bên chồng. Có thểlà một tai họa sẽ đổ ụp xuống mái nhà yên ấm này, gia đình vốn hòa thuận này.Nhưng dù sao người sắp chết cũng có quyền được gặp mặt đứa con ruột của mình, dùhọ có công sinh mà không có công nuôi dưỡng. Cái tình của bà đối với ông Khôi cóthể phai nhạt từ lâu, nhưng cái nghĩa thì không thể chối từ. Bà ngồi phắt dậykhi ý đã quyết. Bước ra cửa phòng, bà thấy con trai đang nhổ tóc sâu cho bố. Bàlên tiếng gọi Khoách:

- Vào đây mẹ bảo.

Khoách lễ phép xin phép bố quayvào nhà. Bà Thảnh nói ngay:

- Có câu chuyện hệ trọng này, đãđến lúc mẹ phải nói cho con rõ.

Khoách ngắt lời mẹ:

- Đầu đuôi câu chuyện, Tuấn đã kểhết cho con nghe rồi.

Vượt qua được câu mở đầu khó nói,bà Thảnh thở phào nhẹ nhõm:

- Mẹ muốn biết ý nghĩ của contrước cái tin đột ngột này.

- Trước sau gì bố Thảnh vẫn làngười cha thân yêu của con. Gia đình ta không có gì thay đổi.

- Còn ông Khôi?

- Con sẽ đi cùng Tuấn vào thămông ấy. Trong trường hợp ông không qua khỏi, con sẽ đến dự đám tang. Con đã tínhcả rồi. Mẹ có đồng ý không?

Bà Thảnh ôm chầm lấy con trai rồilắc đôi vai của Khoách, ra ý đẹp lòng lắm. Khoách nói thêm:

- Cứ coi như con đi Đà Lạt chơimột chuyến.

Chuyến đi du lịch lên Đà Lạt củaKhoách được quyết định nhanh chóng. Bà Thảnh trao đổi với chồng, được ông đồng ýngay. Cử chỉ dang rộng hai tay hưởng ứng của ông làm cả nhà vui hẳn lên. Chiếcvaly to tướng có bánh xe được lôi ra để bà Thảnh sắp xếp quần áo, đồ cần dùngcho con trai. Xếp thêm mấy chiếc áo len và khăn quàng cổ vẫn còn rộng chỗ. ÔngThảnh lặng lẽ mở tủ lấy ra một chiếc võng dù cuốn tròn bỏ thêm vào chiếc valy.Bà Thảnh lấy làm lạ hỏi:

- Đi xứ lạnh, mang võng theo làmgì?

- Đi Đà Lạt cũng phải qua thànhphố Hồ Chí Minh - ông nói.

- Ở thành phố thiếu gì khách sạnmà phải mang theo võng chiến trường?

- Bà quên rằng nhà ông Khôi cókhu vườn rộng nhiều cây cao bóng mát. Nó vào đấy mắc võng thì còn gì bằng. Vảlại đây là chiếc võng chiến trường ngày trước ông Khôi đã tặng tôi trong mấychuyến đi B ngắn ngày ấy mà.

Bà Thảnh tái mặt khi chồng nhắcđến tên ông Khôi hai lần, lại đoán được con trai sẽ tới nhà ông ta. Bà lẩy bẩykéo ông vào buồng trong, miệng lắp bắp hỏi:

- Ông biết chuyện ông Khôi vàthằng Khoách rồi à? Ai nói?

- Chẳng cần ai nói. Tôi biết từkhi thằng bé sinh ra. Đơn giản là sau khi sinh đứa con gái thứ ba, tôi vào chiếntrường mấy lần, vướng phải chất độc hóa học. Bác sĩ khám bảo rằng tôi mất khảnăng truyền giống. Thế đấy, ông bà ta đã có câu: "Cá nhà ai vào giỏ của mìnhcũng là cá của mình".

- Tại sao bao nhiêu năm ông chẳngnói gì?

- Nói ra làm gì cho bà thêm buồn?Bà có hiểu tình yêu là gì không?

Bà Thảnh liền gục đầu vào vaichồng, khóc không thành tiếng, nước mắt giàn giụa.