Động đất lớn chưa từng có
Trận động đất 9 độ Richterxảy ra lúc 2h46 chiều giờ địa phương ngày 11/3 với 4 tâm chấn xuất hiện cùngmột lúc. Bốn khu vực tâm chấn tạo thành một vành đai dài vài trăm kilômét,từ khu vực ngoài khơi tỉnh Miyagi tới khu vực ngoài khơi tỉnh Ibaraki. Trậnđộng đất kinh hoàng kèm theo sóng thần với sức tàn phá ghê gớm đã dịchchuyển đảo chính của Nhật Bản khoảng 2,4m và làm trục trái đất chệch đi ítnhất 8cm.
Trận động đất đánh vào bờbiển phía đông Nhật Bản, đã giết hại hàng trăm người vào tạo nên những bứctường nước cao tới 10m quét phăng ruộng đồng, nhấn chìm nhiều thị trấn, lôituột nhiều ngôi nhà ra giữa đường cao tốc và tung xe hơi cùng tàu thuyền lênkhông trung như những món đồ chơi. Một số đợt sóng vào sâu trong đất liền ởtỉnh Miyagi tới 10km.
 |
Đây là trận động đất mạnhnhất tại xứ Phù Tang trong lịch sử khoảng 140 năm qua, và sóng thần mà nótạo ra đã tràn qua cả Thái Bình Dương, dẫn đến những cảnh báo sóng thần tại50 quốc gia và vùng lãnh thổ, tới tận những nước xa xôi như Canada, Mỹ vàChile. Chỉ trong vòng 24 giờ sau khi xảy ra động đất đã có 160 dư chấn,trong đó có đến 141 dư chấn mạnh từ 5 độ Richter trở lên.
Theo Shengzao Chen, một nhàđịa vật lý thuộc cơ quan khảo sát địa chất Mỹ (USGC), trận động đất xảy rakhi vỏ Trái đất bị nứt dọc một khu vực dài tới 400km và rộng 160km, khiếncác địa tầng kiến tạo bị trượt tới hơn 18m.
Nhật Bản nằm dọc "vành đai lửa", một khu vực có nhiều hoạt động núi lửa vàđộng đất kéo dài từ New Zealand ở Nam Thái Bình Dương lên đến tận Nhật Bản,chạy tới Alaska và rồi vòng xuống các bờ biển phía tây của Bắc và Nam Mỹ.Theo ông Jim Gaherty thuộc trung tâm quan sát trái đất LaMont-Doherty củaĐại học Columbia thì trận động đất này mạnh gấp "hàng trăm lần" so với trậnđộng đất năm 2010 làm hơn 230.000 người chết ở Haiti.
Trận động đất ở Nhật Bản vừa qua có sức mạnh tương đương với trận động đấtnăm 2004 ở Indonesia đã gây nên sóng thần làm chết hơn 200.000 người thuộchơn 10 quốc gia quanh Ấn Độ Dương.
Trận động đất ở Nhật xảy ra chỉ vài tuần sau trận động đất 6,3 độ Richterđánh vào Christchurch ngày 22/2, lật nhào những tòa nhà cổ và làm 150 ngườichết. Thời gian xảy ra 2 trận động đất làm dấy lên những câu hỏi về việc haivụ này có liên quan tới nhau hay không, nhưng các chuyên gia cho rằng khoảngcách giữa hai địa điểm quá xa như vậy thì điều đó không thể xảy ra.
Trận động đất kinh hoàng cùngnhững đợt sóng thần cao tới 10m đã khiến nước Nhật tan hoang. Số người thiệtmạng và mất tích được dự báo là đã vượt quá 10.000 trong khi con số tử vongchính thức đã hơn 800.
Các khu vực bị ảnh hưởng nặngnề nhất do động đất sóng thần gây ra gồm Iwate, Miyagi, Fukushima, Ibarakivà Chiba. Ngoài thành phố lớn Sendai thì các đô thị nhỏ hơn làRikuzentakada, Kesennuma, Ofunato, Ishinomaki và Minamisanriku thuộc quậnMiyagi và Iwate cũng tan hoang vì thảm hoạ kép.
 |
Chỉ riêng tỉnh Fukushima,1.167 người chưa rõ tung tích và hơn 600 tử thi đã được tìm thấy ở cả haitỉnh Fukushima và Miyazaki. Chính quyền địa phương cho hay vẫn chưa thể liênlạc với hàng chục nghìn người khác. Ít nhất 20.820 tòa nhà bị hủy hoại toànbộ hoặc một phần do động đất, quan chức và thống kê của chính quyền địaphương cho thấy.
Tại Miyagi, khoảng 200 thithể vừa được tìm thấy ở thành phố Higashimatsushima, sở cảnh sát quốc giacho hay. Đến rạng sáng 13/3, khoảng 4,400 người vẫn bị cô lập trong cáctrường học, bệnh viện và các khách sạn nhỏ khi sóng thần nhấn chìm toàn bộthị trấn Onagawa và vùng phụ cận thành phố Ishinomaki dưới làn nước, quanchức Miyagi cho biết.
Tại Minamisanriku, khoảng10.000 người, một nửa dân số thị trấn, hiện vẫn mất tích. Ở tỉnh Iwate, bắcMiyagi, sáng 13/3, rất nhiều thi thể được tìm thấy dưới đống đổ nát ởRikuzentakata. Khoảng 5.000 ngôi nhà trong thành phố bị sóng thần nhấn chìm.Nhà chức trách xác nhận chỉ có 5.900 trong số 23.000 người dân thành phố nàylà tới nơi lánh nạn. Chính quyền tỉnh Iwate cho hay, hiện vẫn chưa liên lạcđược với 1.167 cư dân, gồm cả 918 người ở Namiem, làm tăng số người mất tíchtrong dữ liệu thống kê.
Ngoài ra, nhà chức trách vẫnchưa kết nối được với thị trưởng và các quan chức Otsuchi sau khi trụ sởchính quyền thị trấn bị sóng thần cuốn trôi lúc ông thị trưởng và nhiều quanchức khác ở trong tòa nhà. Một nhà dưỡng lão có 30 cụ già ở thành phốOfunato cũng bị cuốn trôi.
Thủ tưởng Nhật Naoto Kan chobiết trận động đất mạnh 9 độ richter hôm 11/3 là một thảm họa kinh hoàngnhất trong lịch sử của quốc gia này và sự tàn phá của nó hoàn toàn chỉ mớibắt đầu.
Bóng ma hạt nhân
Tiếp sau thảm họa động đất vàsóng thần, Nhật hiện phải đối mặt với rò rỉ phóng xạ từ các nhà máy điện hạtnhân, mối đe dọa lớn nhất hiện nay. Tính đến ngày 14/3, ít nhất 3 vụ nổ tạinhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi đã xảy ra. Hàng trăm nghìn ngườitrong bán kính 20km kể từ nhà máy hạt nhân đã được sơ tán.
 |
Tại phòng kiểm soát của lòphản ứng số 1 thuộc nhà máy điện hạt nhân Fukushima 1, lượng bức xạ cao hơn1.000 lần mức thông thường hôm 12/3, cơ quan hạt nhân và an toàn công nghiệpNhật cho biết. Tuy nhiên, chánh văn phòng nội các Nhật Yukio Edano cho biết,phóng xạ quanh nhà máy đã giảm xuống chứ không tăng lên. Thông thường, bấtcứ sự phân tán phóng xạ nào cũng có thể dấy lên nguy cơ về ung thư và nhàchức trách dự định rải iodine, giúp ngăn chặn khả năng gây ung thư tuyếngiáp. Nhà chức trách đã yêu cầu 210.000 người trong bán kính 20km lò phảnứng sơ tán.
Mặc dù các vụ nổ tại nhà máyhạt nhân được đánh giá là rất nghiêm trọng song không có nghĩa là sẽ có mộtthảm họa Chernoby khác - khi phóng xạ tác động tới hàng trăm nghìn người.
Dù vụ nổ khá nghiêm trọngsong nhà chức trách Nhật vẫn đối phó một cách bình tĩnh và hiệu quả. Họ sơtán người dân ở các khu vực lân cận để có thể thải ra một chút nước có nhiễmmột chút phóng xạ ra không khí. Hiện, nhà chức trách vẫn cần kiểm soát nhiệtđộ và quyết định đổ đầy nước biển vào lò phản ứng cho thấy họ không có ýđịnh sửa nhà máy. Nước biển sẽ làm hạt nhân nguội nhưng gây ăn mòn về lâudài, khiến nhà máy không hoạt động lại được.
Đây là lần đầu tiên, Nhậtphải đương đầu với mối đe dọa phóng xạ lan khắp nơi kể từ cơn ác mộng lớnnhất trong lịch sử, vụ Nagasaki và Hiroshima bị đánh bom nguyên tử năm 1945,khiến 200.000 người chết do vụ nổ, do nhiễm phóng xạ.
Chiến dịch cứu hộ khổng lồ
Chính phủ Nhật đã ra sắc lệnhcoi động đất là một thảm họa nghiêm trọng để có thể tăng chi phí dành chotái thiết. Tổng số 69 chính phủ nước ngoài và 5 tổ chức quốc tế đã đề nghịtrợ giúp Nhật tính đến 9h sáng 13/3.
Nhật đang triển khai một sứmệnh cứu hộ khổng lồ để đối phó với hậu quả của động đất, sóng thần, rò rỉhạt nhân và núi lửa phun trào. Hàng nghìn binh lính, hàng trăm máy bay vàtàu thuyền của quân đội đã được huy động tham gia chiến dịch cứu hộ.
Theo Hoài Linh
Vietnamnet
