Sự qua đời bất ngờcủa Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il gây ra mối quan ngại ở khắp Thái BìnhDương. Bạn bè và cả những bên thù địch của quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhânđều đặt ra câu hỏi, liệu Triều Tiên giờ đây có đang đối mặt với cuộc tranhgiành quyền lực không thể đoán trước - thậm chí báo chí chính thống nước nàyđã tuyên bố, con trai út của ông Kim là người kế nhiệm ông.

Con trai ông Kim, Kim Jong-unlà nhân vật mà cả thế giới không hề biết rõ hình dáng thế nào mãi cho tớinăm ngoái. Được tin là ở độ tuổi 20, con trai vị Chủ tịch quá cố sẽ phải đốimặt với với sự bất ổn rất lớn về khả năng duy trì quyền lực ở một trongnhững quốc gia nổi tiếng cứng rắn. Và thậm chí nếu anh có thể đảm nhận sứmệnh ấy, thì vẫn còn rất nhiều câu hỏi xung quanh khả năng của Jong-un trongviệc quản lý nền kinh tế của đất nước.

Triều Tiên tuyên bố, ông KimJong-Il, 69 tuổi, đã chết vì đau tim trên một chuyến tàu hoả khi đi thị sátvào hôm thứ bảy. Thông tin này khiến nước láng giềng là Hàn Quốc phải vội vãtriệu tập họp an ninh khẩn cấp và đặt quân đội trong tình trạng báo độngcao. Giá cổ phiếu của Hàn Quốc giảm 3,4%. Các nhà lãnh đạo từ Hàn Quốc, NhậtBản tới Mỹ đều khẩn trương điện đàm trao đổi, bất ngờ trước cái chết của ôngKim và dự đoán về khả năng hành xử của Bình Nhưỡng sau đó.

Triều Tiên về đâu sau sự ra đi của Chủ tịch Kim?

Ổn định trướcnhất

Tại Washington, chính quyềnObama nhấn mạnh, cần đảm bảo sự ổn định trên bán đảo Triều Tiên, trì hoãnmọi quyết định liên quan tới việc nối lại viện trợ lương thực hay một vòngđàm phán song phương mới với Bình Nhưỡng. Victoria Nuland, người phát ngônbộ Ngoại giao Mỹ nói với báo giới: “Chúng tôi cần biết nơi họ ở, điểm họđến khi họ đi qua giai đoạn chuyển tiếp của mình".

Thậm chí cả Trung Quốc, đồngminh quan trọng nhất của Triều Tiên cũng rất thận trọng trước các diễn biếnmới tại Bình Nhưỡng. Vài giờ sau khi Chủ tịch Kim qua đời, đảng cầm quyềncủa Triều Tiên ra tuyên bố kêu gọi cả nước đoàn kết "dưới sự lãnh đạo củađồng chí Kim Jong-un”. "Kim trẻ" cũng đứng đầu ủy ban tổ chức tang lễ củacha từ ngày 28/12 - động thái mà một số nhà phân tích giải thích như là bằngchứng của sự chuyển giao quyền lực tới người con trai đã được tiến hành suônsẻ một cách êm xuôi cho tới thời điểm này. Theo giới phân tích, tang lễ sẽlà sự thể hiện công khai được chuẩn bị kỹ lưỡng không chỉ với nhà lãnh đạoquá cố, mà còn nêu rõ tinh thần đoàn kết quốc gia phía sau một nhân vật mới.

“Phép thử đầu tiên vớitầng lớp lãnh đạo mới sẽ là cách họ "trình diễn" trong tang lễ", JohnDelury, một giáo sư nghiên cứu quốc tế Đại học Yonsei tại Seoul bình luận.Một số nhà phân tích cho rằng, ông Kim Jong-il đã sử dụng ba năm kể từ saucơn đột quỵ 2008 để xây dựng sự ủng hộ cho cậu con trai trẻ tuổi chưa cónhiều trải nghiệm". Họ cũng nhấn mạnh, các thành viên trong tầng lớp cầmquyền của Triều Tiên có thể phải công nhận rằng, ít nhất tới thời điểm này,họ không còn chọn lựa nào khác ngoài việc chấp nhận người kế nhiệm: hai contrai lớn của ông Kim có vẻ không thích hợp, trong khi bất kỳ động thái nàoloại bỏ sự lãnh đạo trong gia đình của ông Kim có thể làm suy yếu tính hợppháp của toàn bộ tầng lớp lãnh đạo.

“Kim Jong-il dùng nhữngnăm sau đột quỵ để xây dựng sự nhất trí trong tầng lớp và đảm bảo rằng, contrai ông sẽ là bộ mặt của Triều Tiên sau khi ông ra đi", Kim Yeon-su,giáo sư nghiên cứu Triều Tiên tại Đại học Quốc phòng ở Seoul nói. Ông nhấnmạnh rằng, Kim Jong-un khá giống ông nội, Kim Nhật Thành, nhà sáng lập raTriều Tiên và vẫn được tôn sùng như một vị thánh.

Tuy nhiên, những gì xảy rasau đám tang, vẫn là sự không chắc chắn. Không ai bên ngoài Triều Tiên biếtliệu quân đội sẽ chấp nhận sự kế nhiệm của "Kim trẻ" hay không.

Với cái chết của ông KimJong-il, hầu hết nhà phân tích cho rằng, người con trai được ông chỉ định sẽtrải qua một giai đoạn tương tự như cha mình thời kỳ chuyển giao quyền lựctừ người ông. Và người con trai ấy sẽ cố gắng nhanh chóng củng cố quyền lựccủa anh ta. Nhưng trong khi người cha mất hơn một thập niên để xây dựng sựủng hộ giữa cái tên kế nhiệm và người nắm quyền lực thực sự, thì Kim Jong-unđã được công khai "định danh" là người kế nhiệm trong năm 2010 tại buổi diễubinh xuất hiện bên cạnh cha.

Masao Okonogi, chuyên gia vềTriều Tiên tại Đại học Keio ở Tokyo nói, trong vài năm đầu dưới sự lãnh đạomới, Triều Tiên hầu như sẽ tranh đối đầu với Mỹ và các đồng minh của Mỹ nhưHàn Quốc. Điều đó giống như lộ trình mà ông Kim Jong-il đã đi sau cái chếtcủa người cha, Okonogi nói, và ông Kim dường như đã dùng "nhành ô liu" bằngviệc theo đuổi thoả thuận năm 1994 của người cha quá cố khi ngừng công việcxây dựng hai lò phản ứng hạt nhân. Cuối cùng, Triều Tiên đã đình chỉ thoảthuận này vào năm 2003, ba năm trước vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên của họ.

“Kim Jong-un có thểhướng tới vài đề xuất, giống như khởi động đàm phán sáu bên", Okonogiđề cập tới hội đàm đa phương về giải trừ hạt nhân của Triều Tiên. "Kim Jong-un cần giảm bớt căng thẳng với Mỹ để tranh thủthời gian".

Trọng trách kinh tế

Theo một số nhà phân tích, vịlãnh đạo mới có lẽ sẽ dùng thời gian này để cố gắng thực hiện lời hứa củacha là đưa Triều Tiên trở thành quốc gia "hùng mạnh và thịnh vượng" vào năm2012. Để làm được điều này, anh ta phải hồi sinh một nền kinh tế có GDP bìnhquân theo đầu người là 1.800 USD/năm so với 30.000 USD từ quốc gia công nghệHàn Quốc. Triều Tiên không muốn từ bỏ hệ thống kinh tế kế hoạch, sự cô lậpvà trông chờ vào viện trợ đã làm các khó khăn tăng lên gấp bội.

Thậm chí nếu con trai ông Kimquản lý và ổn định nền kinh tế, mở cửa Triều Tiên với thế giới bên ngoài,thì nước này sẽ cần hàng chục tỉ USD đầu tư mới nhằm nâng cao mức sống ngườidân vào thời điểm phần lớn thế giới còn phải chịu đựng suy thoái.

Nhìn nhận vị trí trong nướctương đối yếu của Kim Jong-un, nhà phân tích Okonogi và một số nhà phân tíchkhác nói rằng, có thể có vài gương mặt nổi trội, ví dụ như Jang Song Taek -em rể của ông Kim - người được coi là cánh tay phải của ông kể từ khi sứckhỏe ông Kim suy giảm sau cơn đột quỵ năm 2008. Cách đây vài năm, có thôngtin cho rằng, ông Jang Song Taek muốn cải cách kinh tế Triều Tiên theo môhình của Trung Quốc. Tuy nhiên, giới phân tích không nhìn thấy dấu hiệu nàochứng tỏ điều này trên báo chí chính thống Triều Tiên sau cái chết của ôngKim tuyên bố hôm qua.

Xa hơn thế, giới phân tíchcho rằng, có những dấu hiệu cho thấy Kim Jong-un sẽ đi theo mô hình của chabằng cách bắt đầu xây dựng nền tảng sức mạnh và quyền lực từ trong quân đội.Năm ngoái, "Kim trẻ" đã được tăng hàm tướng bốn sao, và còn được bổ nhiệmchức vụ phó chủ tịch quân uỷ.
 

Và, ông Chang cũng như một sốnhà phân tích khác lại kỳ vọng vào sự thay đổi thế hệ, có thể đánh giá lạisự cô lập của Bình Nhưỡng. Họ kỳ vọng vào nhân vật kế nhiệm, từng theo học ởThụy Sĩ, cùng danh tiếng về khả năng nói tiếng Anh và tiếng Đức. “Nhàlãnh đạo mới biết sẽ phải chứng tỏ dũng khí trong những năm đầu tiên",ông Delury - người tới Bình Nhưỡng hồi tháng 9 nói. "Cải cách kinh tế sẽlà thách thức lớn nhất họ đối mặt".

Theo Vietnamnet