Tình hình tạiTrung Đông những ngày qua sục sôi với những diễn biến phức tạp. Những sự đối đầutừ bên trong và bên ngoài biến khu vực này thành một điểm nóng khiến cả thế giớiphải dõi theo.
Từ Cairo tớiDamascus, từ Tehran tới Sanaa, ở đâu người ta cũng thấy những mầm mống bạo lựcvà chiến tranh đang được nhen lên từng ngày. Sau "Mùa xuân Arab" ở Bắc Phi, thếgiới đang nín thở chờ xem điều gì sẽ xảy ra tại Ai Cập, Syria, Iran và Yemen.
Bất ổn leothang
Mối quan hệ căngthẳng giữa Israel và Iran châm ngòi cho giai đoạn bất ổn của cả khu vực TrungĐông. Từ đầu tháng này, Tổng thống Israel Shimon Peres, Thủ tướng BenjaminNetanyahu rồi Bộ trưởng Quốc phòng Ehud Barak lần lượt tuyên bố về khả năng tấncông Iran cũng như bày tỏ việc không e ngại thương vong nếu phải thực hiện hànhđộng quân sự nhằm vào Tehran.
 |
| Các thành viên của lực lượng dân quân Basij bán quân sự của Iran "biểu dương lực lượng" trong một cuộc diễu hành trước nơi từng là đại sứ quán Mỹ tại Tehran hôm 25/11. Ảnh: AFP |
Cơ quanNăng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) càng "đổ thêm dầu vào lửa" khi côngbố bản báo cáo mới về chương trình hạt nhân của Iran, trong đó nhấn mạnhquốc gia Hồi giáo đang nghiên cứu vũ khí hạt nhân và chưa bao giờ tiếngần việc chế tạo bom nguyên tử như hiện nay. Như thường lệ, Tổng thốngIran Mahmoud Ahmadinejad bác bỏ thông tin trên và tuyên bố Tehran sẽkhông lùi một bước nào khỏi con đường đã chọn.
Ngày 12/11, một vụnổ bí ẩn xảy ra tại một căn cứ quân sự gần thủ đô Tehran. Ít nhất 17 người thiệtmạng trong vụ việc này, bao gồm các binh sĩ và cả một số quan chức phụ tráchchương trình tên lửa của Iran. Cho tới nay, Tehran vẫn chưa có thông báo chínhthức nào về nguyên nhân vụ nổ, nhưng báo chí Israel từng đưa tin với ngụ ý chínhphủ nước họ đứng sau vụ việc này.
Khi căng thẳngIsrael và Iran tạm lắng xuống trong những ngày qua, sự chú ý của dư luận lại dồncả cho làn sóng bạo lực mới tại Ai Cập. Bùng phát từ ngày 19/11, các cuộc đụngđộ giữa người biểu tình và cảnh sát đã khiến ít nhất 42 người thiệt mạng, hàngtrăm người bị thương. Những thanh niên Ai Cập, thành phần chủ chốt cho cuộc cáchmạng dẫn tới sự sụp đổ của chính quyền Hosni Mubarak hồi tháng 2, một lần nữaxuống đường biểu tình với đòi hỏi những lãnh đạo quân sự ở đất nước này rút lui.
Trước sức ép quálớn, các thành viên của nội các được thành lập thời hậu Mubarak đã đồng loạt đệđơn từ chức và được giới quân sự chấp thuận. Chính các Hội đồng Tối cao các Lựclượng Vũ trang Ai Cập (SCAF) sau đó cũng phải tuyên bố không có tham vọng nắmgiữ quyền lực và sẵn sàng chuyển giao nếu người dân mong muốn. Hôm 24/11, SCAFchỉ định ông Kamal Ganzouri làm thủ tướng mới của Ai Cập.
Tuy nhiên, nhữngđộng thái của các lãnh đạo quân sự không khiến người biểu tình hài lòng. Họ muốnSCAF rút lui ngay lập tức để một chính phủ dân sự được thành lập tại Ai Cập. Bạolực vì thế vẫn tiếp diễn tại thủ đô Cairo, với tâm điểm là quảng trường Tahrir,và nhiều thành phố lớn khác.
Syria cũng "góplửa" cho "vạc dầu" Trung Đông vốn đang sôi sùng sục. Tổng thống Bashar al-Assadvẫn giữ vững lập trường và quyết không từ chức, bất chấp những sức ép ngày mộtgia tăng cả từ bên trong lẫn bên ngoài. Không chỉ Mỹ và các nước phương Tây,Liên đoàn Arab giờ đây cũng vào cuộc với việc áp đặt một loạt các lệnh trừngphạt đối với Syria. Bạo lực vẫn leo thang từng ngày ở Syria, với thống kê về sốngười thiệt mạng liên tục tăng lên.
Tình hình tạiYemen được coi là ít nóng nhất tại Trung Đông lúc này, sau khi Tổng thống AliAbdullah Saleh chấp nhận từ bỏ quyền lực, mở ra một trang mới trong lịch sử quốcgia. Với quyết định từ chức theo kiểu "hẹn giờ" trong 90 ngày tới, ông Saleh lànhà lãnh đạo thứ tư tại Bắc Phi và Trung Đông phải chia tay quyền lực tối cao,sau các ông Hosni Mubarak ở Ai Cập, Ben Ali ở Tunisia và Moammar Gadhafi ởLibya. Thế nhưng, Yemen vẫn còn những nguy cơ bất ổn, trong bối cảnh bạo lực vẫnchưa chấm dứt hoàn toàn dù ngày bầu cử tổng thống đã được ấn định là 21/2/2012.
Nguy cơ xungđột và chiến tranh
Thế đối đầu Israel- Iran, tình hình căng thẳng ở Syria cùng với những động thái của các quốc giangoài Trung Đông khiến người ta lo ngại xung đột và chiến tranh có thể xảy rabất cứ lúc nào.
Mỹ hôm 12/11 điềucác hàng không mẫu hạm USS George H.W. Bush và USS John C. Stennis vượt qua eobiển Hormuz để vào vịnh Ba Tư. Hai tàu sân bay này sau đó thả neo ở vị trí đốidiện bờ biển Iran. Động thái quân sự này diễn ra đúng vào ngày xảy ra vụ nổ ởcăn cứ quân sự gần thủ đô Tehran của quốc gia Hồi giáo.
Không lâu sau khiMỹ "động binh", Nga hôm 17/11 điều 3 tàu hải quân tới Địa Trung Hải và nhằmthẳng hướng bờ biển của Syria. Bốn ngày sau, các nguồn tin thân cận của tổngthống Syria tại thủ đô Damascus cho biết 3 tàu chiến của Nga đã vào tới lãnh hảinước này, và neo đậu phía ngoài cảng biển Tartus, nơi có một căn cứ quân sự củaNga.
Ngoài Mỹ và Nga,Canada mới đây cũng tuyên bố sẽ duy trì sự hiện diện của tàu khu trục HMCSVancouver tại Địa Trung Hải cho tới đầu năm 2012, do nhận thức rõ tình hình bấtổn ở Syria, Toronto Sun đưa tin. Bộ trưởng Quốc phòng Canada PeterMacKay còn cho hay sự hiện diện của hải quân nước này tại Địa Trung Hải sẽ kéodài tới cuối năm sau. Khu trục hạm HMCS Charlottetown sẽ "đổi gác" cho HMCSVancouver trong năm 2012.
Tình hình tạiTrung Đông tiếp tục diễn biến phức tạp khi Mỹ mới đây điều siêu tàu sân bay USSGeorge H.W. Bush vòng ngược từ vịnh Ba Tư ra Ấn Độ Dương rồi qua kênh đào Suezvào Địa Trung Hải, để neo đậu ngoài khơi Syria. Gần như ngay lập tức, hàng khôngmẫu hạm Kuznetsov của Nga được nhìn thấy tại Địa Trung Hải và đang trên đườngtiến gần tới lãnh hải của Syria.
Các nguồn tin khácnhau cho biết hải quân Nga và quân đội Israel sẽ tiến hành một cuộc tập trậnchung vào tuần tới gần vùng đặc quyền kinh tế của Síp, cách không xa bờ biểnSyria. Cuộc tập trận này dự kiến diễn ra từ ngày 28/11 và kéo dài trong mộttuần. Giới quan sát cho rằng động thái này của Nga được nhằm gửi đi thông điệprõ ràng rằng Moscow có những lợi ích ở khu vực này, và sẽ bảo vệ những lợi íchđó.
Người ta bắt đầuhình dung một kịch bản dành cho Syria tương tự như những gì đã xảy ra tại Libya.Liên đoàn Arab và Pháp nỗ lực vận động việc thiết lập một vùng cấm bay tạiSyria. Các lệnh trừng phạt vừa được Liên đoàn Arab đưa ra dành cho quốc gia 23triệu dân. Mỹ và nhiều nước khác khuyến cáo công dân rời Syria. Bạo lực leothang tại Syria khi các phe đối đầu không chịu lùi bước. Tất cả những diễn biếnnày khiến dư luận nghĩ về viễn cảnh một "Libya thứ hai". Syria đang đứng bênmiệng vực chiến tranh.
Bên cạnh sự đốiđầu Israel - Iran và điểm nóng Syria, làn sóng bạo lực tại Ai Cập cũng khiến tấtcả phải quan tâm. Không ai có thể chắc chắn khi nào tình trạng bất ổn ở đất nướcnày mới chấm dứt, khi những cuộc biểu tình và đụng độ cứ liên tiếp diễn ra từngày này qua ngày khác. Ngày hôm nay sẽ diễn ra cuộc bầu cử quốc hội đầu tiêncủa Ai Cập thời hậu Mubarak, nhưng diễn biến dân chủ này được đánh dấu ngay từđầu bởi lời đe dọa của các nhà cầm quyền quân sự, rằng họ sẽ bắn những người bịcho là "gây rối". Và ngay cả khi một chính phủ dân sự nếu được thành lập, cũngchưa có gì đảm bảo rằng đó sẽ là đoạn kết có hậu cho đất nước của những Kim TựTháp. Ai Cập đã biến đổi rất nhiều sau "Mùa xuân Arab".
Theo Vnexpress
