Hơn 150 đối tượng đào tẩu kinh tế, chủ yếu là quan tham hoặc bị nghi tiêu cực người Trung Quốc, đang sống ở Mỹ, theo báo China Daily sáng 12.8, dẫn lời ông Liao Jinrong, lãnh đạo Cục hợp tác quốc tế thuộc Bộ Công an TQ.
 


Ảnh: Yu Zhendong là quan tham đầu tiên bị dẫn độ từ Mỹ
 
Ông Liao nói: “Mỹ là điểm đến hàng đầu” của những kẻ đào tầu trốn tránh pháp luật”.
 
Nhưng bắt những người này trở lại TQ không dễ, vì không có thỏa ước dẫn độ giữa Mỹ và TQ. Các chính phủ nước ngoài miễn cưỡng trao trả nghi can TQ vì họ có thể bị kết án tử hình ở TQ.
 
Ông Liao nói: “Chúng tôi gặp khó khăn trong việc bắt các đối tượng đã trốn qua Mỹ về nước để xét xử, do thiếu hiệp định dẫn độ, cùng thủ tục phức tạp và kéo dài”.
 
Chủ tịch TQ Tập Cận Bình hiện có chiến dịch chống tham nhũng mà ông xem là đe dọa sự tồn vong của đảng Cộng sản TQ (CPC). Chính phủ TQ tuyên bố sẽ không tha thứ cho nạn tham nhũng.
 
Nỗi quan ngại chính của chính phủ TQ là nạn “quan trần trụi”, tức các cán bộ đảng viên đã đưa chồng, vợ hoặc con cái ra nước ngoài sống,rồi sử dụng mối quan hệ này để tuồn trái phép tài sản bất chính khỏi TQ hoặc để tránh bị điều tra. Có số liệu rằng hơn 1 triệu cán bộ và người thân ở TQ đã chuyển tài sản ra nước ngoài trong 5 năm qua, theo Reuters.
 
Trong số “bọn xấu” trốn khỏi TQ, chỉ có 2 tên bị bắt từ Mỹ về nước trong 10 năm qua, theo China Daily. Một trong hai tên này là Yu Zhendong, từng là giám đốc một chi nhánh ngân hàng Bank of China. Hắn chiếm đoạt 480 triệu USD rồi trốn qua Mỹ.
 
Yu bị trả về TQ năm 2004, trở thành quan tham TQ đầu tiên bị dẫn độ từ Mỹ.
 
Wang Gang là một cán bộ khác của Cục hợp tác quốc tế, nói với báo này:  “Hệ thống pháp lý Mỹ luôn cho rằng các cơ quan pháp lý TQ vi phạm nhân quyền của nghi can”.
 
Một vụ điển hình của thủ tục rắc rối của việc dẫn độ là Lại Xương Tinh,một thời là tên bị truy nã số 1 ở TQ. Năm 1999, Lại cùng gia đình trốn qua Canada bằng visa du lịch, xin tỵ nạn với lý do TQ cáo buộc hắn điều hành một đường dây buôn lậu ở Hạ Môn  (đông nam TQ) và Hồng Kông.
 
Vụ này khiến quan hệ TQ-Canada căng thẳng, sau này Canada trục xuất Lại khi TQ hứa sẽ không xử tử hình Lại, chỉ kết án tù chung thân.
 
Ngày  23.7.2011, Canada trục xuất Lại và ngày 18.5. 2012, Lại bị tòa án ở Hạ Môn (tỉnh Phúc Kiến) tuyên án tù chung thân vì tội buôn lậu và đưa hối lộ.
 
Theo cáo trạng, từ tháng 12.1995 đến tháng 5.1999, đường dây của Lại buôn lậu xì gà, xe hơi, dầu thô, dầu thực vật, hóa chất, vật liệu dệt và nhiều hàng hóa khác với tổng giá trị  27.395 tỷ Nhân dân tệ (4,35 tỉ USD) và không đóng thuế 13 tỷ NDT. 
 
Để “làm ăn” thuận lợi, Lại và mạng lưới của gã đã hối lộ 64 cán bộ với tổng số tiền hơn 39 triệu USD từ năm 1991-1999. Tòa cũng tuyên tước quyền công dân, kê biên toàn bộ tài sản của Lại và tịch thu tất cả các khoản thu nhập bất chính.
 

Lại Xương Tinh bị dẫn độ về TQ

 
Dù khó khăn trong việc tóm bọn đào tẩu, TQ vẫn mở chiến dịch “Săn cáo” hồi tháng 7, để bắt quan tham, theo Reuters. TQ tuyên bố sẽ truy nã bọn đào tẩu này khắp thế giới và sẽ trừng phạt chúng.
 
Giáo sư trợ giảng Zhu Jiangnan của khoa chính trị trường đại học Hồng Kông, nói: “Đó là thông điệp mới mà chính phủ gởi đến nhân dân. Trong những năm qua, chính phủ không nói rõ được rằng họ sẽ bắt bọn quan tham về nước để xét xử.
 
Hiện các quan chức Bộ Công an TQ đang có những phiên họp với cơ quan pháp lý Mỹ, gồm Bộ an ninh nội địa Mỹ, để lập quan hệ hợp tác trong việc truy bắt tội phạm kinh tế. China Daily nói: các cuộc họp này sẽ dẫn đến việc thương lượng về thủ tục dẫn độ và thu hồi số tài sản bị chiếm đoạt.  
 
Theo báo cáo năm 2008 của Ngân hàng nhân dân TQ, có khoảng 16.000 đến 18.000 người bị tố cáo tham nhũng đã trốn khỏi TQ từ giữa những năm 1990, đem theo khoảng 800 tỷ NDT.
 
Trong nửa đầu năm 2012, chính quyền TQ đã bắt 320 tên đào tẩu, theo Tân Hoa Xã hồi tháng 7.
 
Hồi tháng 3, Viện kiểm sát tối cao TQ nói hồi năm 2013 đã thu hồi hơn 10 tỷ NDT (1,65 tỷ USD) “tiền bẩn” và tài sản, 762 nghi can bị bắt tại TQ hoặc ở nước ngoài.
 
Theo Bảo Vĩnh (Một Thế Giới)