Đượcphát hiện vào những năm 30 của thế kỉ XX với vô vàn tập tục kì lạ song có lẽđiều khiến người ta “sởn gai ốc” nhất khi nhắc đến bộ tộc Dani, Indonesia chínhlà phong tục chặt ngón tay của người phụ nữ mỗi khi người thân mất và nỗi đauđớn mà nó gây ra…
Bộ tộc đồ đá giữa thế kỉ XXI
Vùng đảo New Guineathuộc đất nước Indonesia là một vùng đất rất hẻo lánh, chỉ có thể đi đếnđược bằng đường hàng không. Chính bởi đó, vùng đất này gần như bị lãng quêntrong cuộc sống hiện đại đang không ngừng phát triển ngày nay.
Mãi đến những năm 30của thế kỉ XX, người ta mới có thể tổ chức nhiều hơn các cuộc khám phá vùngđất hoang sơ này. Và một trong những khám phá bất ngờ nhất chính là việcphát hiện ra một bộ tộc người da đỏ vẫn sống và duy trì cuộc sống theophương thức của người nguyên thủy – bộ tộc Dani.
![]() |
Những người Dani sống trong những túp lều tròn được dựnglên bằng lá cây và các thân gỗ được gọi là honai. Mặc dù, mỗi người đànông bộ tộc Dani có thể lấy nhiều vợ song họ phải đảm bảo được là sẽ locho mỗi một người vợ một túp lều để sống cũng như một mảnh ruộng để cóthể gieo trồng, cày cấy.
Lễ vật để cưới vợcủa người Dani thường là 4 đến 5 con lợn. Việc phải lo cho mỗi người vợmột túp lều cũng xuất phát từ một phong tục khác của người Dani về việcchung sống. Thông thường thì trong túp lều honai chỉ có người đàn ônghoặc người đàn bà sống với các con cái của họ.
Các cặp vợ chồngkhông sống chung dưới một mái nhà. Chế độ mẫu hệ vẫn tồn tại trong lòngbộ tộc, người phụ nữ làm tất cả công việc như chăm sóc vườn tược, háilượm, chế biến thức ăn, chăm sóc con cái.
Đàn ông Dani đảmnhận phần dựng nhà và đi săn bắn khi hết thức ăn trong gia đình. Cònphần lớn thời gian, họ tụ tập trong honai dành riêng cho đàn ông và hútthuốc. Ngôn ngữ của người Dani cũng rất đặc biệt. Người Dani không cónhiều từ ngữ để sử dụng. Người Dani chỉ có hai từ để chỉ màu sắc. Một làtừ mili dùng để chỉ các loại màu lạnh và tối như xanh lá cây, xanh lamhay đen. Một là từ mola dành cho các màu sáng và ấm như đỏ, trắng...
Người đàn ôngDani thường mặc trên mình chiếc koteka bằng quả bầu phơi khô. Đây làloại bầu dài, vô cùng đặc biệt mà chỉ người Dani có hạt giống. Đáy quảbầu được khoét một lỗ dùng để che dương vật, phía trên ngọn, người đànông cắm chiếc đuôi của loài chuột Irian Jaya mà anh ta đã săn được nhưmột cách trang trí đồng thời chứng minh sự tài năng của mình. Quả bầukhô được giữ vững bằng những sợi dây mảnh cột ngang qua thắt lưng.
![]() |
Tất cả phụ nữ Dani đều ở trần. Những người đã có gia đìnhmặc chiếc váy truyền thống ngang hông, những cô gái trẻ mặc váy đan bằngcỏ dài gần đầu gối. Ngoài ra, người phụ nữ Dani thường đan những chiếctúi noken từ các sợi khô được làm bằng vỏ cây.
Những chiếc túinày có dây đeo, có thể quấn quanh trán, đầu hoặc đeo trên vai. Túi nokenkhá bền và chắc nên phụ nữ ở đây dùng để đựng những thứ nặng như củi,thức ăn. Thậm chí, người phụ nữ Dani cũng dùng chúng để gùi những đứacon của mình. Một điều đặc biệt nữa trong văn hóa của người Dani, đó làngười phụ nữ sau khi sinh nở sẽ không được quan hệ tình dục trong thờigian từ hai đến năm năm.
Theo người Danithì điều đó sẽ giúp cho người phụ nữ có thể toàn tâm, toàn ý chăm sócđứa con của mình hơn.
Những người Danitrước đây nổi tiếng với tập tục săn đầu người, nhưng nay trước áp lựccủa chính quyền, họ đã từ bỏ tập tục rùng rợn này. Tuy nhiên, người Danivẫn giữ thói quen đeo khuyên mũi bằng chiếc nanh heo rừng, tay luôn lămlăm những ngọn giáo nhọn và bộ cung tên.
Thuở xa xưa,những chiến binh Dani rất mạnh mẽ, họ luôn là người chiến thắng trongcác cuộc chiến giành đất đai và phụ nữ, chiến lợi phẩm lớn nhất là nhữngchiếc thủ cấp của đối phương, chiến binh Dani nào thu được nhiều thủ cấpcủa đối phương nhất sẽ là người được kính trọng nhất.
Không những vậy,trong văn hóa của người Dani còn có tục ướp và giữ xác chết. Các xác ướphoàn toàn không được bảo quản bằng bất cứ loại hóa chất nào nhưng vẫncòn nguyên vẹn ngay cả trong môi trường ẩm thấp ở vùng đảo này trongsuốt 250 năm.
Và phongtục chặt ngón tay khi người thân mất
Người Dani khôngchỉ được biết đến với tập tục ướp xác hàng trăm năm, mà còn là nhữngnghi thức hiến sinh, hành xác rất đau đớn, cắt lìa một phần thân thểngười còn sống để bày tỏ lòng thành với tổ tiên cũng như những người đãmất.
Được xem là mộtbộ tộc đồ đá tồn tại trong thế kỷ XXI nên hầu như, mọi nghi lễ cổ xưacủa bộ tộc Dani vẫn được giữ nguyên vẹn mà nghi lễ chặt ngón tay là mộttrong số đó. Mỗi khi có một người thân trong gia đình mất đi thì đồngnghĩa với việc người phụ nữ trong gia đình đó sẽ phải chặt đứt một hayhai đốt ngón tay.
Với người Dani,việc người thân mất đi sẽ không đơn giản là nỗi đau tinh thân và còn làcả sự mất mát về thể xác. Chính bởi thế, khi đến thăm bộ tộc Dani, bạnđừng ngạc nhiên khi thấy hầu hết những người phụ nữ trong các bộ tộc bịkhuyết các đốt ngón tay. Mỗi đốt ngón tay mất đi, đồng nghĩa với việcngười phụ nữ đó mất từng ấy người thân. Người Dani gọi phong tục này làIkipalin.
Theo người Dani, việc mất những đốt ngón tay sẽ khiến cho nỗiđau của người ở lại được khắc sâu hơn. Nó sẽ chỉ nguôi ngoai phần nào khingón tay lành lặn trở lại nhưng vẫn sẽ còn tồn tại trên cơ thể của người ởlại mãi mãi. Cũng có khi, người Dani giải thích rằng, thay vì ốm đau thươngnhớ người đã khuất, người Dani muốn nói rằng hãy để nỗi đau này ra đi và mộtđốt tay sẽ minh chứng cho điều đó.
Để thực hiện nghi lễnày, người Dani thường dùng những hòn đá có cạnh sắc để cắt đứt ngón tay.Việc này thực sự gây ra rất nhiều đau đớn. Không những thế, việc sử dụng đáđể cắt ngón tay còn dễ dẫn đến việc các ngón tay bị gãy chứ không đứt đượcdo các viên đá không đủ sắc. Điều này cũng đồng nghĩa rằng nỗi đau của nhữngngười phụ nữ Dani sẽ bị nhân lên rất nhiều so với việc dùng dao để có thểcắt ngón tay một cách nhanh chóng.
Sau khi cắt đứt ngóntay, những người phụ nữ Dani sẽ dùng một loại lá cây rừng để cầm máu màkhông có sự can thiệp nào của các phương pháp chăm sóc y tế. Cũng chính bởivậy, các vết thương thường bị nhiễm trùng, lở loét khi phải biết xúc với cácchất bẩn.
Mặc dù vô cùng đauđớn và nguy hiểm song phong tục này đã được người Dani duy trì trong hàngnghìn năm nay và không có ý định thay đổi hay bỏ đi.
Không những thế, theonhững bô lão của người Dani thì việc cắt ngón tay đã là bớt đau đớn rấtnhiều so với phong tục cổ xưa là cắt tai phụ nữ khi có người thân mất. Khôngnhững bị cắt ngón tay khi người thân mất, trong nghi thức tang lễ, người phụnữ Dani cũng phải trát bùn dưới đáy sông lên khắp người trong suốt đám tang.
Bà Mereka, một ngườiphụ nữ Dani đã xoè cả hai bàn tay nay chỉ còn lại bốn ngón. Bà nói rằng đãcó rất nhiều người thân trong gia đình mình mất đi và giờ số ngón tay của bàchỉ còn thế này. Mereka nói rằng mỗi khi một người thân trong gia đình mấtđi, tất cả những người phụ nữ trong gia đình sẽ phải bôi bùn lên người, lênmặt để chịu tang.
Sau đó, những ngườiphụ nữ sẽ biểu lộ nỗi đau, sự mất mát của mình bằng việc cắt đi các ngóntay. Bà Mereka còn nói thêm rằng nếu những người thân mất đi mà số đốt taykhông đủ để cắt bỏ thì các phần thân thể kế tiếp như vành tai, mũi cũng sẽbị cắt bỏ. Với bà Mereka, đó là cách để có thể chứng minh một cách rõ nétnhất tình thương của người ở lại với người đã khuất.
Bà Mereka cũng đã kểlại những trải nghiệm đau đớn khi cắt ngón tay của chính mình. Bà nói rằng,việc cắt ngón tay phải diễn ra trong bí mật và vô cùng kín đáo để không aiđược biết. Người phụ nữ phải mài sắc mảnh đá hay rìu đá rồi tìm đến một nơithanh vắng rồi chặt cho đốt xương của đốt ngón tay vỡ dập đi.
Sau khi xương ngóntay đã bị vỡ dập, người phụ nữ sẽ đi về làng, giơ cho mọi người xem ngón tayđã bị dập nát. Mọi người trong làng khi nhìn thấy ngón tay bị dập nát thì sẽtập hợp lại, dùng xương ống chân của chim caswari – đây vốn là một loài chimlớn như đà điểu – đã được mài bén, giúp cắt lìa đốt ngón tay đã bị giậpxương. Cuối cùng, vết thương sẽ được băng lại bằng lá rừng cho đến khi lànhhẳn.
Và mặc cho vết cắtnhiễm trùng, sưng tấy gây đau đớn, thậm chí gây hoại tử, chết người, songnhững người phụ nữ Dani vừa bị cắt ngón tay vẫn ngày ngày vào rừng săn bắt,hái lượm tìm cái ăn. Bởi theo những người phụ nữ này thì chẳng có nỗi buồnvà đau nào hơn mất đi một người thân.
Bà Mereka cũng nóithêm rằng hoàn toàn không có bất cứ một phương pháp giảm đau nào cả. Tất cảmọi người đều cảm thấy rất đau nhưng họ vẫn phải làm, vì đó là phong tục, làtập quán truyền thống. Không chỉ có người phụ nữ Dani cắt ngón tay khi ngườithân mất mà đôi khi, những người đàn ông trong bộ tộc cũng chặt ngón taymình để biểu lộ tình thương yêu của mình với người đã mất.
Theo Nguoiduatin