Túi ni lông làm từ xy-lanh, chai tẩy bồn cầu

Nếu tậnmắt chứng kiến nguồn nhựa tái chế được dùng để sản xuất túi ni lông đựng thựcphẩm tại các chợ trên địa bàn Hà Nội và một số vùng lân cận, người tiêu dùng(NTD) sẽ không khỏi cảm thấy "gai" người bởi trong số nguồn nhựa này có rấtnhiều vỏ nhựa của ống xy-lanh, chai nhựa chứa hóa chất, trong đó có cả chất tẩyrửa bồn cầu...

Nhu cầu sử dụng túi ni lôngcủa NTD rất lớn

Tại chợ Thái Thịnh (Đống Đa, HàNội), chợ không phải lớn của Hà Nội, nhưng nhu cầu sử dụng túi ni lông của cáchộ kinh doanh, người buôn bán ở đây rất lớn.

Chị bán rau này tiêu thụ hết 17 ngàn đồng tiền túi ni lông (khoảng gần 6 lạng túi) trong buổi sáng bán hàng ngày 10/10 vừa qua.

Chị Hồng, người làng Phú Đô (MễTrì, Từ Liêm, Hà Nội) bán bún tại chợ Thái Thịnh, cho biết: “Nhà tôi vừa làm búnvừa bán đại lý, mỗi ngày tiêu thụ khoảng 2 kg túi ni lông. Tôi thường mua túitại đại lý ở làng Vạn Phúc, Hà Đông. Mỗi lần tôi mua liền 1 – 2yến túi”. 

Tại chợ Cống Vị (Ba Đình, HàNội), khi khách hỏi mua 1.000 đồng hành lá, chị bán rau cũng lấy túi ni lông đểđựng cho khách. Chị bán rau nói, mỗi ngày chị cũng dùng đến 3 - 4 lạng túi vớigiá khoảng 3.500 đồng/lạng.

Theo lời của chị Huệ, người bỏmối túi ni lông tại chợ Vĩnh Hồ và chợ Thái Thịnh, mỗi ngày chị bán được khoảng30 – 40 kg túi. Giá khoảng 2.300 đồng/lạng đến 4.500 đồng/lạng".

Mỗi ngày, chị Huệ bán được 30 - 40kg túi ni lông cho các hộ kinh doanh ở  chợ Vĩnh Hồ và Thái Thịnh

Chỉ vào số túi ni lông phóng viênvừa mua cầm trên tay, chị Huệ bảo: “Túi màu hồng sản xuất tại Hưng Yên, túi nàyở Trung Văn…”. Theo kinh nghệm của người trong nghề, chỉ cần nhìn qua chị Huệ có thể nhận ra túi nào tốt, túi nào xấu, thậm chí sản xuất ở đâu.

“Túi ni lông đựng rau, thịt…ở chợtoàn được sản xuất từ nhựa tái chế. Túi ni lông xịn thì phải được sản xuất bằnghạt nhựa trắng. Túi ni lông dai, trong bao giờ cũng được làm từnhựa tốt và không có mùi, còn hàng có mùi hắc, hôi là hàng độn nhiều bột đá. Túihay bị đứt quai do hàn non", chị Huệ chia sẻ.

Trước kia, chị Huệthường lấy túi ở nhiều nơi như Trung Văn, Từ Liêm (Hà Nội) hay ở La Cả; La Phù(Dương Nội, Hoài Đức, Hà Nội), thậm chí sang cả làng Khoai (Như Quỳnh, HưngYên), nhưng gần đây, quê chị (làng Ngãi Cầu, xã An Khánh, huyện Hoài Đức, HàNội) cũng có nhiều đại lý bán túi ni lông nên chị lấy ở quê cho tiện.

Túi ni lông vứt ngổn ngang tại chợ Thái Thịnh

“Lắm lúc mua túi về cân lẻ đểbán, túi có mùi hôi hôi rất khó ngửi. Dù biết là dùng túi thì ô nhiễm môi trườngnhưng biết dùng gì bây giờ”, chị Huệ nói.

Trong khi đó, với NTD việc sửdụng túi ni lông trở thành thói quen không thể bỏ vì sự tiện dụng của nó. ChịHoa Thúy, nội trợ ở phố Văn Cao (Ba Đình, Hà Nội) cho biết, ngày nào đi chợ chịcũng mang về nhà một lượng túi ni lông đựng thực phẩm (cả sống lẫn chín) có thểbỏ chật cả xô rác. "Mua ngô luộc nóng, người bán cũng cho vào  túi ni lông, rồixôi hay bánh bao… đều đựng bằng túi ni lông tất”, chị Thúy nói.

Trong nhà chị Thúy lúc nào cũngcó sẵn 2 bó túi ni lông để mỗi khi cần chị có thể lấy sử dụng ngay, kể cả việcđựng thức ăn mang về nội, ngoại.

Nhựa làm túi ni lông làm từ vỏxy lanh, Vim tẩy nhà vệ sinh

Tìm đến Triều Khúc (Thanh Xuân,Hà Nội), một làng nổi tiếng với nghề đồng nát trong đó có nhựa tái chế, phóngviên có dịp mục kích nguồn gốc nhựa  sản xuất túi ni lông đangđược sử dụng rộng rãi trên thị trường Hà Nội và một số vùng lân cận hiện nay.

Bao tải nhựa chưa được xử lý là chai nhựa đựng nước truyền trong bệnh viện

Sâu vào trong làng là không khínhộn nhịp với những ô tô tải cỡ nhỏ chở cồng kềnh đồ nhựa, túi ni lông, bao bìgiấy và cả… lông gà, lông vịt. Trong khuôn viên chật hẹp của những hộ dân chuyênnghề đồng nát ở đây chất ngổn ngang vỏ chai nước khoáng, vỏ chai các loại nướctruyền dịch dùng trong y tế, nắp nhựa chai nước giải khát… Thậm chí vỏ hộp sữachua cũng được tận dụng để tái chế.

Loại nào được phân loại ấy tùymục đích sử dụng của nhà sản xuất. Nhựa đục xấu để bán cho ngườilàm dép nhựa. Nhựa hạt tái chế từ ni lông để sản xuất túi ni lông…

Nhựa đang chờ được tái chế

Trong vai người cần thu mua sốlượng hạt nhựa lớn để sản xuất túi ni lông, theo chỉ dẫn của người dân tronglàng, phóng viên tìm đến nhà vợ chồng Chỉ- Quế, chuyên làm nhựa nghiền, trongxóm Án. Lúc phóng viên đến,  chị Chỉ đang ngồi cọ vỏ hộp nhựa,loại chị bán chủ yếu là nhựa đục trắng như vỏ thùng sơn, vỏ chai cọ rửa nhà vệsinh…

Bao tải nhựa này được xay ra từ vỏ thùng sơn, vỏ chai Vim cọ nhà vệ sinh tại cơ sở Chỉ Quế

Chị Chỉ dẫn chúng tôi vào nhà,chật phòng khách là hàng bao tải nhựa đã nghiền. Chị Chỉ vừa lấy hàng từ bao tảicho chúng tôi xem vừa nói: “Hiện tôi chỉ có hạt nhựa trắng vì vừa bán hết nhựatrong rồi. Nhựa này giá 17.000 đồng/kg, là vỏ của nắp sơn, Vim… Nói chung nhựacó màu trắng đục, bất kể nhựa gì trắng, dầy đẹp là được”.

Chị Chỉ khẳng định, hàng do vợchồng chị tự đi thu gom, làm sạch, xay và phơi khô trên sân thượng nên "em yêntâm không bị lẫn đất cát”. Chị Chỉ cũng cho biết, mỗi tháng haivợ chồng chị xuất 3 – 4 tấn hàng.

Cho túi ni lông đã dùng vào máy này để làm nóng chảy. Chỗ này là đầu ni lông đã nóng chảy sẽ chui ra và rơi vào mâm

Ngoài sân, vỏ chai nhựa đựng nướctruyền trong y tế vẫn nằm trong bao tải, chưa qua xử lý. Những bao nhựa trắng màbà chủ nói được nghiền từ nắp hộp sơn vẫn còn ướt chưa được phơi khô. Thậm chí,dù được cạo bỏ sơn nhưng chúng tôi vẫn dễ dàng thấy nhiều vết sơn còn dính ở bềmặt nhựa. Bởi hàng chủ yếu được làm thủ công, ngâm nước cho bở giấy nhãn rồidùng bàn chải cọ rửa.

Nhựa sẽ được cho vào máy thứ 2 này và chảy ra nhựa

Tại cơ sở này, hạt nhựa làm từ vỏnhựa trong giá 21.000 đồng/kg. Nhựa tái chế màu giá 14.000 đồng/kg. Còn hàngnghiền từ xy-lanh có giá 19.000 đồng/kg vì lẫn cả nhựa trong phía ngoài và nhựađục ở lõi trong.

Rời cơ sở của chị Chỉ, chúng tôitìm đến cơ sở Hải Phương, cũng khá nổi tiếng về sản xuất hạt nhựa tái chế từ nilông cũ được thu mua từ đồng nát.

Ngôi nhà bề thế như một biệt thự,sát cạnh nhà là xưởng sản xuất hạt nhựa tái chế. Trong xưởng có hai máy đangchạy. Anh Hải, chủ cơ sở cho biết, nhà anh đang chạy hợp đồng, không đủ hàng nênkhông có hàng để bán. Tuy nhiên, anh Hải vẫn nhiệt tình để chúng tôi vào tận nơixem quy trình làm hạt nhựa.

Trong xưởng, mùi khét lẹt bốc lênđến nghẹt thở. Bên đầu máy này, một nhân công nhét đống ni lông nằm dưới đất vàoloa máy. Nhiệt độ cao trong máy khiến ni lông nóng chảy và được dẫn ra một đầukhác thành những cục nhựa dẻo. Khi nhựa chảy ra nhiều, công nhân khác bê  bỏ vàomáy thứ 2. Nhiệt tiếp tục làm nhựa nóng chảy và tuôn ra những dây nhựa đặc cóđường kính gần bằng chiếc đũa.

“Dòng nhựa” chảy qua bể nhỏ chứanước để làm nguội sau đó chạy ra máy cắt nhỏ thành các hạt nhựa ngăm ngăm đen.

Sau đó được cắt nhỏ như thế này thành những hạt nhựa ngăm đen

Theo anh Hải, mỗi ngày xưởng nhà anh làm được 3 tạ nhựa. Hạtnhựa tái chế tại xưởng có giá 18.500 đồng/kg. “Trước tôi làm loại trắng trong vàloại màu, nhưng giờ chỉ làm một loại màu này. Làm cái này chả lãi mấy đâu”.

Tiếp tục đi mua nhựa tái chế để thổi túi ni lông, chúng tôiđến cơ sở Du Lũy. Trong xưởng có 10 nhân công đang làm nhựa trên 3 máy. Cơ chếmáy làm nhựa cũng như tại cơ sở Hải Phương, đống túi ni lông dưới đất được ngườilàm nhét vào máy không cần qua xử lý.

Theo chị Lũy, mỗi tháng cơ sở của chị sản xuất khoảng 8 – 10 tấn hàng xuất chobên làng Khoai, Hưng Yên.

Để mục sở thị quá trình làm túi ni lông từ nhựa tái chế, chúng tôi đãkhảo sát các làng như La Phù, La Dương, La Cả (Hoài Đức, Hà Nội). Đặc biệt ở LaPhù, nghề làm bánh kẹo rất phát triển nên nhu cầu sử dụng túi ni lông rất lớn.

Anh Hùng, xóm Minh Khai (La Phù, Hà Nội), chủcơ sở thổi túi ni lông chợ "bật mí" về quy trình sản xuất: “Máy làm túi ni lônggồm 3 công đoạn. Nhựa được cho vào máy, cho cả bột đá, chất chống ẩm vào. Máy sẽlàm chảy nhựa rồi thổi ra túi sau đó chuyển ra máy cắt và dập để hàn, rồi đếnmáy đục quai". Chiếc máy làm túi ni lông của anh có thể sản xuất ra 4 – 5 cỡ túikhác nhau.

Anh Hùng cho biết: “Nhựa tái chế như từ nắphộp sơn, nắp chai Vim cọ nhà vệ sinh, vỏ chai nước rửa bát phá ra rồi nghiền.Mình mua về để làm túi ni lông. Còn bột đá cho vào nhựa mua tại Đức Giang (GiaLâm, Hà Nội)”.

Đống ni lông này sẽ được cho vào máy để ra nhựa tái chế

khi chúng tôi vào hỏi muatúi ni lông tại cơ sở sản xuất túiThiên Dung (tổ dân phố Hòa Bình, Dương Nội, Hà Nội) chuyên làm hàng theo đơnđặt, chị Dung - chủ cơ sở - rào đón: “Chị muốn làm chất lượng túi gì. Chị cómang mẫu không? Ở cơ sở em bán theo cân, giá 33.000 đồng/kg, nếu in thì cộngthêm tiền in. Nếu chị làm mỏng, giá sẽ hơn một chút vì hàng đang lên”.

Về chất lượng sản phẩm, chị Dungkhẳng định: “Nhà em toàn dùng nhựa nguyên sinh, nếu khách hàng đòi hỏi chấtlượng, nhà em sẽ đóng dấu đảm bảo không dùng nhựa tái sinh là được”.

Để chứng minh hànglàm từ nhựa nguyên sinh, chị Dung dẫn chúng tôi vào kho xếp nguyên liệu hạt nhựađựng trong các bao tải ghi toàn tiếng Hàn Quốc và tiếng Anh. Thông tin trên baobì cho thấy, sản phẩm được sản xuất tại Hàn Quốc, Các nước Ả rập.

Tại xưởng sản xuất của cơ sở Thiên Dung, máylàm túi đang chạy. Nhựa được cho vào máy đồng thời in luôn nhãn hàng khi rathành phẩm. Trong xưởng nhiều túi ni lông thành phẩm đang được đóng bao tải.Trên vỏ túi thể hiện rõ bao bì đựng đường trắng và thịt bò khô.

Bên cạnh việc sử dụng chất liệu nhựa nguyên sinh, cơ sở này vẫn dùng nhựa tái sinh khi khách hàng có nhu cầu

Mặc dù chị chủ khẳng định cơ sở sản xuất hoàntoàn bằng nhựa nguyên chất nhưng đi vào sâu trong xưởng, bên cạnh những bao tảiđựng nhựa nguyên chất đã mở, chúng tôi dễ dàng nhận ra những bao tải đựng hạtnhựa tái chế tương tự hạt nhựa được làm tại xưởng Hải Phương, làng Triều Khúc.

Lúc này, chị Dung mới cho biết:Nếu khách có nhu cầu làm ni lông từ nhựa tái chế, xưởng của chị cũng làm. Tùytheo nhu cầu gia công thêm bao nhiêu phần trăm nhựa tái chế. Cũngtheo chị Dung, “Túi ni lông 100% dùng nhựa phế có giá 30.000 đồng/kg vì họ táitạo lại rồi nên làm túi rất khó”.

Nguy cơ ung thư vì túi ni lôngtừ nhựa tái chế

Chị Thu Hoài, cán bộ dự án củamột tổ chức phi chính phủ, cho biết: “Tôi cứ nghĩ túi ni lông mua mới sạch nênvẫn thường mua về dùng dần. Chị giúp việc nhà tôi mỗi lần đun lại thức ăn tronglò vi sóng đều dùng túi ni lông này để bao thức ăn. Tôi không biết như vậy cóhại không?”

Trao đổi về vấn đề này, ông MaiVăn Tiến, phó giám đốc Trung tâm vật liệu, Viện hóa học công nghiệp Việt Nam,cho rằng: “Nếu túi ni lông dùng nhựa nguyên sinh thì sạch. Tuy nhiên, thực tếvẫn còn nhiều cơ sở sản xuất túi ni lông từ nhựa tái chế mà chúng ta chưa có sựkiểm soát chặt chẽ. Những công ty lớn cung cấp ni lông cho siêu thị lớn sẽ đảmbảo chất lượng, trong khi ni lông tại chợ không kiểm soát được. Phần lớn NTDchúng ta lại quen dùng tại chợ”.
 

Dùng túi ni lông tái chế cho vào lò vi sóng dễ bị thôi nhiễm chất độc vào thức ăn

Ông Tiến cho biết thêm: “Nguy cơdùng túi ni lông từ nhựa tái chế không sạch sẽ lẫn mầm bệnh, vi khuẩn. Trong quátrình sản xuất, họ cho màu và phụ gia để chống dính nhằm tăng sản lượng. Vikhuẩn, kim loại nặng lẫn trong nhựa để làm túi sẽ trực tiếp nhiễm vào cơ thểngười, gây bệnh ung thư. Sở dĩ có nguy trên là do cơ chế lây nhiễm và phơi nhiễmkhi ni lông gặp nhiệt độ cao".

Việc ni lông bẩn vẫn được sử dụngtràn lan trên thị trường đều xuất phát từ ý thức còn thấp của người sử dụng vàngười sản xuất. Người thu mua đồng nát chỉ cần số lượng không quan tâm tới nguồnnhựa nên dùng cả nhựa từ rác thải y tế, dù về nguyên tắc, loại nhựa phế thảitrên phải được tiêu hủy. Nhựa tái chế nên dùng vào mục đích khác như làm ghế,làm nhựa làm cống… chứ không dùng để sản xuất túi ni lông đựng thực phẩm.

Ông Mai Văn Tiến, phó giám đốc Trung tâm vật liệu, Viện hóa học công nghiệp Việt Nam: “Nếu túi ni lông dùng nhựa nguyên sinh thì sạch. Tuy nhiên, thực tế, nhiều cơ sở sản xuất túi ni lông từ nhựa tái chế

Về giải pháp để hạn chế nhữngnguy cơ trên, ông Tiến cho rằng: NTD nên dùng túi ni lông mà mình biết rõ nguồngốc hoặc loại trong suốt, thường được làm tự nhựa nguyên sinh.

Tuy nhiên, ông Mai Văn Tiến cũng cho rằng:“Nhựa tái chế có biện pháp xử lý tốt cũng có thể dùng được nếu đạt các tiêuchuẩn quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm được đánh giá qua các chỉ tiêu nhưhàm lượng kim loại nặng, độc tố nấm mốc... Vì thực tế, có cơ sở sản xuất túi nilông dùng 100% nhựa nguyên sinh hoặc 1 phần nhựa tái chế vì giá nhựa nguyên sinhđắt gấp 3 lần nhựa tái chế”.

Những hạt nhựa nguyên sinh có màu trắng sáng như thế này

Với lượng túi ni lông thải ra môi trường lớnnhư hiện nay, ông Tiến khuyến cáo: “Túi nhựa thường có thời gian phân hủy 30 nămhoặc hàng trăm năm nên rất ô nhiễm môi trường. Chúng tôi đã nghiên cứu và hoànthành dự án sản xuất túi ni lông tự phân hủy được  trong vòng 12 – 16 tháng, vàcó thể điều chỉnh thời gian này tùy mục đích sử dụng".

Túi ni lông này được làm từ nhựanguyên sinh, tinh bột và phụ gia khác. Nếu có biện pháp bảo quản trong chânkhông hoặc sử dụng bao bì khác để bảo quản thì sẽ để lâu được. Nhược điểm làloại túi này sẽ không dai, mẫu mã không phong phú như túi ni lông truyền thốngvà giá đắt hơn chút. Trong khi dân ta có thói quen dùng túi ni lông ở chợ và nếugiá đắt hơn cũng vẫn chọn loại nào rẻ để mua. Đó cũng chính là yếu tố gây khókhăn để đưa loại túi này ra thị trường.

Còn Huệ, người bán túi ni lôngtại chợ Thái Thịnh, cho biết: “Em cũng được người ta mời mua túi tự phân hủy,nhưng khách hàng quen dùng loại ni lông dai này rồi nên bán phải theo khách”.

Theo Nguyễn Tâm
VTC News

TIN LIÊN QUAN