Luật không cấm tử tù hiếnxác nhưng lại không có một quy định pháp lý nào về quy trình hiến xác và các thủtục để tử tù hiến xác. Hơn nữa, tranh cãi pháp lý về địa vị pháp lý của tử tù,mâu thuẫn giữa mục đích của hình phạt đối với tử tù và chế độ chăm sóc đặc biệtđối với người hiến xác khiến cho việc tử tù xin hiến xác hiện nay chưa thể làmđược.
Tiền lệ tử tù đầu tiên làm đơnxin hiến xác để cứu người là Nguyễn Phước Đỉnh ngụ tại xã Tân Phước, huyện GòCông, Tiền Giang. Ngày 25/10/2007, tử tù này đã làm đơn xin được hiến xác để cứungười.
 |
| Nguyễn Văn Hải - tử tù thứ hai làm đơn xin hiến xác. (Ảnh: PL TPHCM) |
Trước đó, hồi đầu năm 2007, domâu thuẫn giữa mẹ Đỉnh và bà Nguyễn Thị Thiêu, Đỉnh đã dùng súng bắn chết bàThiêu cùng con trai bà là Nguyễn Khắc Vũ. Ngày 16/10/2007, Đỉnh bị tòa án tuyêntử hình vì hai tội giết người và sử dụng trái phép vũ khí, quân dụng.
Trong quá trình chờ thi hành án, Đỉnh làm đơn xinhiến xác vì cho rằng mình còn trẻ tuổi, khỏe mạnh, một số bộ phận trong cơ thểnếu được hiến cho y học sẽ có nhiều khả năng cứu sống những người mắc bệnh hiểmnghèo.
Tử tù thứ hai làm đơn xin hiến xác là Nguyễn Văn Hải(30 tuổi, trú tại Quảng Ninh). Tháng 8/2008, Nguyễn Văn Hải thuê một tàu ra mộtđảo gần đó chở hàng. Tuy nhiên, ra đến giữa biển, Hải đã trói chủ tàu, đẩy xuốngbiển rồi mang tàu về Nghệ An bán được 7 triệu đồng. Sau khi gây án, Hải trốn vàoNam nhưng sau đó chưa đầy nửa năm thì bị bắt tại Kiên Giang.
Hải bị Tòa Phúc thẩm, TAND tối cao tại Hà Nội xét xửvà tuyên phạt án tử hình về tội giết người và cướp tài sản. Tháng 9/2009, cán bộTrại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ninh thông báo cho tử tù Nguyễn Văn Hải về việcviết đơn gửi Chủ tịch nước xin ân giảm. Tuy nhiên, thay vì viết đơn xin ân giảm,bị án này lại viết đơn xin được thi hành án trong đó thể hiện nguyện vọng hiếnxác cho y học.
Lá đơn của tử tù này có đoạn: “Tôi có tội nên xin được thi hành án để trả lại sự công bằng. Tôi xin hiến xáccho khoa học để giúp đỡ những người đang bị bệnh tật, để chuộc lại những lỗi lầmtôi đã gây ra… Tôi đã mắc nhiều tội lỗi, tôi xin tình nguyện làm những việc nhưtrên để linh hồn tôi khi chết được thanh thản”.
Gần đây nhất, mặc dù không phảilà bị án làm đơn bày tỏ nguyện vọng, nhưng một bác sỹ đã viết một lá đơn bày tỏmong muốn những tử tù như Nguyễn Đức Nghĩa nên làm đơn xin hiến xác cho khoahọc.
 |
| Nguyễn Đức Nghĩa cũng xin hiến xác |
Tuy nhiên, vấn đề gây tranh cãinày dù đã được đề cập và thảo luận cả chục năm nhưng cuối cùng vẫn chưa có hànhlang pháp lý nào để thực hiện.
Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác ban hành năm 2006quy dịnh: “Người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ cóquyền hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống, sau khi chết và hiến xác”.
Tuy nhiên, theo một chuyên gia Luật hình sự, tử tùlà một người đang phải thi hành bản án, bị hạn chế một số quyền công dân. Hơnthế, hình thức tử hình hiện tại là xử bắn bằng đội hành quyết, cho nên dù tử tùcó muốn hiến bộ phận cơ thể hay thi thể cũng khó vì các nội tạng (tim, thận…)đều không còn nguyên vẹn. Còn nếu để cho ướp xác để phục vụ nghiên cứu cũng khóvì theo một bác sỹ, khi tiêm thuốc vào các mạch máu của tử thi, tử thi phải đảmbảo nguyên vẹn, nếu các động mạch bị vỡ thì không thể tiêm thuốc vào vì bị xìhơi.
Ở một khía cạnh khác, tháng 5/2010 vừa qua, khiQH thảo Luật thi hành án Hình sự, cũng có đề cập đến vấn đề tử tù hiến xác,nhưng sau đó, vấn đề này cũng không được đưa vào luật vì nhiều ý kiến chorằng hàng năm, tử tù không nhiều, nhiều tử tù có tiền sử bệnh tật… cho nênviệc lấy bộ phận cơ thể của tử tù trước khi xử bắn là khó.
Ngoài ra, theo quy định ngườihiến bộ phận cơ thể, mô tạng còn được gắn kỷ niệm chương, người hiến xác cònđược ghi tên trong nhà tưởng niệm… Nếu tử tù tự nguyện hiến xác thì có được đốixử như trên không?
Một điểm nữa, là từ 1/7/2011, Luật Thi hành án Hìnhsự có hiệu lực, trong đó quy định thay hình thức xử bắn bằng tiêm thuốc độc. Nhưvậy, việc lấy mô tạng, bộ phận cơ thể hoặc thi thể của tử tù sẽ càng khó khăn vìnếu tiêm thuốc độc thì dường như các cơ quan nội tạng đều rất khó còn có thể sửdụng được nữa.
Như vậy, có thể nói dù Luật khôngcấm, nhưng nếu chỉ căn cứ theo các quy định hiện nay, thì tử tù có làm đơn bàytỏ nguyện vọng được hiến xác, cũng không thể thực hiện được.
Theo VTC News
