Nhắc đến chiếnthắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của quân và dânta vào ngày này của 56 năm về trước (7.5.1954 - 7.5.2010), ai cũng nhớ tớiĐại tướng Võ Nguyên Giáp, một tên tuổi sống mãi với lịch sử.

“Lịch sử là con người nhân với thời gian. Tôihình dung lịch sử là một ông già đã nhiều tuổi lắm nhưng ông già lịch sửđang dần trẻ lại và trải qua một quá trình diễn biến đầy kịch tính, sẽ từngbước trở thành một thanh niên giàu sức sống...”.

Ý tưởng ấy của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng gợi lên một cách suy tư về nhữngmốc son lịch sử của dân tộc và những con người góp phần vào những mốc sonấy, trong đó có vị tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp.


Trọn đời vì dân tộc


Trong Tổng tập Hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp có một đoạn gợi lại suytư ấy: “Một sự trùng hợp lịch sử thú vị đã diễn ra: Hai cuộc kháng chiếnthần thánh của dân tộc trong thế kỷ XX cùng kết thúc bằng cuộc chiến đấu 55ngày đêm. Nếu như ở Điện Biên Phủ, 55 ngày đêm là thời gian cần thiết chomột trận tiến công dài ngày vào một tập đoàn cứ điểm kiên cố theo phươngchâm “đánh chắc tiến chắc”, thì 55 ngày đêm tổng tiến công và nổi dậy ởmiền Nam lại là bước kết thúc chiến tranh không ngừng rút ngắn, khẩn trương,“thần tốc”, nhanh đến không ngờ!”.


Sự trùng hợp lịch sử thú vị ấy nói lên nhiều điều, mà ít nhất là về một conngười đã sống trọn vẹn cả một chặng đường lịch sử của dân tộc trong suốt mộttrăm năm, từ thế kỷ XX bước sang thế kỷ XXI, của một đất nước trầm luântrong ách nô lệ đã quật khởi làm nên Cách mạng Tháng Tám, rồi lần lượt đánhthắng những đế quốc sừng sỏ nhất.


“Tôi sống ngày nào cũng là vì đất nước ngày đó. Mong Đảng, Chính phủ luônghi nhớ công lao của những chiến sĩ cách mạng. Có được đất nước như ngày hômnay cũng là nhờ xương máu hy sinh của các chiến sĩ Điện Biên năm xưa”.

Đó là câu của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đáp lại lời chúc của Thủ tướng Chínhphủ ngày 7-5-2009 đến thăm và hứa thực hiện những lời tâm huyết từ những bứcthư và những ý kiến đóng góp trực tiếp của Đại tướng. Và rồi năm nay, cận kềvới ngày 30-4 và ngày 7-5 lịch sử, vị tướng ấy lại tự tay viết lời chúc mừnggửi đến đại hội của Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam.

Tướng Giáp huyền thoại

Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở lại thăm chiến trường xưa nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ _Ảnh: Trần Định (Báo ảnh Việt Nam)


Những nét viết tay và chữ ký của Đại tướng đã như một ngọn lửa làm ấm lòngnhững ai đang suy tư về vận nước. Càng cảm động khi được biết rõ hơn nhữngtình tiết sống động qua lời của Đại tá Nguyễn Huyên, trợ lý của Đại tướng:“Chúng tôi trình bức thư của Hội LHTN Việt Nam gửi đến Đại tướng nói về đạihội của Hội LHTN Việt Nam sắp tới và mong muốn Đại tướng có một bức thư gửiđại hội. Anh Văn (Đại tướng Võ Nguyên Giáp) nghe kỹ bức thư, muốn biết kỹchương trình nghị sự của đại hội và đồng ý “cần có bức thư chúc mừng”. Tôidự thảo bức thư, viết chữ to trên trang giấy để anh Văn tiện đọc. Đại tướngđọc kỹ và yêu cầu xóa câu cám ơn về lời mời của Hội LHTN Việt Namở đầu trang vì cho là không cần thiết, chỉ cần chúc mừng là đủ. Và rồi, Đạitướng gượng ngồi dậy trực tiếp viết dòng chữ: “Chúc Đại hội Hội LHTN Việt Nam thành công tốt đẹp”. Tôi đề nghị Đạitướng ghi ngày viết, anh Văn ghi: Ngày 22-4-2010 rồi ký tên.


Đọc kỹ nét chữ thì hơi run run nhưng chữ ký thì vẫn dáng mạnh mẽ, quắc thướcvốn có. Đó là nét chữ quen thuộc mà thế hệ những người đã từng trải nghiệmqua những biến động của lịch sử của thế kỷ XX sang thập kỷ đầu của thế kỷXXI đã khắc ghi vào lòng.


Không quên những người đã ngã


Nhớ lại một đoạn trong Hồi ký của Đại tướng về những ngày tháng 5-1954 ấy: “Haingày sau khi cuộc chiến đấu kết thúc, tôi từ Mường Phăng tới thăm chiếntrường Điện Biên Phủ (...). Đêm hôm đó, tôi ở lại Điện Biên Phủ trong sở chỉhuy của Đờ Cát, nơi đã trở thành trụ sở của ban tiếp quản. Niềm vui chiếnthắng đã lắng lại. Bao nhiêu đồng chí đã vĩnh viễn nằm lại Him Lam, đồi ĐộcLập, đồi A1, những đồi C, đồi D! Những người hầu hết còn ở lứa tuổi đôimươi. Sự hy sinh của các anh không uổng phí!”.

Về tháng 5-1975, Hồi ký có đoạn: “Mấy ngày sau, tôi cùng anh Ba (tức đồngchí Lê Duẩn - NV) vào thăm miền Namhoàn toàn giải phóng... Vui mừng xúc động, anh Ba giới thiệu các ba, các máđã nuôi anh những ngày hoạt động bí mật trong lòng địch. Trước cảnh cũ ngườixưa, tôi bồi hồi nhớ lại những lần vào Namthực hiện các nhiệm vụ cách mạng được giao. Năm 1929, với tư cách phái viêncủa Tổng bộ Tân Việt và nhóm cộng sản Tân Việt, tôi đến Sài Gòn với nhiệm vụchuyển Kỳ bộ Tân Việt sang hàng ngũ cộng sản. Sau đó, năm 1935, tôi lại vàogặp nhóm đảng viên hoạt động nửa công khai, nhận tài liệu của Đông Dương Đạihội mang ra Hà Nội. Tìm đến các cơ sở cũ thì hầu hết đã không còn nữa. Nhiềuân nhân của cách mạng không còn được thấy ngày khải hoàn của dân tộc”.


Đúng là tầng tầng, lớp lớp những con người của nhiều thế hệ đã không có mặttrong ngày khải hoàn của dân tộc. Trong 644 ngôi mộ tại nghĩa trang đồi A1 ởĐiện Biên chỉ có 4 ngôi là có ghi rõ tên, còn lại đều là vô danh.


Người khơi dậy sức mạnh toàn dân

 

Chính con người huyền thoạiđược tôn vinh trong ngày kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ lại là người nhắcnhở trước hết phải nhớ đến xương máu của biết bao người đã ngã xuống để làmnên lịch sử. Bởi lẽ, lịch sử là một sự vận động trong thế tương quan giữanhiều lực lượng nhằm tìm ra một hợp lực, vạch ra con đường đi của nó.

Cái hợp lực ấy chính là sức mạnh của khối quần chúng nhân dân vĩ đại, tácgiả đích thực làm nên lịch sử. Và những vĩ nhân chỉ có thể trở thành vĩ nhânkhi biết khơi dậy, phát huy và nương theo sức mạnh như triều dâng thác đổấy. Không có sức năng động tự thân của khối nhân dân vĩ đại được khởi độngsẽ không có ngày chiến thắng và cũng sẽ không có vĩ nhân!


Vị tướng giữ vai trò tổng tư lệnh trong cả hai cuộc kháng chiến, hơn ai hết,là người hiểu rõ sự tàn khốc của chiến tranh, hiểu rõ vì sao phải dám đươngđầu với hai đế quốc mạnh nhất thế giới vào thời điểm ấy, vì sao phải chấpnhận hy sinh xương máu để có được độc lập và thống nhất, tiền đề quyết địnhđể đem lại tự do và hạnh phúc cho nhân dân.

Và vì hiểu sâu sắc lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Nếu nước độc lập mànhân dân không có tự do, hạnh phúc thì độc lập cũng không có ý nghĩa gì”,cho nên ông mới nhắn nhủ thế hệ con em của những người từng làm nên lịch sửtừ các cuộc kháng chiến thần thánh chống ngoại xâm cần hiểu rõ “kẻ thù lớnnhất của nước ta hiện nay là nghèo nàn, lạc hậu”.

 

Theo Tướng Giáp huyền thoại