Trong tuần quá, diễn biến tăng giá đến chóng mặt của vàng đã dấy lên nỗi lotrong dài hạn vàng sẽ lấn át đồng nội tệ trên một số phương diện.
Hiện tại, tình trạng “vàng hóa nền kinh tế” dường như đang nổi lên ở VN. Vì mộtthực tế rằng, mỗi khi có biến động chính sách hay lạm phát gia tăng, dân chúngngười Việt lại đổ xô đi mua vàng như mấy ngày đầu tháng 8/2011 vừa qua. Trongkhi lượng vàng được nhập khẩu để bán ra thị trường VN chưa bao giờ được coi làđủ, thì lượng vàng tồn động trong dân được ước tính cũng rất lớn... Rõ ràng,trên phương diện quốc gia là cần chống vàng hóa nền kinh tế, hạn chế sự lấn átcủa vàng đối với VND.
Vàng hóa nền kinh tế
Gần đây ở VN người ta mới đề cập đến khái niệm vàng hóa nền kinh tế khi nói đếnUSD hóa nền kinh tế. Hiện tại chưa có chỉ số nào đo lường mức độ vàng hóa mà chỉcó chỉ số đo độ USD hóa nền kinh tế (như tổng tiền gửi bằng ngoại tệ so với tổngphương tiện thanh toán). Cho dù vậy chúng ta có thể phỏng đoán rằng VN là nướccó độ vàng hóa cao xét theo các chức năng tiền tệ mà vàng đã thay thế hay lấn átVND theo các cách sau:
Thứ nhất, thanh toán hàng hóa, dịch vụ: Không ai có thể phủ nhận, vàng có thểđược chấp nhận rộng rãi và thanh toán không hạn chế một cách khá dễ dàng tại VN.Đặc biệt cho các giao dịch lớn, mua bán nhà cửa, đất đai.
Thứ hai, trong khi mức độ USD hóa thấp, việc định giá hàng hóa lớn (nhà đất, xemáy, ôtô...) thì thông thường dân chúng đề cập đến đơn vị “cây vàng” hay“lượng/lạng vàng”. Những trường hợp như vậy là vai trò định giá của vàng đã pháthuy. Thời gian gần đây, khi USD đã bị đẩy lùi, và giá trị USD đã biến động,trong điều kiện lạm phát gia tăng, người ta nhận thấy dân chúng VN đang có tràolưu tái sử dụng đơn vị vàng theo cách đó.
Thứ ba, cất trữ tài sản : Thời gian gần đây cho thấy, khi lạm phát gia tăng, giábất động sản trầm lắng, giá chứng khoán sụt giảm liên tục thì dân chứng đã đổ xôđi tìm vàng. Thị trường vàng mấy ngày đầu tháng 8/2011 rất sôi động. Giá càngtăng, nhu cầu mua vàng càng nhiều. Có cửa hàng kinh doanh vàng cho biết, mỗingày lượng vàng giao dịch có thể lên tới hàng ngàn tỉ VND.
 |
| Mỗi khi cơn sốt vàng hoành hành như hiện nay sẽ làm không chỉ các cơ quan quản lý đau đầu mà dân chúng cũng “thót tim” (Ảnh minh họa: chaobuoisang.net) |
Thống kê của tác giả và thông tin từ Hiệp hội vàng thế giới (WGC) cho thấy, từgiữa những năm 1990, lượng vàng nhập khẩu vào VN là rất lớn.
Theo thông kê củaWGC, VN hiện được coi là nước có nhu cầu vàng vào loại hàng đầu thế giới. Cũngtheo tổ chức này ước đoán, lượng vàng còn tồn trữ lại trong dân VN dưới dạng cấttrữ là khoảng 1.000 tấn, tương đương với khoảng 56 tỉ USD theo thời giá hiện nay(1.750 USD/oz). Như vậy cũng có thể kết luận rằng mức độ vàng hóa nền kinh tếtheo nghĩa vàng thay thế VND trong một số chức năng tiên tệ, ở VN là vào loạihàng đầu thế giới.
Giải pháp chống vàng hóa
Rõ ràng rằng, mỗi khi cơn sốt vàng hoành hành như hiện nay sẽ làm không chỉ cáccơ quan quản lý đau đầu mà dân chúng cũng “thót tim”. Nhà nước sẽ phải cho phépdùng hàng triệu USD (trong khi đang thiếu ngoại tệ cho các nhu cầu thiết yếukhác của nền sản xuất) để nhập vàng, cắt ra rồi bán cho dân. Dân chúng thì lolắng tìm cách mua bằng được vàng, kẻo đồng tiền mình cầm trong tay mất giá...
Vàtiếp theo vấn đề dài hơi hơn là nhà nước làm thế nào để khơi thông nguồn vốnbằng vàng (1.000 tấn như đã nêu) trong dân để phục vụ yêu cầu vốn đầu tư đangthiếu của cả xã hội...
Trong dự thảo nghị định về vàng của chính phủ đã từng đưa ra quan điểm cấm kinhdoanh vàng miếng, điều đó cũng chứng tỏ, Chính phủ cũng đã tính đến “chống vànghóa nền kinh tế” theo một cách thức nào đó.
Trên phương diện lợi ích xã hội, rõ ràng, hạn chế giao dịch vàng theo nghĩa hạnchế vai trò tiền tệ của vàng, không để vàng lấn át vai trò tiền tệ của VND làcần thiết nhằm hướng tới một nội tệ mạnh và ổn định trong dài hạn.
Về ngắn hạn việc làm thay đổi thói quen tiết kiệm (nắm giữ) vàng của dân chúngVN là rất khó và là điều không nên vì nó sẽ làm tổn thương đến quyền về tài sảnvà yếu tố văn hóa của dân VN... Việc cho phép nhập khẩu vàng để dập tắt các cơnsốt vàng, trong ngắn hạn cũng là cần thiết, vì nó sẽ bảo đảm ổn định tâm lý củadân chúng rằng tài sản của họ không hề bị rủi ro, mất mát.
Về trung hạn và dài hạn, nếu theo quan điểm củng cố sức mạnh của VND thì rõ ràngcần có định hướng, chiến lược làm thay đổi thói quen sử dụng vàng thay cho VNDtrong các quan hệ kinh tế trên lãnh thổ VN. Chiến lược chống vàng hóa có thểkhác hẳn chiến lược chống USD hóa và cần từng bước giảm thói quen nắm giữ vàngcủa người dân VN và giảm cả thói quen đòi nhập vàng của một số DN hiện nay vàtừng bước giảm nhu cầu vàng trong dân.
Chiến lược chống vàng hóa rõ ràng cần nằm trong chiến lược tồng thể của cả nềnkinh tế như chiến lược ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo tăng trưởng bền vững; antoàn nợ công; chiến lược nâng cao giá trị VND trên lãnh thổ VN (chống sự cómặt của đồng tiền khác - kể cả vàng tại VN mà thay thế VND trong các chức năngtiền tệ).
Trong điều kiện ổn định kinh tế vĩ mô, chống USD hóa và chống vàng hóa thànhcông thì vị thế của VND trong vai trò đồng tiền quốc gia sẽ chắc chắn sẽđược cải thiện và VND sẽ không bị các đồng tiền ngoại khác và vàng lấn át,chèn lấn các chức năng tiền tệ ngay trên lãnh thổ VN.
Khi đó NHNN sẽ khôngchịu sức ép phải cấp tốc cho phép nhập vàng như gần đây. Với một chiến lượcđược quản lý tốt, trong trung hạn VN có thể từng bước hạn chế nhập khẩuvàng, tăng xuất khẩu vàng để thu ngoại tệ và cũng từng bước hạn chế được tốiđa sự lấn át của vàng đối với VND trong các quan hệ tiền tệ chủ chốt trongnền kinh tế (thanh toán, định giá, cất trữ tài sản).
Theo Lê Thị An Châu
DĐDN
