Rươi - món đặc sản "nhìn thì sợ, nếm thử thì mê" riêng có của miền Bắc

Nói về rươi là nói về những ý kiến trái chiều, bởi cũng như sầu riêng hay đuông dừa, người ăn được khen ngon nức nở, người không ăn được cũng cả một ngàn lý do để chê, để sợ. Mà với rươi, phổ biến nhất là "cứ xanh xanh, đỏ đỏ, nhơn nhớt, nhìn phát ghê".

Ừ thôi thì ai cũng có cái lý riêng của mình, chỉ biết rằng việc rươi là đặc sản đã được hàng triệu người của biết bao thế hệ công nhận. Người ta thích các món từ rươi chẳng những vì hương vị của nó mà còn bởi rươi là thứ đặc sản ngắn ngày, chỉ có theo mùa vụ mà thôi.

Thoạt nhìn con rươi, nhiều chị em thấy sợ hãi nhưng khi chế biến ra nhiều món ăn ai cũng tấm tắc khen ngon.

Một năm có hai mùa rươi đó là vào khoảng tháng 4, tháng 5 và tháng 9, tháng 10 âm lịch. Nhưng tháng 9, tháng 10 âm lịch được xem là vụ rươi chính. Bởi thế, ai mê rươi đều thuộc lòng câu "Tháng Chín đôi mươi, tháng Mười mùng năm", bởi theo kinh nghiệm người xưa, ngày 20 tháng 9 và ngày 5 tháng 10 âm lịch sẽ là thời điểm rươi rộ nhất trong năm. Khi đó ở những cánh đồng vùng duyên hải ở Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình, rươi nổi dày mặt nước. Đó cũng là lúc những người mê rươi tranh thủ mua để chế biến món ăn sau những tháng dài thứ đặc sản này vắng mặt.

Vốn là đặc sản thời vụ nên rươi không rẻ, và cách chế biến tưởng đơn giản nhưng cũng có rất nhiều điều cần lưu ý kĩ. Bởi nếu bỏ qua những thứ vụn vặt tưởng cầu kỳ quá mức đó, rươi sẽ mất vị, kém ngon, phí tiền.

Đầu tiên khi mua rươi về, muốn làm gì thì làm cũng phải làm lông rươi bao gồm nhặt hết rác, loại bỏ rươi ươn (nhưng con rươi màu lờ nhờ), rươi chết, sau đó cho rươi vào chậu nước ấm chừng 30 - 40 độ khuấy nhẹ khoảng 2 - 3 lần cho sạch bùn, sạch lông là xong. Công đoạn này cần hết sức chú ý bởi nếu vội vàng, dùng nước nóng già, khuấy mạnh tay, rươi sẽ bị vỡ bụng. Rươi sau khi làm sạch lông, có thể chế biến biết bao món ngon mà ăn một lần sẽ nhớ mãi.

Chả rươi

Món ăn mang tính truyền thống và phổ biến nhất từ rươi chắc hẳn phải là món chả rươi. Nguyên liệu làm chả rươi khá dễ kiếm, gồm thịt lợn băm, quả trứng gà, ít hành hoa thái nhỏ và tuyệt đối không thể thiếu được chút vỏ quýt hôi, lá gừng non băm nhỏ. Có thế, món chả mới dậy mùi thơm nức, đi từ xa ngửi thấy đã phải thèm thuồng. Chả rươi rán bằng mỡ nóng già, khi rán phải khéo để miếng chả được chín kĩ nhưng không bị khô và phải ăn nóng mới ngon.

Miếng chả nóng hổi vừa vớt trong chảo để ráo dầu mỡ, chỉ cần ít mắm nguyên chất, mấy cái rau mùi, rau xà lách ăn cùng thôi là đã ngon đã đời. Hoặc nếu miếng ngon không đủ nhiều để ăn vã cho sướng miệng thì ăn cùng cơm nóng hay bún cũng rất "vào". Khi ấy, nỗi sợ hãi con rươi xanh xanh, đỏ đỏ bỗng bay đi đâu hết, chỉ còn vị bùi, béo, thơm nức nở tan ra trong khoang miệng mà thôi.

Ở Hà Nội, nếu không có điều kiện từ làm chả rươi, bạn có thể ghé mua sẵn ở một số địa chỉ như chả rươi Hằng béo ở 244 Lò Đúc hay chả rươi Hưng Thịnh, số 1 Hàng Chiếu. Có nhiều người bảo chả rươi ngoài hàng khó có thể bằng nhà làm, nhưng rõ ràng, nếu đã quá thèm mà không không có điều kiện thì đây vẫn là lựa chọn tốt đấy chứ.

Nem rươi

Ngoài món chả rươi, các hàng chuyên bán rươi ở Hà Nội thường còn làm thêm một món khác, đó chính là nem rươi. Về cách làm, nem rươi cũng giống như nem thịt bình thường, có miến dong, có thịt, mộc nhĩ bình thường, chỉ khác là trong nhân nem có thêm rươi và chút vỏ quýt thái chỉ, băm nhỏ cho rươi dậy mùi.

Nem rươi ăn ngon nhất khi ăn nóng và thường được ăn kèm với rau sống, nước chấm chua ngọt. Nem rươi ăn thơm, ngọt đậm và ít ngán hơn nem thịt. Kể ra trong mùa rươi có thời gian cùng làm ít nem rươi để cả nhà nhấm nháp đổi bữa thì chẳng còn gì tuyệt bằng.

Rươi kho nồi đất

Trong số các món ăn ngon từ rươi thì rươi kho nồi đất có lẽ là món giữ nguyên được hương vị đặc trưng của rươi nhất, thậm chí được đánh giá là món ăn sáng tạo nhất của rươi. Rươi kho nồi đất vừa có vị thanh thanh của vỏ quýt lại đan xen là vị cay nồng của ớt, rắc lên 1 chút hành lá và rau thơm là bạn đã có một món ăn vô cùng hấp dẫn và tốn cơm rồi.

Chẳng những ngon mà món rươi kho nồi đất còn được xem là món ăn đắt đỏ khi mỗi niêu rươi kho có thể lên tới cả triệu đồng. Đơn giản bởi rươi vốn đắt, có thể lên tới 500, 600 ngàn/kg rươi chưa sơ chế. Tuy chi phí cao nhưng với nhiều người món này được coi là đáng tiền với mùi vị thơm ngon đặc trưng, khiến ăn là phải trầm trồ và nhớ mãi.

Rươi kho nồi đất là một đặc sản của vùng Tứ Kỳ, Hải Dương. Đến mùa rươi, thường những người nghiện rươi thường đặt người quê ở Tứ Kỳ gửi lên ăn cho đúng vị.

Những món ăn từ rươi còn nhiều lắm, nào là mắm rươi, nào là lẩu rươi, rươi cuốn là lốt hay rươi rang muối. Mỗi món một vị ngon riêng, chẳng thể đặt lên bàn cân mà so sánh. Chỉ biết nhân lúc rươi hãy đang còn, hãy tranh thủ mua về dành chút thời gian chế biến để có món ngon đãi cả nhà. Bởi người ta bảo "mùa nào, thức nấy", vào mùa rươi, nếu không tranh thủ ăn rươi sẽ tiếc nuối lắm thay.

Theo Trí thức trẻ