Vì sao “thắt” lãi suất tiền gửi USD của tổ chức?

Trước mắt, có thể thấy chínhsách trên ảnh hưởng cụ thể đến lợi ích của các tổ chức gửi ngoại tệ có kỳhạn tại các tổ chức tín dụng ở những hợp đồng mới bắt đầu từ ngày 11/2/2010.Trước đó họ được nhận các mức lãi suất có từ 2,5% - 3,5%/năm, thậm chí tạimột số ngân hàng cổ phần lên tới trên 4%/năm, hoặc theo thỏa thuận đối vớicác trường hợp cụ thể và theo các mức tiền gửi; nay tối đa chỉ 1%/năm.

Vì sao Ngân hàng Nhà nước có quyết định “thắt” lại lãi suất của nguồn tiềngửi này? Thông cáo của Ngân hàng Nhà nước cho biết, cùng với việc tăng mạnhtỷ giá bình quân liên ngân hàng, mục đích của Thông tư là “nhằm cân đối hàihòa cung - cầu ngoại tệ, tăng cường sự lưu thông trên thị trường ngoại tệ,góp phần kiểm soát nhập siêu và ổn định kinh tế vĩ mô”.

Tất nhiên giải thích đó không thỏa mãn với những yêu cầu cụ thể. Nhưng cóthể tính đến một số phản ứng mà có thể Ngân hàng Nhà nước mong đợi.

Theo bình luận của một công ty chứng khoán gửi đến nhà đầu tư mang tính tưvấn, “đây chính là một hình thức kết hối theo hình thức “tự xử” đối với cáctổ chức có tiền gửi USD, ngăn chặn việc Đô la hóa trong nền kinh tế và giúptăng nguồn cung USD đối với các ngân hàng thương mại”.

Hiện nay, đầu vào ngoại tệ của Việt Nam chủ yếu có từ xuất khẩu, kiều hối,đầu tư nước ngoài… Trong năm 2009, một tình trạng nổi bật và kéo dài là việcnhiều doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ, ngay cả nguồn kiều hối, găm giữ vàkhông bán lại cho ngân hàng, dẫn đến căng thẳng trên thị trường. Nay, vớichính sách mới, quyết định găm giữ sẽ phải cân nhắc.

Với quy định trên, lãi suất tiền gửi USD của tổ chức kinh tế tối đa là 1%/năm,tạo sự chênh lệch quá lớn so với lãi suất tiền gửi VND (phổ biến là 10,49%).Chênh lệch và lợi ích lớn khi chuyển sang tiền gửi VND sẽ có giá trị thúcđẩy hoạt động bán lại ngoại tệ cho ngân hàng, nhất là từ các doanh nghiệpxuất khẩu. Hẳn đây là mục đích cụ thể của Ngân hàng Nhà nước, để từ đó “cânđối hài hòa cung - cầu ngoại tệ, tăng cường sự lưu thông trên thị trườngngoại tệ” như nhà điều hành giải thích.

Cùng với quy định “trần” lãi suất, việc tăng mạnh tỷ giá bình quân liên ngânhàng cùng thời điểm cũng là một quyết định cộng hưởng để các tổ chức đanggăm giữ ngoại tệ hài lòng hơn với quyết định bán ra.

Tuy nhiên, một vấn đề khác nảy sinh là khi lãi suất tiền gửi có kỳ hạn “rơi”mạnh và bị khống chế tối đa 1%/năm như vậy sẽ ảnh hưởng đến nguồn vốn huyđộng ngoại tệ của các ngân hàng thương mại từ khối tổ chức. Điều này hẳnNgân hàng Nhà nước đã có sự tính toán và cân đối trên cơ sở cơ cấu các nguồntiền gửi ngoại tệ trong hệ thống hiện nay.

Mặt khác, cũng không loại trừ khả năng mức “trần” theo cơ chế mới có một sựlinh hoạt; Ngân hàng Nhà nước có thể điều chỉnh trong từng thời điểm để phùhợp với tình hình huy động và cho vay ngoại tệ trong hệ thống.

Theo Minh Đức