Vị thành niên – nguồn lực quantrọng
Vị thành niên giống như những conbướm. Chúng trải qua một giai đoạn chuyển tiếp đầy những tiềm năng nhưng lại rấtmong manh. Họ cần được nuôi dưỡng, chăm sóc và sống trong một môi trường thuậnlợi để trở thành những người trưởng thành khỏe mạnh, có trách nhiệm, có khả năngsinh sản và lao động.
Vị thành niên có những năng lực,ý tưởng, nhiệt tình, khát vọng và tiềm năng vô tận. Họ là tài sản và nguồn lựcquan trọng của quốc gia và là thế hệ kế cận trong tương lai.
Theo tổ chức y tế thế giới (WHO),vị thành niên là những người trong độ tuổi từ 10-19. Thanh thiếu niên là nhữngngười trong độ tuổi từ 10-24 (bao gồm cả vị thành niên). Hay còn gọi một cáchkhác là tuổi dậy thì.
![]() |
Trẻ vị thành niên cần được chuẩn bị những kiến thức về an toàn tình dục |
Sự bùng nổ về thể chất
Dậy thì là sự chuyển đổi của cơthể từ thiếu niên thành nam giới hoặc phụ nữ trưởng thành. Đó là thời kỳ đặcbiệt có những biến đổi đột ngột mạnh mẽ về tâm lý và sinh lý. Đây là một hànhtrình có thể vừa háo hức thú vị, vừa lo âu bồn chồn. Lúc này xuất hiện nhữngrung động về tình cảm, rung động về tình yêu và thể xác khiến bạn cảm thấy tựhào và hạnh phúc nhưng cũng có thể gây cho bạn cảm giác hoang mang ngượng ngùng.Hoặc là một cảm giác lẫn lộn tất cả những cảm xúc này.
Tuổi dậy thì có những thay đổi ởcon trai và con gái: Chiều cao, trọng lượng và cơ bắp phát triển. Bộ phận sinhdục cũng phát triển kèm theo lông mọc ở nách và bộ phận sinh dục. Tuyến da hoạtđộng mạnh và có mụn trứng cá, giọng nói trầm hơn, tính khí thất thường, thíchngười khác giới hoặc cùng giới.
Thời kỳ này bắt đầu có khả năngsinh sản. Ở nữ giới vú bắt đầu phát triển gây đau, đầu vú nhú lên, mông nở,buông trứng bắt đầu sinh sản tế bào trứng, bắt đầu thấy kinh nguyệt. Ở nam giớingực nở, mọc râu, dương vật và tinh hoàn to lên, tinh hoàn tụt xuống bìu và bắtđầu sinh sản ra tinh trùng, họ trải qua lần đầu xuất tinh khi tinh dịch chảy ratừ dương vật.
Ở tuổi này thường tình yêu chỉđược xác định đơn giản như cảm giác thích người khác giới, thích ánh mắt thíchnụ cười… cho rằng đó là có tình yêu. Tình yêu ở đây thường không có lý trí vàthường không làm chủ được bản thân và trong đó đặc biệt không kiểm soát đượcgiữa tình yêu và tình dục dẫn đến có những hành vi lệch hướng rất tai hại ảnhhưởng đến sức khỏe sinh sản.
Những vị thành niên đã có sinhhoạt tình dục, đa số những lần quan hệ như vậy có nguy cơ cao. Bởi vì vị thànhniên do thiếu kiến thức và kĩ năng thương lượng với bạn tình để đạt được hành vitình dục an toàn, hoặc bị ảnh hưởng bởi ma túy và rượu.
Vị thành niên ít được tiếp cậnvới những phương tiện bảo vệ, vô tình họ thực hiện những hành vi ngược lại nhữngvấn đề về tình dục và sức khỏe sinh sản an toàn. Nhiều người có vấn đề về sinhhoạt tình dục và sức khỏe sinh sản thì lại khó khăn trong việc tiếp cận vớinhững dịch vụ cần thiết để được an toàn hơn.
Sức khỏe sinh sản vị thànhniên
Vì thế, vị thành niên cần đượcchuẩn bị những kiến thức về an toàn tình dục. Họ là người có sinh lý dồi dào thìsinh hoạt tình dục sẽ đem lại khoái cảm cho họ nhưng cũng cần phải suy nghĩ chínchắn về việc này. Họ phải dùng các biện pháp tránh thai nếu không muốn có thai.Đặc biệt là ở tuổi vị thành niên có thai là điều không ai mong muốn.
Các biện pháp tránh thai (bao caosu) còn có tác dụng tránh những bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Sau đây làmột số biện pháp tránh thai mà họ cần biết và lựa chọn:
Bao cao su: Thường dễ kiếm khôngcó những ảnh hưởng phụ, tránh được những bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục vàvirus HIV. Nhược điểm: phải dùng đúng cách mới có hiệu quả.
Thuốc tránh thai: Các viên thuốclàm buồng trứng ngưng không rụng hàng tháng, thường uống 21 ngày liên tục sau đónghỉ 7 ngày. Nếu muốn có thai thì dừng thuốc không uống nữa. Nhược điểm là thuốcphải uống mỗi ngày không được bỏ thuốc khi đang dùng tránh thai.
Tiêm nội tiết tố: Thuốc có tácdụng giống như thuốc tránh thai, tiêm 1, 2 hoặc 3 tháng 1 mũi. Sau 1 mũi tiêmkhông cần làm gì thêm cho tới mũi tiêm sau.
Bao cao su dành cho phụ nữ: Ítdùng vì cách dùng phức tạp.
Đặt vòng tránh thai: Có tác dụngtránh thai lâu dài, hiệu quả cao.
Ngoài ra còn 1 số phương phápkhác như tính chu kỳ kinh nguyệt, xuất tinh ngoài âm đạo nhưng hiệu quả tránhthai thấp.
Một phương pháp không áp dụng chovị thành niên là triệt sản. Mặc dù đây là biện pháp rất hiệu quả.
Những biện pháp tránh thai trênnhằm góp phần cung cấp kiến thức và kỹ năng giúp cho các vị thành niên tránhđược có thai sớm, nạo phá thai không an toàn và phòng lây bệnh qua đường tìnhdục.
Tình dục có thể ví như nước -không có gì mềm mại như nước, không có gì mạnh hơn nước (Lão tử). Vì vậy nướccũng có thể vô cùng nguy hiểm như bão lụt sóng thần, gây bệnh nếu ô nhiễm.
Hành vi tâm lý nhận thức của tuổidậy thì về tình dục cũng như vậy. Đó là niềm kích hoạt sức sống làm thăng hoatrí tuệ, sáng tạo nghệ thuật và muôn hình muôn vẻ, tạo ra tính đa dạng của hànhvi nhưng cũng khó kiểm soát dẫn đến hành vi sai lầm như tình dục quá sớm, nạophá thai, mất ý chí tiến thủ xa vào mại dâm ma túy, rượu, cờ bạc vvv. J. Marketđã gửi thông điệp qua tiểu thuyết Trăm năm cô đơn: “ Tình dục không kiểm soát sẽsinh ra con cháu có đuôi xoắn nút chai và sẽ bị tiêu diệt”.
Chính vì vậy toàn thế giới trongđó có chúng ta hãy quan tâm đến sức khỏe sinh sản, sức khoẻ tình dục vị thànhniên.
Theo