Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Tri, người Việt đang nghỉ quá nhiều, nếu Tết ngày xưa chỉ được nghỉ 3 ngày thì giờ nghỉtới 9 ngày.
Nghỉ nhiều, làm chậm
Sau kỳ nghỉ Tết Âm lịch 9 ngày, Bộ LĐ-TB&XH vừa công bố dịp giỗ Tổ Hùng Vương, người lao động được nghỉ 3 ngày do trùng vào thứ 7 (16/4) nên được nghỉ bù thêm thứ 2 (18/4). Kỳ nghỉ 30/4, 1/5 năm 2016, trùng với 2 ngày cuối tuần nên người lao động được nghỉ bù ngày 2/5 và 3/5, tổng cộng là 4 ngày nghỉ. Trên thực tế, rất nhiều nhà văn hóa, chuyên gia kinh tế từng lên tiếng về việc Việt Nam nghỉ lễ quá nhiều gây cản trở cho hội nhập và thiệt hại cho nền kinh tế.
Bàn thêm về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Hữu Tri, Viện phó phụ trách Viện Xã hội học và Khoa học quản lý, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học hành chính, Trưởng khoa Quản lý hành chính, Học viện hành chính Quốc gia cũng cho rằng, người Việt Nam nghỉ nhiều quá và điều này ảnh hưởng lớn đến sản xuất của các doanh nghiệp. Hơn nữa, tốc độ làm việc của người Việt Nam quá chậm, không thể có năng suất lao động cao bởi khi tính năng suất lao động người ta tính bình quân trên một đầu người lao động trong cả năm, dẫu năng suất lao động mỗi ngày của người lao động có cao nhưng nghỉ nhiều thành ra năng suất cả năm thấp.
 |
Người Việt đang nghỉ lễ quá nhiều. Ảnh minh họa |
"Chính vì thế, phải tạo ra rất nhiều việc cho người lao động làm, nó đòi hỏi các nhà quản lý phải hoạt động tích cực. Với một đất nước bị đình trệ như vậy rất nguy hiểm, dù nghỉ làm việc nhưng người ta vẫn phải tiêu dùng và nếu hạch toán kinh tế như vậy thì không được. Do đó, phải làm cho người dân luôn luôn bận rộn, cảm thấy phải đem sức làm việc và nó trở thành một thói quen, một tác phong... Đây là điều rất khó, đòi hỏi nỗ lực của các nhà chính sách.
Hiện tại bộ máy Nhà nước đề nghị nghỉ nhiều quá, đây lại là cái khung cho ngoài xã hội, vì khi Nhà nước công bố nghỉ thì ở bên ngoài dứt khoát sẽ dựa vào đó để làm theo. Nhà nước cần phải cân nhắc và có chính sách lao động khác đi, cần thiết có thể trả lương cho người lao động cao lên nhưng buộc họ phải làm việc, nếu họ không làm được thì thay thế", PGS.TS Nguyễn Hữu Tri nhấn mạnh.
Trước câu hỏi về mối liên hệ giữa năng suất lao động thấp của lao động Việt với lượng ngày nghỉ lễ quá dài, PGS.TS Nguyễn Hữu Tri cho rằng, người Việt xưa ay có một thói quen rằng "tháng Giêng là tháng ăn chơi" nên họ mặc sức nghỉ ngơi. Bởi nghỉ ngơi nhiều quá nên các doanh nghiệp phải kêu trời bởi sau Tết bao giờ cũng là thời điểm khó khăn của doanh nghiệp trong việc tuyển lao động.
"Tôi nhớ trước đây, Tết Âm lịch chỉ được nghỉ 2,5-3 ngày, còn bây giờ nghỉ quá nhiều, tới 8-9 ngày, làm người lao động trở nên trì trệ, lười biếng. Có những người quê xa, sau kỳ nghỉ Tết họ nghỉ việc luôn hoặc lên muộn, ảnh hưởng trực tiếp tới doanh nghiệp. Đây là điều cần thay đổi, nhất là khi nền kinh tế đã hội nhập", PGS.TS Nguyễn Hữu Tri nhấn mạnh.
Trao quyền chủ động cho doanh nghiệp?
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Tri, Việt Nam và các nước đều bố trí ngày nghỉ theo luật định. Nếu ngày nghỉ đã đưa vào Bộ Luật Lao động thì nó thành cơ sở pháp lý để công nhân yêu cầu chủ doanh nghiệp phải đảm bảo quyền lợi của họ. Nếu vì yêu cầu của công việc kinh doanh, chủ doanh nghiệp phải thỏa thuận với người lao động và trả lương làm việc ngoài giờ cho người lao động.
Bản thân người lao động nếu không hài lòng thì họ sẽ đình công, ngừng việc. Hiện nay ở Việt Nam điều này chưa thành thói quen, nhưng ở các nước người lao động sẽ bảo vệ quyền lợi của mình thông qua hành động đình công, biểu tình.
"Ở các nước cũng phải trên cơ sở luật định để đảm bảo quyền lợi chung cho người lao động. Còn những cái khác thì tùy theo thỏa thuận giữa người chủ và người thợ. Các nước cũng có lễ hội và tùy vào quy định của mỗi nước, nhưng thường khi vào dịp nghỉ lễ ai nghỉ thì cứ nghỉ, chỉ có điều người ta lấy nghỉ phép năm để nghỉ ngơi. Ở nước ngoài rõ ràng, rành mạch hơn Việt Nam, luật ở Việt Nam chưa có nhiều và chưa được hoàn thiện, quá trình thông tin luật pháp đến ý thức phải trải qua nhiều thế hệ mới thành thói quen", ông Tri đưa phân tích.
Về giải pháp hiện tại, PGS.TS Nguyễn Hữu Tri cho rằng, các doanh nghiệp sử dụng lao động cũng có một số quyền. Ví dụ, nhà điều hành có thể thông báo trước kế hoạch để doanh nghiệp có thời gian sắp xếp ca kíp, chủ động hàng hóa để giao hàng. Luật quy định tổng quỹ nghỉ lễ bao nhiêu ngày, tổng quỹ nghỉ phép bao nhiêu, trên cơ sở đó doanh nghiệp sắp xếp lịch nghỉ cụ thể để đảm bảo quyền lợi của người lao động cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của họ.
Theo Baodatviet
