Cuối năm, cửa chovay của các ngân hàng dường như khép chặt khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ phảitìm tới thị trường chợ đen với lãi suất vay cao gấp hơn hai lần so với lãisuất ngân hàng.

Lãi suất huy động đãphần nào dịu đi sau “sự cố” Techcombank đột ngột tăng lên mức 17% một nămvào đầu tháng này. Tuy nhiên, nhìn chung, mặt bằng lãi suất cho vay tại cácngân hàng vẫn cao ngất ngưởng: 18 - 20%. Hơn nữa, các ngân hàng đều siếtchặt tín dụng.

Hiện, các ngân hàng lớn “chuộng” cho vay liên ngân hàng, vừa lãi cao, vừaan toàn, vừa nhàn hạ hơn là cho doanh nghiệp vay. Còn các ngân hàng nhỏ đangchọn ổn định thanh khoản là mục tiêu hàng đầu, nên phần lớn đã tạm ngừng chovay. Những doanh nghiệp có khả năng tiếp cận vốn ngân hàng vào thời điểm nàyhầu hết đều là doanh nghiệp lớn, có quan hệ thân quen, lâu năm với ngân hàng.Các doanh nghiệp nhỏ và vừa bình thường đã chật vật trong việc vay vốn ngânhàng, nay lại càng khó khăn hơn.

Ông Nguyễn Công Hòa, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Đồng Tâm cho biết,trong hoàn cảnh hiện nay, doanh nghiệp nhỏ và ngân hàng hầu như không tìmđược tiếng nói chung.

“Chúng tôi vừa chạy qua ba ngân hàng để xin vay 300 triệu đồng, nhưng cácngân hàng này đều khất đến đầu năm 2011. Vì vậy, chúng tôi buộc phải vaynóng ở thị trường chợ đen, với lãi suất 3,5% một tháng (tức 42% mỗi năm, caogấp hơn hai lần lãi suất ngân hàng). Với lãi suất này, chúng tôi chấp nhậnkhông có lãi, thậm chí là lỗ, nhưng để trả gấp các khoản nợ đến ngày đáo hạnvà mua nguyên vật liệu để hoàn thành các dự án kịp tiến độ để thanh lý hợpđồng, tránh bị phạt…”, ông Hòa bộc bạch.

Vốn chợ đen
Các DN nhỏ đang rất khó vay vốn thời điểm này

Còn bà Nguyễn Thanh Loan, Giám đốc Công ty TNHH An Bình, chủ 4 cửa hàngquần áo thời trang tại chợ Hôm, chợ Đồng Xuân và chợ Ngã Tư Sở (Hà Nội) thìcho biết, cuối năm, hầu như tuần nào cửa hàng của bà tại chợ Hôm cũng cóngười đến gạ cho vay vốn với lãi suất 3 - 4% một tháng. “Dù lãi suất cắt cổ,nhưng nhiều tiểu thương vẫn chấp nhận vay vì không thể vay vốn ngân hàng.Làm ăn trong vài tháng Tết bằng cả năm cộng lại, nên nếu không có vốn đểnhập hàng về sớm thì coi mất Tết”, bà Loan nói.

Tại các làng nghề, các doanh nghiệp cũng luôn trong cảnh “giật gấu vá vai”,vay mượn lẫn nhau để trả nợ, thu mua nguyên liệu.

Ông Nguyễn Văn Đô, Giám đốc Công ty TNHH Phú Đô (Phú Vinh, huyện ChươngMỹ, Hà Nội) cho biết, mỗi tháng, Phú Đô xuất khẩu bình quân 5 container hàngmây tre đan, trị giá khoảng 3,5 tỷ đồng. Các đơn hàng gửi đến ngày càngnhiều, nhưng doanh nghiệp này đang đau đầu vì không xoay xở nổi vốn để muanguyên liệu. Hiện tại, mỗi khi ký được hợp đồng, doanh nghiệp này lại chạyđôn, chạy đáo khắp nơi tìm vốn mua nguyên liệu và chạy khắp nơi đặt hàng cholao động vệ tinh thực hiện để kịp bàn giao cho khách hàng đúng hạn.

Dù doanh nghiệp nông thôn là một trong những đối tượng được ưu tiên vayvốn với lãi suất thấp, song rất ít doanh nghiệp được tiếp cận nguồn vốn rẻtừ các ngân hàng và thường xuyên phải vay vốn chợ đen.

Ông Kiều Trọng Tuyền, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Pháttriển nông thôn Việt Nam nhận định, sở dĩ doanh nghiệp nhỏ và vừa ở nôngthôn khó vay vốn là do nhiều địa phương chưa giao đất, cấp quyền sử dụng đấtcho doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp không có giấy tờ thế chấp để vay vốn.

Ông Lê Xuân Nghĩa, Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, chohay, ở một số nước phát triển như Mỹ, doanh nghiệp nhỏ được bảo lãnh vay vốngần như vô điều kiện, trong khi Việt Nam chưa có chính sách ưu tiên đúng mứcvề tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do vậy, tại những thời điểm ngânhàng thắt chặt tín dụng, việc các doanh nghiệp nhỏ và vừa buộc phải tìm tớithị trường chợ đen để giải quyết thanh khoản ngắn hạn là tất yếu.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, lãi suất tăng cao và khó tiếp cận tín dụngngân hàng đang đe dọa đến sự tồn vong của hàng loạt doanh nghiệp nhỏ và vừa.Tuy nhiên, sự thắt chặt tín dụng cũng buộc các doanh nghiệp phải cân nhắctới hiệu quả của các dự án khi vay vốn đầu tư, từ đó tìm cách nâng cao hiệuquả đồng vốn, góp phần kiềm chế lạm phát.

Theo Đầu Tư