Cố gắng đi tìm mối quan hệ giữa giá vàng, giá dầu, và giá USD sẽ giúp chochúng ta có cái nhìn tổng quan và đưa ra cách giải thích hợp lý cho sự biếnđộng giá vàng trong thời gian tới.

Thử lật lại lịch sử về mối quan hệ của 3 yếu tố này ta nhận thấy đôi điềuđáng lưu ý: Sau thế chiến năm 1945, Mỹ đứng đầu thế giới về tỷ lệ dự trữvàng (3/4 trữ lượng vàng của thế giới được dự trữ tại các nhà băng Mỹ).

Trong giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1971, hầu hết các nước đều bán vàng muađồng đôla Mỹ để tăng dự trữ ngoại tệ, cũng là điều chỉnh cân bằng thương mạigiữa các nước. Thời kỳ này, đồng USD mặc nhiên được coi như một đồng tiềnchung trong giao dịch thương mại quốc tế. Thời kỳ này, giá vàng dao độngquanh ngưỡng 35USD/ounce, giá dầu ở mức 3 USD/ thùng.

Năm 1971, Mỹ ngừng bán vàng ra thị trường thế giới. Để đáp lại, các nước xuấtkhẩu dầu mỏ (OPEC) buộc phải bán lượng USD đang dự trữ đề mua vàng trên thịtrường thế giới. Hệ quả là đã đẩy giá dầu tăng lên gấp chục lần lên mức 40USD/thùngvà vàng là 850 USD/ounce (tính theo thời giá hiện nay là khoảng 2500 USD/ounce).Đây được đánh giá là một cú sốc lớn đối với nền tài chính thế giới, là hệ quảcủa việc gỡ bỏ hệ thống bản vị vàng ra khỏi đồng USD trong tháng 8/1971 của tổngthống Mỹ Richard M Nixon.

Chúng ta có thể giải thích mối quan hệ này một cách đơn giản như sau:

Dầu là nguồn đầu vào quan trọng của quá trình sản xuất. Bất cứ sự biến động củagiá dầu mỏ cũng tác động dây chuyền lên toàn bộ nền kinh tế thế giới. Vì thế đểgiữ vứng nền kinh tế phát triển ổn định, các nước có nền kinh tế lớn như Nga, Mỹ...có xu hướng xây dựng các kho dự trữ dầu mỏ và tăng cường dự trữ vàng. Bởi lẽ đâylà hai loại hàng hóa không bị mất giá trị.

Tuy nhiên, dầu mỏ dưới vai trò lớn hơn hàng hóa tích trữ, khi giá dầu mỏ tăngtất yếu dẫn đến hệ quả tiền USD giảm giá trị, và các nước càng có xu hướng nhậpvàng về tích trữ, do đó nhu cầu vàng trên thế giới sẽ tăng và kéo theo sự tănggiá của vàng.

Năm 2006 cũng là năm đánh dấu mức kỷ lục của giá vàng, giá dầu và một lần nữaminh chứng cho thấy sự đồng hành của giá vàng và giá dầu. Giá dầu đạt mức kỷ lục78,40 USD/thùng vào ngày 13/7/2006. Mức kỷ lục này cao hơn 39% so với mức giácao nhất trong năm 2004 là 56,37 USD/thùng (ngày 26/10/2004) và trên 10% so vớimức cao nhất năm 2005 là 70,85 USD/thùng vào ngày 27/8/2005.

Các kỷ lục về giá dầu tại thời điểm đó và những nguyên nhân của nó cũng khôngnằm ngoài những nguyên nhân cố hữu như cầu tăng, nguồn cung hạn chế do nhữngxung đột về chính trị ở các nước sản xuất dầu mỏ, dự trữ năng lượng tại Mỹ… Vàođầu năm 2006, giá vàng thế giới từ mức 517 USD/ounce đã tăng liên tục và đếnngày 12/5 đã đạt mức kỷ lục là 732 USD/ounce, để rồi giảm liền một mạch xuốngcòn 543 USD/ounce chỉ trong vòng 1 tháng.

Nhưng ngay sau đó, giá vàng lại tăng lại gần 140 USD/ounce lên mức 675 USD/ouncevào nửa cuối tháng 7 - 2006. Một biến động chưa từng có trong lịch sử giá vàngkhoảng 1/4 thế kỷ trở lại đây. Giá vàng thế giới trong phiên giao dịch cuối cùngcủa năm 2006 ở mức 635 USD/ounce, tăng gần 23% so với thời điểm đầu năm.

Nguyên nhân diễn biến thất thường của giá vàng và đạt được kỷ lục cao chủyếu là do xu hướng mất giá của đồng USD. Trong năm 2008, thị trường tàichính thế giới bước vào khủng hoảng. Sự đổ vỡ của gần 70 Ngân hàng của Mỹkéo theo sự u ám của nền kinh tế thế giới. Vậy là chính phủ các nước pháttriển mà đứng đầu là Mỹ, EU, Nhật,.. liên tiếp tung các gói hỗ trợ kinh tếnhằm hà hơi” thổi ngạt nền kinh tế.

Tuy nhiên, sự bơm vốn mạnh mẽ của các Chính phủ khiến gia tăng sự thâm hụtngân sách nặng nề. Ở đây ta hãy khoan bàn đến vấn đề thâm hụt ngân sáchChính phủ, mà chỉ đánh giá tác động của việc bơm tiền cứu nền kinh tế.

Trước hết, các gói hỗ trợ kinh tế có mặt tốt là thúc đẩy sự thanh khoản của thịtrường, cung ứng vốn cho các lính vực sản xuất quan trọng. Tuy nhiên, viêc tăngcung tiền khi nền kinh tế chưa “hấp thụ” được đã khiến đồng USD bị giảm giá mạnhso với các đồng tiền khác như đồng EUR, đồng Yên Nhật. Điều này dĩ nhiên gây nênmối lo ngại sâu sắc đối với các nước OPEC và những nước đang có lượng dự trữbằng đồng USD lớn.

Nhận định thị trường vàng thế giới và Việt Nam

Xu hướng giá cả hiện nay, giá vàng thế giới chưa có xu hướng dừng lại mà vẫntrên đà tăng mạnh. Khi nền kinh tế khủng hoảng và bất ổn, vàng vẫn là một tàisản an toàn để cất giữ đối với các Chính phủ. Biểu đồ giá vàng thế giới trongnăm 2009, các khói kích thích tăng trường kinh tế của Mỹ và các nước đang dầnphát huy được tác dụng.

Tuy nhiên, hệ quả từ các gói kích vô hình chung cũng kéo“lạm phát” quay đầu trở lại. Hơn nữa, nhu cầu về năng lượng gia tăng cũng là mộtnhân tố kéo giá vàng tăng. Bên cạnh đó, một thống kê khác từ cơ quan thông tinnăng lượng Mỹ thì nhu cầu sử dụng năng lượng của Mỹ hiện nay đã giảm trung bìnhkhoảng 800.000 thùng/ngày so với cùng kỳ năm trước. Trước đó cơ quan năng lượngquốc tế IEA đưa ra dự báo về nhu cầu sử dụng dầu trên thế giới sẽ tăng trongnhững tháng cuối năm 2009 nhưng nguồn cung ứng dầu cũng sẽ tăng tương ứng. Nếuđiều này xảy ra thì diễn biến của giá vàng càng khó dự đoán.

Hiện thời giá vàng tăng là quá nóng và nó không xuất phát từ yếu tố cung - cầuthực. Bởi các nguyên nhân chính sau:

- Theo Báo cáo thống kê Quý 2 của Hội đồng Vàng thế giới (World Gold Council)cho thấy nhu cầu đầu tư vàng vật chất thế giới sụt giảm 9% trong khi nguồn cungvàng lại tăng 14% so với năm 2008. Vì vậy, giá vàng thế giới hiện tăng trênngưỡng 1000 USD/ounce không xuất phát từ chênh lệch cung - cầu.

- Đợt tăng giá vàng lên 1000 USD/ounce sau khi vàng vượt qua ngưỡng 970 USD/ouncemột phần do sự “đón đầu” nhu cầu tiêu thụ vàng trong mùa lễ hội của Ấn Độ và nhucầu vàng cuối năm của Trung Quốc và một số nước châu Âu.

Khi giá vàng tăng, nókéo theo nhu cầu đầu cơ của các tổ chức đầu cơ và các quỹ đầu tư và cùng kéo giávàng lên cao. Gần đây thông tin thông tin các nước OPEC đang xem xét việc từ bỏđịnh giá dầu bằng tiền USD sang một loại ngoại tệ khác,ví dụ như EUR cũng khiếncác nhà đầu tư tin rằng đồng USD sẽ mất giá và tất yếu vàng sẽ tăng giá.

Thực tế cho thấy, một lượng tiền lớn được Chính phủ Mỹ đổ ra để cứu nền kinh tếcũng tạo ra áp lực lớn khiến đồng USD hiện đang trượt giá so với một loạt ngoạitệ mạnh khác như đồng EUR, đồng Yên… Tuy nhiên, sẽ bất ngờ nếu như đà giảm giácủa đồng USD bị chậm lại và đổi chiều. Khi này, các nhà đầu cơ vàng sẽ nhanhchóng bán vàng ra, khi đó giá vàng sẽ giảm và trở lại đúng giá trị cung - cầu.

Như vậy, có thể thấy, việc đầu tư vàng trong thời điểm hiện nay là tương đốirủi ro. Theo nhận định của người viết, giá vàng hiện tại là cao và khôngxuất phát từ quy luật cung - cầu. Cố gắng đi tìm mối quan hệ giữa giá vàng,giá dầu, và giá USD sẽ giúp cho chúng ta có cái nhìn tổng quan và đưa racách giải thích hợp lý cho sự biến động giá vàng trong thời gian tới.

TheoDĐKT