Như PLO đã thông tin, tại Hội nghị thông tin báo chí chiều 14-10, Công an TP Hà Nội cho biết Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội đã khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Hòa Bình (thường gọi là "Shark Bình", Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Nexttech) về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

Liên quan việc mạng xã hội hội xuất hiện thông tin Shark Bình và vợ đã ly hôn để bảo toàn một phần tài sản khi ông Bình bị điều tra, Đại tá Thành Kiên Trung - Phó Trưởng Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an TP Hà Nội, cho biết đến nay, Shark Bình và vợ vẫn đang là vợ chồng.

Cơ quan điều tra cũng đã tạm giữ, phong tỏa tiền, tài khoản chứng khoán, tài sản của những người liên quan trong vụ án với tổng trị giá khoảng 900 tỉ đồng, gồm: Gần 600 cây vàng, USD, 18 sổ đỏ, hai ô tô...

Từ vụ việc này, nhiều bạn đọc thắc mắc: Xử lý khối tài sản khoảng 900 tỉ đồng bị kê biên thế nào?

Vụ Shark Bình: Xử lý khối tài sản 900 tỉ đồng bị kê biên thế nào?
Bị can Nguyễn Hòa Bình (còn gọi là Shark Bình)

Nguyên tắc xử lý vật chứng

Luật sư Dương Viết Cơ, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết Điều 47 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017, 2025) quy định vật hoặc tiền do phạm tội mà có hoặc các khoản thu lợi bất chính từ việc phạm tội thì sẽ bị tịch thu sung vào ngân sách nhà nước.

Trường hợp vật, tiền là tài sản của người khác, nếu người này có lỗi trong việc để cho người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm, thì có thể bị tịch thu.

Trường hợp tài sản là vật, tiền bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép, thì không tịch thu mà trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp.

Tại Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định về vấn đề xử lý vật chứng trong vụ án. Theo đó, đối với vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy.

Còn đối với vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước.

Trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với vật chứng thì giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Các khả năng pháp lý

Cũng theo luật sư Dương Viết Cơ, liên quan đến vụ án của Shark Bình, Công an TP Hà Nội đã tạm giữ, phong tỏa tiền, tài khoản chứng khoán, tài sản của các đối tượng với tổng trị giá khoảng 900 tỉ đồng như 597 cây vàng, USD, 18 sổ đỏ, 2 xe ô tô... Đây được xem là vật chứng của vụ án.

Việc kê biên, phong toả các tài sản này của cơ quan chức năng nhằm đảm bảo việc khắc phục hậu quả vụ án, trong đó có việc trả lại tài sản cho chủ sở hữu hợp pháp (các bị hại trong vụ án).

Trong các vụ án hình sự, ngoài việc xác định hành vi phạm tội của bị can, bị cáo thì cơ quan tiến hành tố tụng cũng tiến hành điều tra, xác minh nguồn gốc tài sản, chủ sở hữu hợp pháp của các tài sản là vật chứng của vụ án nhằm đảm bảo giải quyết số vật chứng này theo đúng quy định của pháp luật.

Không phải tài sản nào cũng thuộc quyền sở hữu hợp pháp của một cá nhân hay một tổ chức mà có tài sản thuộc sở hữu của nhiều người. Chính vì vậy, khi xử lý vật chứng không thể tịch thu hết tài sản của bị can, bị cáo mà không xem xét đến quyền và lợi ích của các đồng sở hữu khác (trừ trường hợp các đồng sở hữu khác biết hoặc có lỗi khi để bị can/bị cáo sử dụng trong việc phạm tội).

Tài sản của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân cũng vậy, theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình thì tài sản của vợ, chồng trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung (trừ trường hợp được tặng cho riêng, thừa kế riêng hoặc có được bằng giao dịch riêng).

Do đó, đối với các tài sản đang bị tạm giữ, kê biên, phong toả cần xác định những tài sản nào của Shark Bình được hình thành trong thời kỳ hôn nhân giữa người này và vợ. Đồng thời xác định trong số các tài sản của Shark Bình đang bị tạm giữ có bao nhiêu tài sản là tài sản chung với vợ, bao nhiêu tài sản là tài sản riêng.

Như đã phân tích ở trên, đối với các tài sản riêng của Shark Bình sẽ bị kê biên, và có thể bị tịch thu để đảm bảo cho quá trình thi hành án nếu bị kết án bằng bản án của tòa. Đối với tài sản chung của vợ chồng thì căn cứ vào văn bản số 2160/VKSTC-V14 của VKSND Tối cao hướng dẫn trong trường hợp phương tiện, công cụ phạm tội là tài sản được hình thành từ nguồn vốn tài sản chung của vợ chồng.

Theo đó, trường hợp phương tiện, công cụ phạm tội được hình thành từ nguồn vốn tài sản chung của vợ chồng thì tùy từng trường hợp, nếu xác định được vợ/chồng có lỗi trong việc để cho người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm (như biết rõ mà vẫn đồng ý hoặc cho phép) thì phương tiện, công cụ phạm tội đó có thể bị tịch thu toàn bộ.

Nếu xác định vợ/chồng không có lỗi trong việc để cho người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm (như không biết việc chồng/vợ sử dụng vào việc phạm tội sử dụng vào việc phạm tội) thì có thể không tịch thu phần giá trị tài sản thuộc sở hữu của vợ/chồng.

Trong trường hợp Shark Bình bị kết tội, nếu CQĐT chứng minh vợ của bị can này không biết hoặc không liên quan đến hành vi phạm tội của chồng thì có thể sẽ được trả lại phần giá trị tài sản của mình trong khối tài sản chung.

Trong nhiều vụ án hình sự, vợ/chồng của bị can, bị cáo được cơ quan tố tụng xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan trong vụ án (liên quan đến tài sản chung là vật chứng của vụ án).

Khi đó một trong hai bên vợ/chồng có thể yêu cầu cơ quan tố tụng giải quyết quyền sở hữu đối với phần giá trị trong khối tài sản chung của mình. Trường hợp trong phạm vi điều kiện, thời gian của vụ án hình sự đó chưa có đủ căn cứ để phân định rõ tài sản chung hay riêng hoặc có tranh chấp thì thông thường Toà án sẽ giành quyền khởi kiện cho vợ/chồng khởi kiện bằng một vụ án dân sự để giải quyết tranh chấp tài sản.


Theo PLO