Đứng trước những cái chếtthương tâm trong vụ chìm xe khách ở Hà Tĩnh, nhiều nhà xe đã cùng “mổ xẻ” cácnguyên nhân, trong đó không ai có thể phủ nhận sự thiếu cẩn trọng, vô tráchnhiệm của người lái xe. Tuy nhiên, theo các chủ nhà xe, nếu rơi vào hoàn cảnhđó, rất khó có thể thoát nạn.
Búa thoát hiểm bị bỏ quên?
12h30 (21/10), khi chiếc xe khách được nâng lên khỏi mặt nướcchừng 1,5m, lực lượng cứu hộ đã đập vỡ kính để kéo thi thể nạn nhân ra ngoài.Nhiều người dân khi tận mắt chứng kiến cảnh này đã thốt lên: Giá như, những hànhkhách trên xe có thể đập vỡ vật cản mỏng manh ấy để tự cứu thoát mình thì cảnhtang thương đã không nhiều chết chóc đến như vậy!
 |
| Những chiếc búa thoát hiểm trên xe bị che kín bởi lớp rèm bao phủ, nhiều người không để ý sẽ rất khó phát hiện (Ảnh: Phương Hạ) |
Thông thường những chiếc xe có ghế nằm hoặc xe 2 tầng, giường nằm cao cấp đềuđược thiết kế kính cửa sổ liền vào kết cấu của thân xe, không có chốt cửa. Kínhthường được thiết kế khá dày, hành khách không thể mở được cửa sổ theo cáchthông thường, chính vì vậy, những chiếc búa thoát hiểm luôn được trang bị theoxe, gắn vào thành xe, phía trên đầu hành khách. Khách chỉ cần đứng lên, với taylên phía trước là có thể lấy được búa để đập vỡ cửa kính.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, khẳng định: Trongtiêu chuẩn ngành, tiêu chuẩn sản xuất xe, các xe kính liền đều có thiết bị phákính, bao giờ cũng bố trí búa treo dọc thân xe. Về nguyên tắc, người lái xe đềuphải được học về các cách cứu hộ trên xe như cứu hỏa, cứu nạn, cách sử dụng búaphá kính… Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên VTC News, không ít láixe vẫn chưa nắm rõ điều này hoặc nắm được nhưng chỉ “để đấy”, không phổ biến chohành khách và thường tỏ ra bối rối mỗi khi gặp nạn.
Tại bến xe Nước Ngầm (Hà Nội), trao đổi với phóng viên VTC News, lái xetên H. thành thật nói: Mỗi xe cửa kính liền đều có từ 1 - 2 thanh sắt dài đểdưới gầm ghế, là dụng cụ để phá kính trong trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, điềuhành của xe mới biết vị trí của những thanh sắt này còn hầu hết hành khách đềukhông biết.
Lý giải về nguyên nhân dẫn tới thảm cảnh vụ chìm xe ở Hà Tĩnh, anh H. bộc bạch:“Trước khi lên xe, hành khách không được tư vấn những cách thoát hiểm khi có sựcố, thậm chí chính lái xe cũng chưa bao giờ được học cách tự cứu mình như thếnào. Tới lúc đó, ai nhanh chân người nấy thoát thôi!”.
Theo quan sát của phóng viên, tất cả các xe giường nằm, kính liền đều có trangbị búa thoát hiểm, tuy nhiên, những chiếc búa này lại thường được để khuất đằngsau những tấm rèm buông hoặc bị mất trong quá trình sử dụng và không được thaythế.
Anh Huy, thợ lái của xe Hoa hồng Open Tour đi tuyến Hà Nội - Quảng Trị cho biết:Mọi người trên xe đa số là nông dân, trẻ em, người già, dân tỉnh lẻ, nhiều hànhkhách không biết được rằng: những chiếc búa được trang bị để giúp hành kháchkiểm soát nỗi sợ hãi, tự tin hơn, tránh hoảng loạn trong những trường hợp khẩncấp.
“Nhiều người nhìn thấy chiếc búa nhỏ nhắn, dễ thương đã tưởng nhầm và bỏ túi đemvề đập đá”, anh Huy chia sẻ những chuyện “dở khóc dở cười” xung quanh chiếc búa.
Còn trên chiếc xe chuyên chở khách sang Lào của lái xe Trần Văn Việt, 10 chiếcbúa thoát hiểm được trang bị đầy đủ trên tổng số 12 ô kính, tuy vậy, nếu kháchkhông hỏi hoặc không để ý thì những chiếc búa này khó phát hiện ra bởi chúngđược che phủ bởi 1 lớp rèm kín. Trên xe còn có các đồ dùng khác như cờ-lê, cácđồ nghề sửa chữa mà theo anh Việt, bất cứ tình trạng khẩn cấp nào, những dụng cụnày đều hỗ trợ đắc lực trong việc phá cửa kính.
 |
| Để thoát ra khỏi xe và trở về sống sót trong tình huống bị lũ cuốn trôi là điều rất khó, theo ghi nhận của các thợ lái xe (Ảnh: Hồng Thắng) |
Tuy nhiên, cũng phải kể đến nhiều trường hợp: Những tài xế trên xe trình độ họcthức còn thấp, nhiều người chỉ kiểm tra xe với những lỗi kỹ thuật, chứ không hềđể ý đến những cái búa mà bản thân họ cho rằng: “Gắn vào cho có chứ cũng chẳngquan trọng gì!”.
Các nhà xe "mổ xẻ" sự cố xe khách bị lũ nhấn chìm
Đứng trước những cái chết thương tâm trong vụ chìm xe khách ở Hà Tĩnh, nhiều nhàxe đã cùng “mổ xẻ” các nguyên nhân, trong đó không ai có thể phủ nhận sự thiếucẩn trọng, vô trách nhiệm của người lái xe. Tuy nhiên, theo các chủ nhà xe, nếurơi vào hoàn cảnh đó, rất khó có thể thoát nạn.
Ông Nguyễn Như Trúc, Giám đốc Xí nghiệp quản lý bến xe phía Bắc, cho rằng: Tìnhhuống đó xảy ra bất ngờ, đột ngột bị cuốn trôi nhanh như thế, hành khách cũngcuống lên, tranh nhau xô đẩy khi có 1, 2 ô cửa kính được phá vỡ nên việc thoátthân là vô cùng khó khăn.
Cũng theo ông Trúc: Các doanh nghiệp vận tải đều hướng dẫn cho lái xe các quytắc để thoát hiểm khi gặp nạn nhưng cũng phải tìm hiểu xem việc đào tạo này cóhiệu quả hay không. Bởi phá cửa chỉ có tác dụng khi nước chưa ngập tới cửa kính,khi xe đang trụ vững ở trên đường, còn khi nước đã dâng cao, vượt quá mức cửakính thì đập vỡ kính, đồng nghĩa với việc nước bên ngoài sẽ ùa vào, đẩy hànhkhách lật ngược trở lại, xe sẽ chìm dần trong biển nước, “như thế chết có khicòn nhanh hơn”, ông Trúc khẳng định.
Chủ lái của xe Dũng Hồng đi tuyếnQuảng Bình – Hà Nội cũng xót xa cho xe khách mang biển kiểm soát 48K-5868 trongchuyến đi tử thần vừa qua: Xe của anh cũng là xe có cửa kính liền, các dụng cụthoát hiểm đều sẵn nhưng nhiều trường hợp xảy ra bất ngờ quá, không biết xử lýthế nào. “Khẩn cấp như thế, nhiều hành khách hoảng loạn, người níu áo, người kéotay, người quàng cổ, cấu, kéo, chắc tôi cũng không thể làm gì được”, lái xe nàychia sẻ.
Anh Huy, chủ lái của xe đi tuyến Hà Nội - Quảng Trị, cũngthừa nhận: “Phải rơi vào tình huống đó mới cảm thấy thế nào. Hành khách trên xelúc đó đang ngủ, không phải ai cũng thức, khi gặp nạn, có người hô hào thì chắcchắn, ai nấy đều sẽ hoảng loạn, việc bình tĩnh để xử lý theo nguyên tắc thoáthiểm là rất khó”. Thêm nữa, theo anh Huy, thời gian đó là vào buổi đêm, khi nướcngập mênh mông, đèn chiếu rọi trước xe lấp lóa, lái xe sẽ không thấy gì cả,chẳng khác nào người đui mắt đang mò mẫm tìm đường, rất nguy hiểm. Với nhữngtrường hợp như thế, khi mực nước ngập quá nửa bánh xe, lái xe không đủ tự tin đểkiểm soát đường xá, anh Huy khuyên hành khách nên yêu cầu dừng xe, nghỉ ngơi đợinước rút: “Cái gì chậm thì đều có thể làm lại được chứ rơi vào đường chết thìkhông có cách nào cứu thoát”, anh Huy kết luận.
Một số ý kiến lại cho rằng: Kinh nghiệm khi qua vùng nước chảy của tài xế cònquá kém. Anh Nguyễn Hồng Ân, một người thường đi công tác bằng xe U-oát lên cácvùng miền núi, phải thường xuyên đi qua ngầm hoặc đập tràn, nước chảy xiết chiasẻ kinh nghiệm: “Muốn qua được ngầm, lái xe phải chịu khó xuống chất một đống đálên xe, để xe chìm hẳn xuống nước và luôn bám đường. Tôi đi xe U-oát nước ngậpđến ghế xe mà vẫn không bị nổi lên, qua được ngầm là vì vậy. Những chiếc xegiường nằm hiện nay có hộc để đồ rất lớn ở phía dưới, chỉ cần nước ngập nửa métlà xe đã bị nổi rồi, trôi đi là cái chắc”.
Hãy tự cứu mình trước khi để người khác cứu
Chiếc xe khách bị lũ cuốn kéo theo cái chết thương tâm của 20 con người đã khiếntất cả bàng hoàng đau xót. Nhiều người đã tự đặt ra câu hỏi: Phải làm gì tronghoàn cảnh đó, để rồi lại lắc đầu xót xa: Phải chăng cũng bởi chúng ta chưa tựbiết cách cứu mình?
“Trong trường hợp như thế, hành khách phải tự tìm lối thoát hiểm cho mình”, đólà lời khuyên duy nhất mà ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tôViệt Nam - có thể đưa ra cho hành khách trong những tình huống như trên.
Ông Hùng cho biết: Theo lý thuyết, không có một văn bản nào qui định mực nướccao bao nhiêu thì xe không được phép đi mà người lái xe phải biết quan sát và dựđoán. Ngoài ra, trên xe ô tô ở Việt Nam chỉ trang bị bình cứu hỏa, chứ không cóphao cứu sinh, áo bơi như ở tàu, thuyền. Lũ lụt là bất khả kháng, các nhà xe nênnghe dự báo thời tiết để chuẩn bị những trang thiết bị cần thiết để đảm bảo antoàn cho hành khách, ngược lại, hành khách cũng nên chủ động đối phó với nhữngtình huống bất ngờ xảy ra, ngoài dự tính.
 |
| Nếu bị chìm trong xe, cố gắng tìm cách thoát ra khỏi xe sẽ dễ được cứu hơn là ở trong xe chờ chết hoặc vẫy đạp trồi lên người khác hoặc cố bám víu vào cái gì đó vì bản năng sinh tồn |
Theo lời kể của ông Lực - người đã sống sót trong vụ chìm xe kinh hoàng: Khi tàixế yêu cầu mọi người đập vỡ cửa kính, ngay lập tức hàng chục cánh tay cứ đấmthình thịch vào cửa nhưng không có kết quả. Tuy nhiên, theo các chủ xe, cửa kínhxe giường nằm tuy dày nhưng vì là một khối liền nên chỉ cần một lực tác động đủmạnh là sẽ tung ra ngay. Anh Trần Văn Việt, một thợ lái của xe giường nằm caocấp nói: “Chỉ cần khách đưa chân ra đạp là kính vỡ, hoặc nếu như hành khách đangnằm, trong tư thế đó, dùng lực chân táng vào kính thì có khi cả người lao ngoàiluôn”.
Bạn Hồng Ngát, một hành khách thường xuyên đi xe khách Đại Phát vào Đà Nẵng chiasẻ kinh nghiệm: Nếu không tìm thấy búa thoát hiểm thì người ngồi trên xe cũng cóthể thay bằng khóa kim loại của thắt lưng. “Ta gập đôi thắt lưng rồi cầm cáchkhóa khoảng 10cm vụt liên tiếp thật mạnh vào kính, chắc là hiệu quả hơn taykhông, khi kính nứt dùng gót chân đạp thật mạnh sẽ thoát được ra ngoài”.
Trong mục phản hồi của độc giả, chị Trần Thị Cẩm Lệ cũng đưa ra sáng kiến: “Theotôi, chiếc xe có giường nằm đều được làm bằng mút hoặc một chất liệu nhẹ, có thểnổi. Trong trường hợp này, có thể xé những chiếc giường đó để làm phao cứu sinh.Giá như, trong lúc nguy cấp, những người gặp nạn trong chiếc xe định mệnh kianghĩ ra điều này thì chỉ cần vài chiếc đệm nằm thôi đã cứu được những mạng ngườivô tội kia rồi”.
“Dường như các chủ phương tiện đi lại và ngành quản lý giao thông chưa ý thứcđược tầm quan trong của các dụng cụ sơ cứu, cứu hộ trên phương tiện”, “Mạng sốngcon người sao lại được coi rẻ đến như vậy”, đó là trăn trở của không ít ngườidân Việt Nam khi chứng kiến cái chết thương tâm của 20 con người trên chuyến xekhách vừa qua.
Để rồi, nhiều người phải tự an ủi: “Hãy học cho mình những kĩ năng sống, đó cóthể là cách mà bạn tránh được một con chó khi nó muốn nhảy vào cắn bạn, tránhmột con rắn mà bạn vô tình gặp trên đường, tự cứu mình khỏi đám cháy, khỏi độngđất, khỏi một cơn lốc bất chợt đi qua hay bị lật thuyền….”
“Mỗi người dân hãy ý thức tự cứu mình trước khi chờ người khác đến cứu bởi ởphương Tây, cha mẹ không ra mặt bảo vệ con, mà họ dạy cho con biết bảo vệ chínhmình”, một bạn trẻ ở Quảng Bình – nơi từng ngày đang hứng chịu cảnh thiên tai,lũ lụt nhắn nhủ.
Theo Phương Hạ
VTC News
