Mùa xuân đã đến rất gần trongbạt ngàn sắc trắng tinh khôi của hoa mơ hoa mận trên dải đất vùng cao Tây Bắc.Tết này, bà con các dân tộc Tày, Nùng lại đang hối hả chuẩn bị cho món bánh đónxuân truyền thống của mình.
 |
| Pẻng Khua có nghĩa là "bánh cười" - Ảnh: Tịnh Tâm |
Bánh Khẩu sli thơm ngọt, bánhPẻng khua giòn tan như tiếng cười của cô gái đôi mươi là hai loại bánh khôngthể thiếu trong mâm cỗ đón Tết của người dân tộc Tày, Nùng, bên cạnh món gàsống thiến, bánh khảo, xôi đăm đeng…Thứ bánh này cũng giống như món mứt củangười Kinh, dùng để tiếp khách, làm quà biếu hay đơn giản chỉ là để nhấmnháp trong những ngày lễ tết. Thiếu nó, dường như hương vị Tết trên mảnh đấtvùng cao bốn mùa sương phủ này mất hẳn đi một phần tinh túy. Khẩu sli vàPẻng khua đều được làm từ gạo nếp nương thơm dẻo, thứ gạo trắng ngần nuột nànhư búp tay con gái.
Cái dẻo, cái thơm của hạt ngọcthực được núi rừng nuôi dưỡng cũng chính là một phần quyết định hương vị độc đáocủa những loại bánh nơi đây. Trong tiếng Tày, “Khẩu sli” có nghĩa là “bánh bỏnggạo nếp có thêm lạc”. Nó là sự kết hợp những nguyên liệu sẵn có của vùng quê:nếp nương, lạc, mật mía…để rồi trải qua bao công đoạn cầu kỳ mới hình thành nênchiếc bánh bé xinh thơm ngọt. Nếp nương thổi thành xôi, lăn qua bột sắn rồi phơikhô. Đến khi hạt xôi se lại thì mang giã nhỏ dẹt như giã cốm, rồi lại phơi nắngthêm lần nữa. Từng hạt, từng hạt xôi dèn dẹt được tắm trong chảo mỡ gà vàng óng,khẽ cựa mình rồi bung nở thành hạt bỏng to tròn trắng xốp như bông. Thêm hạt lạcnhân bùi ngậy, mật mía ngọt ngào ôm chặt lấy từng sợi bỏng, miếng bánh đã có vịngọt đậm đà, bùi bùi của lạc, cay nồng ấm áp của gừng, dẻo dẻo giòn giòn của nếpnương thật thú vị.
Pẻng khua lại có nghĩa là “bánhcười”. Cái tên độc đáo này gắn cho bánh một sắc thái ý nghĩa thật may mắn trongnhững ngày đầu năm mới. Để làm được Pẻng khua, gạo nếp nương phải được ngâm vớinước củ ráy, hoặc vỏ cây “mác màu”. Cái chất xúc tác thiên nhiên ấy có lẽ sẽ làmcho nếp mềm hơn, dẻo hơn. Nếp ngâm xong được thổi thành xôi, giã nhuyễn rồi phơikhô. Đến lúc cả khối bột trắng phau đã se mặt thì lại tiếp tục ngắt ra từngmiếng nhỏ rồi phơi cho khô hẳn. Đặt chảo mỡ nóng sôi sùng sục trên bếp lửa, thảtừng miếng nếp vào. Bánh ngấm mỡ phồng lên, nở râm ran như tiếng cười. Thích ănngọt, hãy ngào chút đường cho bám đầy vào mặt bánh. Chiếc bánh cười ươm vàng óngả bên ngoài để bọc lấy cái mịn màng trắng xốp bên trong.
Theo Tịnh Tâm 
