Vương quốc "tình một đêm"

Có một vùng ở Trung Quốc,những người đàn ông không bao giờ dám chắc đứa trẻ mà vợ hay người tình của mìnhđẻ ra là con mình và đối với họ, điều này không có gì là ghê gớm. Với ngườiMosuo, khái niệm người chồng, người cha hết sức mờ nhạt.

Và những người đàn bà Mosuo từtrẻ đến già được tự do quan hệ tình dục. Nếu gặp ai ưa cái bụng, cô ta sẽ rahiệu và sau đó đưa bạn trai về nhà ngủ để ngày mai, nếu không thích, cô ta cóthể tìm người khác. Trong xã hội của người Mosuo, những người đàn ông do vậy chỉdám chắc anh mình, chị mình, em mình mới là thân thích thật sự vì cùng mẹ đẻ ra.

Tây lương nữ quốc

Chúng ta là người Mosuo ở TrungHoa, một thế giới đàn bà/Trên đời có nhiều người khéo, nhưng ai dám sánh với mẹta/Cũng có nhiều người hiểu biết, nhưng chẳng bằng mẹ ta/Múa đẹp hát hay, cũngchẳng so được với mẹ ta.

Một phụ nữ Nari trẻ ở làngLuoshui hát bài dân ca ấy bên đống lửa, giữa tiết xuân giá lạnh. Nari là một tộcngười ở Trung Quốc. Thế giới bên ngoài thường gọi họ là những người Mosuo. NgườiMosuo từ bao đời nay duy trì vị trí độc tôn của phụ nữ. Người đàn bà Mosuo cóvai trò quyết định trong mọi hoạt động của gia đình, từ làm ruộng, đánh cá đếnnuôi dạy con cái. Họ cũng là người điều hành gia đình và kiểm soát của cải.

Không như đa số các vùng ở TrungQuốc, việc sinh con trai đối với người Mosuo không mang ý nghĩa may mắn. Ngaykhi đứa trẻ chào đời, sự phân biệt đối xử đã xuất hiện. Bé trai bị bắt ngủ trêntấm thảm gần lò sưởi, trong khi bé gái ngủ trên giường cùng mẹ. Khi một đứa congái đến tuổi cập kê, cô được bố trí phòng nằm cuối dãy buồng ngủ đàn bà, để tiệnđưa axia (người tình) của mình về.

Hôn nhân gần như không tồn tạitrong văn hóa của người Mosuo: họ thích có bạn tình nhưng không kết hôn. Năm 12tuổi, các cô gái trải qua một lễ trưởng thành và sau khi dậy thì, được tự do đónbạn tình. Anh chàng có thể qua đêm trong phòng của cô nhưng sáng hôm sau sẽ quayvề nhà mẹ đẻ và tiếp tục các nghĩa vụ với gia đình mình.

Đứa trẻ sinh ra trong những cuộctình ấy sống với mẹ, và người chịu trách nhiệm chăm sóc đứa trẻ với tư cách đànông là anh trai hoặc em trai của người mẹ. Nhiều đứa trẻ biết cha mình là ai vàmặc dù quan hệ giữa họ là thân thiết thì điều đó không có nghĩa là người đàn ôngkia có nghĩa vụ về mặt xã hội cũng như kinh tế.

Và những người đàn ông, đàn bà cóthể kết thúc quan hệ tình ái bất cứ lúc nào. Để thông báo mình đã thay lòng đổidạ, cô gái chỉ cần không mở cửa mỗi khi anh chàng mò đến. Vậy là xong.

Tuy nhiên vẫn tồn tại khái niệmhôn nhân trong cộng đồng Mosuo. Những cặp gắn bó lâu dài gọi nhau là bạn tìnhtrong cái gọi là hôn nhân bè bạn. Nó chỉ có ý nghĩa về mặt tinh thần, không tồntại ràng buộc mang tính pháp luật hay xã hội.

Thiếu nữ Mosuo

Ở làng Luoshui, A Long, 30 tuổi,có một nhà nghỉ nhỏ. Gia đình anh gồm mẹ, bà, em trai, em gái và đứa con 2 tuổicủa nó. Tối tối, A Long rời nhà với một túi đồ cá nhân, sáng hôm sau anh trở vềnhà tiếp tục công việc thường nhật. “Hôn nhân bè bạn thật hay”, anh nói.

“Ở nhà tôi, tất cả đều là mẹ đứabé, kiếm tiền nuôi nó, do vậy không có xung đột nào giữa anh chị em trong nhà.Nếu cặp đôi cảm thấy thoải mái, họ tiếp tục quan hệ, không thì đường ai nấy đi”.

A Long nói rằng anh từng có nhiềubạn tình, nhưng giờ bắt đầu quan hệ nghiêm túc và lâu dài với một cô gái khi côsinh đứa con đầu tiên (tất nhiên anh chàng không dám mạnh miệng nói đó là conmình.

Với người Mosuo, chuyện này cũngchẳng quan trọng đến mức họ phải đi thử ADN). “Đôi khi tôi mua kẹo cho những đứatôi nghĩ là con tôi. Nhiệm vụ của tôi là giúp nuôi dạy con của em gái. Chúng sẽnuôi dưỡng tôi lúc về già”, A Long nói.

Qima, 26 tuổi, em gái A Long nóihệ thống xã hội của người Mosuo là “tốt, vì bạn tôi và tôi giúp đỡ gia đình vàoban ngày, gặp nhau vào ban đêm nên chẳng bao giờ cãi cọ. Khi chúng tôi khoảng 50tuổi, chúng tôi sẽ kết thúc quan hệ”. Không như người của thế giới bên ngoàinghĩ, nhiều phụ nữ Mosuo chỉ có một hoặc hai người tình trong suốt cuộc đời.

Ge Ze A Che là người đứng đầuLuoshui, làng có số dân hơn 200 người, đa số là người Mosuo, một ít người Hán(tộc người chiếm đa số ở Trung Quốc), vài người Pumi.

Ông nói rất tự hào: “Tôi lãnh đạolàng này đã năm năm rồi. Rất hiếm xảy ra trộm cắp, cãi cọ hay hãm hiếp ở đây.Hôn nhân bạn bè ưu việt hơn hệ thống một vợ một chồng, vì quy mô gia đình lớnhơn, mọi người giúp đỡ nhau và chúng tôi chẳng e sợ điều gì”.

Tết, cha đến thăm con

Tình một đêm sẽ biến mất?

“Trong giai đoạn cuộc cách mạngvăn hóa diễn ra, thống đốc tỉnh Vân Nam đến làng của người Mosuo và nói chúngtôi sống như bầy thú, sinh ra lẫn lộn, không cha. Hồi ấy, mọi người Mosuo phảikết hôn và theo chế độ một vợ một chồng. Ai không tuân thủ sẽ bị cắt phiếu lươngthực” - A Che kể. Và thế là các cặp Mosuo sống với gia đình người đàn bà vàkhông được li dị. Sau cách mạng văn hóa, mọi việc trở lại như cũ.

Hiện nay người Mosuo vẫn duy trìchế độ mẫu hệ. Nhưng nó sẽ tồn tại bao lâu?

Chính quyền Vân Nam gần đây chủ trương pháttriển du lịch khu vực hồ Lugu và khách du lịchtrong nước và nước ngoài lũ lượt kéo đến và cũngcó những đồn đoán rằng cộng đồng Mosuo sẽ maimột do ảnh hưởng của du khách và do quan hệ tìnhdục cận huyết.

Đã có các quán bar, karaoke, nhànghỉ với gái mại dâm xuất hiện trong vùng hồ Lugu. Người ta thấy gái mại dâmmang trang phục như phụ nữ Mosuo và mời chào “phục vụ theo phong cách Mosuo”.Nhưng dân làng Luoshui đều nói rằng đó là người nơi khác đến chứ không phải dânMosuo. Họ cũng cho hay từng có nhiều du khách gạ gẫm để được qua đêm với phụ nữMosuo nhưng đều bị từ chối.

Ge Ze A Che, người đứng đầu làngLuoshui nói: “Ở một mức độ nào đó, du lịch đã thay đổi cuộc sống ở đây. Bọn trẻgiờ thích mặc quần áo của người Hán, nói tiếng phổ thông, hát bằng tiếng phổthông. Chắc là về sau họ sẽ không giữ được nhiều tập quán của cha ông. Nhưng cònhôn nhân một đêm? Cũng sẽ thay đổi, nhưng còn lâu, lâu lắm”.

Theo Nguyễn Xuân Thủy