57 năm tình bạn
Khi hỏi ai sống ở Mả Lạng lâu nhất, mấy cô bán hàng chỉ phóng viên đến nhà ông Trương Chấn Trung, tổ 69, hẻm 168 Nguyễn Cư Trinh (quận 1, TPHCM). Ông sinh ra và lớn lên tại đây, và vẫn còn nhớ rõ chi tiết về mảnh đất này nhất.
Khi biết phóng viên muốn tìm hiểu về chuyện thời xưa ở khu Mả Lạng, ông Trung lôi ra những tấm ảnh cũ để mồi chuyện.
(Ảnh: Gilles Caron (bên trái) và Eddie Adam/AP (bên phải)).
Năm 1966, mồ mả nằm khắp xóm, người sống và người chết ở chung với nhau. Các lối đi sình lầy, người dân phải lót những tấm ván nhỏ để làm đường đi. Một số nhà trong xóm còn trồng rau và nuôi lợn ngay bên hông những bia mộ.
(Ảnh: Eddie Adam/AP).
Cách nhà ông Trung một khúc cua nhỏ là khu đất tập trung nhiều ngôi mộ nhất xóm. Trẻ con tụ họp về đây chơi mỗi buổi chiều. Những đứa trẻ xem đá gà, chơi bắn bi, chọi đá trên các gò mả. Người cao niên thì đánh bài, chơi cờ tướng. Tất cả những hình ảnh ấy tạo nên xóm làng êm đẹp, một cộng đồng sinh động dù nó vẫn bị nhìn là một khu mồ mả của người chết.
(Ảnh: Eddie Adam/AP).
Ông Trung sưu tầm lại những bức ảnh tư liệu trên điện thoại, để khi nhớ tuổi thơ lại mở ra xem. Ông nhớ rõ từng góc nhỏ trong xóm cho đến những khuôn mặt thân quen đã đi qua một phần đời với mình, là bạn bè cùng lớn hay người già trong xóm. "Khi nhìn lại những hình này, nó mang đến cho tôi cảm xúc từ trong óc đến con tim và một chút vương vấn trong lòng", ông Trung bồi hồi chia sẻ.
(Ảnh: Eddie Adam/AP).
Ở xóm Mả Lạng, Ông Trung có một người bạn từ thời "ở truồng tắm mưa" tên Lâm Văn Đức. Cả hai ở chung xóm từ lúc bé. Ông Trung và ông Đức đến giờ vẫn chơi chung với nhau.
(Ảnh: Eddie Adam/AP).
Khi xem qua tấm ảnh đám trẻ nhảy nhót trên mộ, ông Trung kể lại chuyện còn nhỏ của mình với ông Đức khi chơi tại gò mả. Thấy Đức mải mê chơi, để tô cơm ở trên ngôi mộ, Trung lẻn ra đằng sau, ăn mất hai con tôm trong tô cơm của Đức. Mãi sau này lớn rồi, khi ngồi hàn thuyên với nhau, ông Đức mới biết rõ sự tình, cả hai cùng cười phá lên.
(Ảnh: Eddie Adam/AP).
Đến giờ, cứ hễ trưa nào rảnh rỗi, ông Đức vẫn ghé qua nhà ông Trung ngồi cà phê với nhau, như một thói quen. Hai người bạn già vẫn một tay giúp nhau trong cuộc sống hàng ngày như thuở trước.
"Nếu sau này phải dời đi chỗ khác, điều ông tiếc nuối nhất ở nơi này là gì", tôi hỏi.
Ông Trương Chấn Trung (Ảnh: Trần Đạt).
"Tôi tiếc cho một tình bạn. Đi nơi khác, khó mà gặp nhau như lúc này," ông Trung nhìn đám ảnh cũ rồi trầm ngâm nói.
"Ai đã ở Mả Lạng là không muốn đi, ai đã đi thì lại muốn về"
Cây thánh giá (bên phải) có tuổi đời hơn 5 thập kỷ tọa lạc trong hẻm 245 Nguyễn Trãi (Ảnh: Trần Đạt).
Bà Nương (67 tuổi) ngụ ở tổ 70 hẻm 245 Nguyễn Trãi (quận 1, TPHCM) cũng là một trong những người lớn lên ở Mả Lạng.
Trong con mắt bà Nương, mọi người trong xóm ai giàu ai nghèo không biết nhưng khi tối lửa tắt đèn đều có nhau. Bà nói: "Dù ở đây mọi người có giận hờn gì nhau nhưng hễ nhà ai có hữu sự, trong xóm mỗi người đều góp lại qua giúp. Người thì đến giúp dọn dẹp nhà cửa, người thì giúp dựng rạp che, đến lúc gia đình về lo hữu sự là mọi thứ chuẩn bị xong hết rồi".
Bà Nương ngồi thái rau củ trước nhà (Ảnh: Trần Đạt).
"Tôi không ham đi chỗ khác vì nơi khác người ta đâu có sống như mình ở đây", bà Nương nói chắc nịch.
Ba năm trước, bà Nương bị gãy chân trái, phải nằm một chỗ trên giường. Hàng ngày, hàng xóm xung quanh đi ngang đều hỏi thăm, mua đồ ăn cho. Ngoài ra còn có bạn vào nhà dọn dẹp giúp. Đến tối, có người đến khóa cửa giúp bà. "Ở đây lá lành đùm lá rách vậy á, nhưng mà mất lòng thì cũng chửi dữ lắm à", bà phá lên cười.
Người dân đi chợ tại hẻm 245 Nguyễn Trãi (quận 1) (Ảnh: Trần Đạt).
Một số người trong xóm đến nay đã chuyển đi nơi khác sống khi nghe có tin giải tỏa. Sau này khi về thăm xóm cũ, mọi người tâm sự chỗ mới chán, không sống tình cảm như ở mả Lạng. "Vậy mới biết, tuy Mả Lạng có tiếng dữ, nhưng ai đã ở là không muốn đi, ai đã đi thì lại muốn về. Người lớn lên ở đây mới hiểu được", bà Nương tự hào về cái xóm nhỏ giữa trung tâm thành phố.
Một số hộ dân ở hẻm 245 Nguyễn Trãi (quận 1) mở sạp bán nhu yếu phẩm tại nhà (Ảnh: Trần Đạt).
Ngồi trò chuyện với phóng viên một lúc, bà Nương chỉ tay qua chỗ bà Lê Thị Minh Hạnh đang ngồi cắt thịt và chả vào tô bún bán cho khách.
Bà Hạnh bán đồ ăn sáng ở trong xóm đã được 30 năm. Mấy cô khách ăn bún ở tiệm kể, với những bé mới chập chững biết ăn, bà không lấy tiền cho đến khi các bé lớn tự ăn được thì mới tính phí. Đám trẻ con xóm Mả Lạng bao nhiêu đứa đã "nếm" qua đồ ăn của bà Hạnh từ thuở tập nhai.
Bà Lê Thị Minh Hạnh ngồi bên cạnh hàng bán đồ ăn sáng của mình (Ảnh: Trần Đạt).
Ở xóm này mọi người nghe thông báo giải tỏa đã nhiều năm. Đến giờ, kế hoạch giải tỏa đã được bãi bỏ, bà Nương hy vọng làng xóm sẽ tiếp tục chung sống với nhau.
Lồng chim được người dân tại hẻm 245 Nguyễn Trãi (quận 1) treo trước nhà (Ảnh: Trần Đạt).
"Nếu giải tỏa thì mình đi thôi. Tôi chỉ tiếc cái tình cái nghĩa ở nơi này. Mọi người tương trợ nhau mà sống," bà Nương chia sẻ.
Theo Dân Trí
