Hội chứng “ông cụ non”

“Cháu lớn rồi”

Chị Lê Lan (Biên Hòa, Đồng Nai)kể: “Đang xem một bộ phim trên tivi, con gái chị - bé Lê Na (bốn tuổi) bĩumôi nhận xét: Cái cô trong phim diễn chẳng đạt gì cả, người đâu mà vô duyên thếkhông biết. Cả nhà không khỏi ngạc nhiên, bé học đâu cách nói năng ấy thế khôngbiết.

Không chỉ dừng lại ở đó, bé Na còn gây “sốc” cho mọi người khi bé chỉ hátnhững ca khúc người lớn như Vầng trăng khóc, Em gái quê… Khi được hỏi vì saokhông hát những bài cô giáo dạy ở trường, bé Na thản nhiên trả lời: Những bài đóchỉ dành cho con nít thôi, còn cháu lớn rồi, phải hát những bài đó mới phù hợp.

Ảnh minh họa

Nghe các bé “tâm sự” về chuyệntình cảm, còn thấy “cụ” hơn nữa. Cậu bé Hữu Phước (năm tuổi, Long Thành, ĐồngNai) kể với tôi: “Lớp cháu giờ ai cũng có bồ cả, cháu cũng có đấy. Cháu đang yêubạn Ngọc Anh cùng lớp. Ngày 8/3 này cháu sẽ tặng bạn ấy chiếc kẹp tóc có hìnhtrái tim, bạn ấy sẽ thích lắm đây”. “Thế Bố mẹ cháu không phản đối à?”. “Cháunói với bố mẹ rồi, cháu chỉ yêu thôi chứ cháu không cưới bạn ấy đâu”.

Tôi chưa kịp ngạc nhiên thì cậubé Chu Tuấn học cùng lớp với Phước chép miệng: “Chuyện yêu đương con nít đótớ không tham gia đâu nhé, đừng vơ cả nắm mà tớ khỏi chơi đó”.

Nguyên nhân

Trẻ ở lứa tuổi mầm non hay tiểuhọc thường nhận thức thế giới bằng cảm tính thông qua các giác quan và bắt chướccách diễn đạt từ hành vi, cử chỉ, đến điệu bộ của người lớn.

Mặt khác, một số gia đình giáodục con cái theo những khuôn mẫu nhất định, hay nói đúng hơn chính sự “cứngnhắc” của cha mẹ, bắt buộc con trẻ phải “gò” theo đúng khuôn mẫu hành vi mà chamẹ đã bày trước cho chúng. Một số bậc cha mẹ thường cấm con trẻ tham gia cáchoạt động xã hội và chính điều đó làm cho trẻ chỉ biết bắt chước khuôn mẫu tronggia đình mà không hoặt rất ít được học hỏi, giao lưu.

Với một số trẻ mang kiểu khí chấttrầm và ưu tư, kèm theo đó là sự nhút nhát, ủy mị, kín đáo... nếu như trong giađình và nhà trường không tìm hiểu và có biện pháp giáo dục phù hợp, đưa trẻ thamgia các hoạt động tập thể thì những đứa trẻ này nhanh chóng “già trước tuổi”.Ngoài ra, hiện nay một số trẻ được thừa hưởng quá đầy đủ những nhu cầu vật chấttrong khi lại thiếu thốn về mặt tinh thần cũng dễ dẫn đến những biểu hiện này.

Biện pháp khắc phục

Hiện tượng “già trước tuổi” củagiới trẻ hiện nay phần nào ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển nhân cách.Nhiều người nhầm lẫn sự “già trước tuổi” và sự khôn trước tuổi. Hai vấn đề nàyhoàn toàn khác nhau, một là sự già đi của tâm hồn so với lứa tuổi, còn sự khôntrước tuổi là những biểu hiện của sự phát triển vượt trội về trí tuệ. Để khắcphục tình trạng già trước tuổi, theo chúng tôi, trách nhiệm chủ yếu thuộc về giađình và nhà trường.

Đối với gia đình, cha mẹ cần nắmvững sự phát triển trí tuệ so với lứa tuổi của trẻ; phát hiện, điều chỉnh biểuhiện già trước tuổi của con trẻ cho phù hợp. Đồng thời cha mẹ không nên gò épcon theo những khuôn mẫu cứng nhắc của người lớn.

đôi khi để trẻ tự tìm hiểu vàtự khám phá thế giới xung quanh bằng chính năng lực của bản thân, giúp trẻ cóthể phát triển cân bằng giữa hoạt động vui chơi và học tập; tạo điều kiện để trẻtham gia các hoạt động bổ ích của nhóm bạn cùng lứa tuổi, qua đó trẻ được mởrộng và học hỏi rất nhiều thông qua hoạt động giao lưu.

Trong gia đình, cha mẹ cũng nênđịnh hướng cho con trẻ những phương tiện vui chơi giải trí, nhất là các phươngtiện như truyền hình, các trò chơi phù hợp với độ tuổi, không nên đáp ứng quámức các nhu cầu vật chất dẫn đến sự nghèo nàn về tâm hồn. Cần kiểm soát các bộphim dành cho người lớn, nếu buông lỏng, trẻ dễ dàng bị nhiễm khi mà năng lựcđiều chỉnh hành vi còn hạn chế. Khi phát hiện trẻ có biểu hiện già trước tuổinên định hướng, giáo dục cho trẻ hiểu rằng điều đó không phù hợp với lứa tuổicủa chúng; tránh khuyến khích, khen ngợi, biểu dương, nếu không, trẻ càng lạmdụng khi có điều kiện.

Ở nhà trường, đội ngũ các thầy côgiáo cần thường xuyên định hướng, điều khiển, giáo dục để giúp trẻ hứng thú vớicác hoạt động vui chơi bổ ích. Tăng cường các hoạt động ngoại khóa như thamquan, giao lưu... Qua đó, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của trẻ.

Thôngqua các hoạt động giáo dục chung và riêng để định hướng cho các em hiểu rằng,bệnh “già trước tuổi” có thể dẫn đến sự phát triển lệch lạc của nhân cách. Kịpthời chia sẻ, động viên giúp các em nhận thức và điều chỉnh hành vi cho phù hợptrong các mối quan hệ và ứng xử theo độ tuổi. Đặc biệt, đội ngũ thầy cô giáoluôn là tấm gương sáng cho học trò, họ phải thực sự là những người luôn mẫu mựctrong lời nói và hành vi.

Theo Nguyễn Văn Công
(giảng viên Tâm lý học)/Phụ nữ