EVN: Không còn là "cậu ấm" được nuông chiều?

Khó có thể nói tất cả nhữngvấn đề mà EVN đang đối mặt đều là trách nhiệm của ông Đào Văn Hưng, nhưngcòn rất nhiều việc phải làm quanh tập đoàn nhà nước đã quá nhiều năm quenvới thua lỗ này.

TIN LIÊN QUAN

Những con số nghìn tỷ "giật mình"

Điệp khúc lỗ của EVN không còn là chuyện lạ trong thờigian qua. Năm 2010, kết quả kiểm toán báo cáo tài chính của tập đoàn nàycho thấy lỗ trong sản xuất kinh doanh lên tới 8.400 tỷ đồng. Nếu tính cảlỗ vì chênh lệch tỷ giá tới trên 17.000 tỷ đồng thì cả năm 2010 EVN cánmốc lỗ hơn 25.000 tỷ.

Trước mắt EVN là rất nhiều việc phải làm (Ảnh minh họa)

Năm vừaqua, mặc dù giá điện đã tăng, áp lực lỗ từ điện giảm mạnh nhưng tập đoàn nàyvẫn lỗ trên 3.500 tỷ đồng. Những khoản lỗ chồng chất này khiến hình ảnh củaEVN trong công chúng trở nên thiếu đẹp đẽ khi trên bất kỳ diễn đàn nào cũngthấy việc EVN bị đòi nợ. Tính đến 31/12/2011, nợ phải trả của tập đoàn nàylên tới gần 240.000 tỷ đồng, cao gấp 4,22 lần vốn chủ sở hữu, vượt gần 1,5lần so với mức giới hạn cho phép của Chính phủ.

Mặc dùlãnh đạo EVN luôn đổ lỗi những cọc lỗ, cọc nợ cho cơ chế vì phải giữ giáđiện ở mức thấp hơn chi phí trong bài toán chung ổn định vĩ mô, nhưng cũngkhông thể phủ nhận EVN đã mang hàng nghìn tỷ đồng đầu tư ra ngoài ngành vàđổi lại là những khoản lỗ.

Kết quảkiểm toán cho thấy, đến hết năm 2010 các khoản đầu tư tài chính dài hạn củaEVN lên tới 50.000 tỷ, nhưng lợi nhuận thu về từ khoản đầu tư này chỉ là...540 tỷ đồng. Nói cách khác, EVN bỏ 100 đồng đầu tư, thì chỉ thu lợi 1 đồng.Nói cách khác nữa, nếu đem số tiền này bỏ vào ngân hàng thì thu lãi cao hơngấp nhiều lần.

Điển hìnhcho thất bại trong kinh doanh của EVN chính là EVN Telecom. Năm 2005, EVN bỏra 3.000 tỷ để xây dựng mạng CDMA, với tham vọng tranh giành miếng bánh thịphần viễn thông vốn không ngừng mở rộng và mang lại siêu lợi nhuận vào thờiđiểm đó.

Tuynhiên, những gì mà EVN thu được từ viễn thông chỉ là lỗ và nợ. Năm 2011, EVNTelecom chỉ đạt hơn 60% kế hoạch doanh thu, tăng trưởng 10% thuê bao (theobáo cáo là đạt xấp xỉ 5 triệu khách hàng). Trước đó, năm 2010 EVN Telecomcũng lỗ hơn 1.000 tỷ đồng, và cõng số nợ phải trả lên tới 7.760 tỷ đồng,vượt hơn 5 lần so với vốn chủ sở hữu.

Sẽ tệ hơnnếu biết một số năm trước EVN Telecom cũng lỗ, nhưng khoản lỗ này được phânchia cho các công ty con kinh doanh điện. Giấc mộng viễn thông của EVN chínhthức bị chặn đứng bằng việc bàn giao toàn bộ EVN Telecom cho Viettel cuốinăm vừa qua. Đến nay, sau tất cả những lình xình với khoản đặt cọc trên 700tỷ của FPT và thương hiệu bị đánh mất hoàn toàn, website của EVN Telecomcũng bị xóa sổ.

Nhữngkhoản lỗ mà EVN gánh chịu không chỉ đến từ điện, viễn thông mà có sự đónggóp của hầu hết các ngành tay trái mà tập đoàn này đầu tư. Cụ thể, các côngty tài chính, chứng khoán, ngân hàng, bất động sản liên quan đến EVN đềuhoạt động chật vật.

Quá nhiều việc phải làm

Không thểđổ hết trách nhiệm thua lỗ của EVN lên ông Chủ tịch Đào Văn Hưng, cũng khôngthể nói EVN đã đi quá xa trong đầu tư trái ngành, nhưng có một sự thật làtập đoàn này đã "nướng" quá nhiều tiền để mang lại những giá trị chưa tươngxứng.

Tronggiai đoạn trước năm 2007, khi chưa có quy định về giới hạn đầu tư ngoàingành của các tập đoàn nhà nước, EVN là tập đoàn mạnh tay làm ăn trái ngành,chỉ sau Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam và Tập đoàn Cao su Việt Nam. Sứchút của những ngành thịnh vượng trong thời gian đó như ngân hàng, bất độngsản, chứng khoán... khiến EVN không thể làm khán giả khi các tập đoàn, tổngcông ty nhà nước đều có tham vọng trở thành tập đoàn kinh tế đa ngành. Đếnnay, vốn đầu tư ngoài ngành của EVN là 2.100 tỷ đồng.

Tuynhiên, sự đi đầu nóng sốt đó cộng với hiệu quả đì đẹt khiến EVN một lần nữatrở thành đơn vị đi đầu trong chủ trương tái cấu trúc đầu tư và sắp xếp lạicác tập đoàn nhà nước. Thông điệp mà EVN nhận được là rất rõ ràng: khẩntrương thoái vốn đầu tư ngoài ngành, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh vàminh bạch hóa cơ cấu giá thành điện để dần đi vào cơ chế thị trường và đảmbảo giá thành đủ bù đắp chi phí. Năm 2012 mở màn bằng việc chính thức bàngiao EVN Telecom cho Viettel, trả đủ 708 tỷ đồng đặt cọc cho FPT.

Trongnhững ngày cuối cùng của năm 2011, EVN cũng phải giảm 5% cổ phần tại ABBank,dù vẫn giữ 20% cổ phần và là cổ đông chiến lược của ngân hàng này trong năm2012. Trong hội nghị tổng kết hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2011, lãnhđạo EVN cũng khẳng định sẽ tái cấu trúc toàn bộ tập đoàn, tiếp tục thoái vốntrong các lĩnh vực bất động sản, chứng khoán trong năm 2012 để tập trung vàođiện sau khi không đạt sản lượng theo kế hoạch năm 2011.

Đồngthời, một nhiệm vụ tưởng như đơn giản là tiết giảm 5% hao tổn điện năng cũngđược coi là thách thức với EVN, khi kết quả kiểm toán cho thấy mức tổn thấtnày của năm 2010 lên tới gần 9.700 triệu kWWh, chiểm tỷ lệ 10,15% và tăng0,58% so với năm 2009.

Mặc dùchưa có kết quả kiểm điểm trách nhiệm nguyên Chủ tịch Đào Văn Hưng, nhưngviệc Thủ tướng quyết định miễn nhiệm ông này cùng với thời điểm sắp công bốkết quả thanh tra lương bổng và chỉ lệnh tái cấu trúc được thực hiện ráoriết có thể được coi là động thái đủ mạnh mẽ thể hiện quyết tâm của Chínhphủ.

Trước đó,Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ khi trao đổi với báo chí cũng cho biếtnăm 2012 Thanh tra Chính phủ sẽ thanh tra toàn diện tập đoàn này.

Chủtrương, kế hoạch, lộ trình và những bài toàn và cả sự thuận lợi về cơ chếkhi cho phép tăng giá điện đều đã mở ra đối với EVN. Bài học nhãn tiền từ môhình tập đoàn kinh tế nhà nước và cách chi tiêu tiền nhà nước cũng khôngphải không có. Điều còn lại là sự chờ đợi kết quả từ những việc làm, để hoặcEVN tìm lại vị thế của một tập đoàn xương sống của đất nước, hoặc tiếp tụcbị coi là một cỗ máy xay tiền thuế của nhân dân.

TheoDân trí