Ai "lợi" nhất từ tin đồn thâu tóm các ngân hàng?

Vậy, ai đã tung ra nhữngtin đồn này và động cơ đằng sau những thông tin đó là gì, những nhóm cổđông, cá nhân nào gặt được nhiều lợi nhuận nhất khi tung ra những tinđồn?

Hồi cuối tuần trước, khivụ việc Eximbank sẽ thâu tóm Sacombank còn chưa nguội và chưa có hồi kếtthì thị trường tài chính lại tiếp tục rúng động với tin đồn Ngân hàngTMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) sẽ mua lại toàn bộ Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội(Habubank). Và Ngân hàng Nhà nước đã nhất trí về chủ trương này, với tỷlệ chuyển đổi dự kiến là 1,34 cổ phiếu HBB bằng 1 cổ phiếu SHB. Hiện,hai ngân hàng đã ký xong biên bản thỏa thuận về việc Habubank sáp nhậpvào SHB và đang đàm phán kỹ thuật để đánh giá lại toàn bộ giá trịHabubank.

Ngay sau khi xuất hiện thông tin này, Habubank lập tức có thông cáo báochí khẳng định, thông tin Habubank bị mua lại là không có cơ sở. PhíaCông ty chứng khoán Vietcombank, đơn vị được cho là tư vấn của thương vụnày cũng từ chối bình luận bất kỳ thông tin nào liên quan đến vụ việc.

Trong khi đó, trong thông cáo của SHB, thông tin được đưa ra lại khôngbác bỏ thẳng thừng việc mua lại Habubank. SHB chỉ cho biết, ngân hàngnày đang có kế hoạch tìm kiếm và sáp nhập với một vài ngân hàng. “Tuynhiên, việc tham gia thực hiện nhận sáp nhập của các ngân hàng thươngmại, trong đó, có SHB phải được sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước vàcác cơ quan chức năng liên quan theo qui định của pháp luật”, tríchthông cáo của SHB.

Những tin đồn mua bán, sáp nhập ngân hàng trên, dù đúng hay dù thất thiệt, cũng có những động cơ nhất định và gây ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường tài chính.

Thông báo của Ngân hàngNhà nước phát đi chiều 13/3 khẳng định, hiện tại, Ngân hàng Nhà nướcchưa nhận được báo cáo và đề nghị của SHB và HBB về việc mua lại, hợpnhất hay sáp nhập. Vì vậy, thông tin trên một số phương tiện thông tintruyền thông cho rằng Ngân hàng Nhà nước đã chấp thuận cho SHB mua lạiHBB là không chính xác.

Như vậy, có thể thấy cả 3 phía SHB, HBB và Ngân hàng Nhà nước đang “tunghỏa mù” ra thị trường. HBB phủ nhận thông tin bị mua lại, nhưng lại đểngỏ khả năng chào đón cơ hội được hợp tác với các nhà đầu tư tham giaxây dựng và phát triển ngân hàng. Phía SHB không đề cập thẳng đến việcmua lại hay sáp nhập với HBB, nhưng cho biết, “đang trong quá trình tìmkiếm một vài đối tác để nhận sáp nhập vào SHB”. Như vậy, hiện chỉ có thểchắc chắn thông tin SHB hoàn thành thủ tục mua lại HBB là không chínhxác, nhưng khả năng 2 ngân hàng này có ý định mua bán sáp nhập hay khôngthì chỉ người trong cuộc mới biết.

Vụ việc Eximbank thâu tómSacombank ồn ào nhiều tháng qua, dù Eximbank công bố đại diện cho đa sốcổ phần biểu quyết của Sacombank nhưng cuộc đua giành quyền kiểm soátngân hàng này vẫn chưa đến hồi ngã ngũ. Trước thềm ĐHCĐ Sacombank 2012,cổ đông lớn Eximbank đã gửi văn bản lên ban điều hành Sacombank. Trongthông báo của mình, Eximbank cho biết họ đã có ủy quyền bằng văn bản đạidiện cho nhóm cổ đông đa số (trên 51% cổ phần biểu quyết), yêu cầu bầulại toàn bộ ban lãnh đạo của Sacombank.

Đáp lại động thái này, Chủ tịch Đặng Văn Thành của Sacombank cho rằngEximbank tham gia HĐQT Sacombank là bình thường, tương tự như ANZ trướcđây. Theo ông Thành, điều này sẽ không ảnh hưởng đến quyền lợi cạnhtranh giữa hai ngân hàng. Ông Thành cũng lên tiếng khẳng định "chưa cótiền lệ yêu cầu miễn nhiệm HĐQT ngân hàng", và đòi hỏi của Eximbank đãvi phạm luật tổ chức tín dụng. Thậm chí, Eximbank có thật đang đại diệncho 51% cổ phần biểu quyết của Sacombank hay không thì còn phải chờ chốtdanh sách cổ đông.

Sacombank thực sự đangnằm trong tay nhóm cổ đông nào và ban lãnh đạo của ngân hàng này sauĐHCĐ là ai là những câu hỏi mà thị trường chờ đợi trong kỳ đại hội dựkiến diễn ra vào tháng 4 tới.

Tuy nhiên, nhữngtin đồn mua bán, sáp nhập ngân hàng trên, dù đúng hay dù thất thiệt,cũng có những động cơ nhất định và gây ảnh hưởng không nhỏ đến thịtrường tài chính.

Theo Tiến sĩ Lê ThẩmDương, Trưởng khoa Quản trị kinh doanh, Đại học Ngân hàng TP HCM, trongnền kinh tế thị trường thì việc mua bán sáp nhập doanh nghiệp là chuyệnbình thường, vì vậy những tin đồn xung quanh việc này cũng diễn rathường xuyên, không ngoại trừ 1 doanh nghiệp nào, kể cả các tổ chức tíndụng, vốn liên quan mật thiết đến nền kinh tế.

Tuy nhiên, với một doanhnghiệp đại chúng niêm yết trên thị trường chứng khoán, tin đồn ảnh hưởngrất lớn tới giá cổ phiếu của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng chung tới thịtrường chứng khoán, quyền lợi của các nhà đầu tư, nhất là với những cổphiếu có lượng cung lớn trên thị trường, trong đó có cổ phiếu của cácngân hàng.

Diễn biến của cổ phiếuHBB của Habubank sau tin đồn bị sáp nhập mới đây cho thấy rõ điều đó. Cổphiếu này trước đó liên tục tăng, thậm chí nhiều phiên tăng trần, từ mứcgiá 4.000 đồng ngày 9/1 lên mức gần gấp đôi, 7.400 đồng ngày 8/3. Saukhi có tin đồn bị SHB mua lại, HBB nhanh chóng quay đầu giảm điểm, thậmchí phiên 12/3 và hôm nay giảm sàn, khiến sàn Hà Nội giảm điểm theo,HNX-Index mất mốc 70 điểm phiên hôm nay. Những cổ phiếu có lượng cunglớn trên thị trường như HBB thì khả năng đẩy thị trường lên hay kéo lùithị trường xuống là rất lớn, theo đó ảnh hưởng chung đến thị trường vàcác nhà đầu tư còn lại.

“Các thương vụ thâu tómồn ào thường chỉ là tin đồn không chính xác, nhưng lại là địa hạt màu mỡcho hoạt động đầu cơ. Một loạt tin đồn đình đám về thâu tóm doanh nghiệpcác năm trước đã cho thấy thực tế này, như Nhựa Đà Nẵng sáp nhập hụt vàoNhựa Bình Minh, Dược phẩm Viễn Đông thâu tóm hụt Dược phẩm Hà Tây”, tiếnsĩ Dương nói.

Với vụ việc Eximbank thâutóm Sacombank, có thể thấy ngay được tác động của cuộc đua giành quyềnkiểm soát Sacombank lên giá cổ phiếu STB. Kể từ mức đáy 11.600 đồng, đếnhôm nay (14/3), thị giá STB đã lên 22.300 đồng, không còn dư bán giátrần, một mức tăng mà các cổ phiếu bluechip khác cũng phải mơ ước.

Theo ông Dương, có nhiềuđối tượng kiếm được lợi từ phi vụ này. Những nhà đầu tư “đu ăn theo” cổphiếu STB thời gian qua cũng là một thành phần kiếm được lợi, song sốnày không đáng kể. Cái người đứng sau phi vụ này mới là “ăn quả đậm”.

Còn lãnh đạo một công tychứng khoán lại phán đoán, được lợi nhiều nhất trong phi vụ Eximbank mualại Sacombank là một nhóm cổ đông. Nếu đạt được mục tiêu, nhóm cổ đônglớn sẽ chuyển hóa một phần cổ phiếu thành tiền để giải quyết vấn đề tàichính cá nhân. Nếu không sớm đạt được mục đích, liên minh có thể sẽ tựtan rã trước áp lực về chi phí vốn và lãi vay của khoản tiền khổng lồdùng để thâu mua cổ phiếu STB thời gian qua. “Chỉ tội nghiệp cho nhómnhà đầu tư cừu non nhỏ lẻ, không ai bảo vệ quyền lợi của họ”, vị nàynói.

Theo chuyên gia tài chínhcấp cao Lê Trọng Nhi, những tin đồn liên quan đến mua bán, sáp nhập giữacác ngân hàng không chỉ gây ảnh hưởng lớn tới thị trường chứng khoán, màcòn liên quan tới đến hệ thống tiền tệ và an ninh kinh tế. Đã từng cóngân hàng sau tin đồn bị mua lại, nhiều khách hàng kéo đến đòi rút tiềngửi. Trường hợp các ngân hàng trên không chỉ là những doanh nghiệp niêmyết có hàng chục nghìn cổ đông, mà là các ngân hàng có quy mô hàng triệukhách hàng, mọi hoạt động đều liên quan đến hệ thống tiền tệ và an ninhkinh tế. Sự liên kết, thâu tóm, hợp nhất ngân hàng không đơn giản làthay tên, đổi chủ về cổ phần dựa trên hành lang pháp lý hiện có, mà sựchuyển giao (nếu có) phải dựa trên sự tự giác, giúp ngân hàng hoạt độngbình thường, thanh khoản của cả hệ thống thông suốt.

Tiến sĩ Nhi cũng khuyếncáo, các doanh nghiệp muốn “vững như kiềng ba chân” trước tin đồn bị mualại, sáp nhập, thì chủ tịch HĐQT phải nắm giữ ít nhất 30% cổ phần doanhnghiệp, còn lại là ủy quyền cho người thân, bạn bè, các thành viên HĐQTnắm giữ ít nhất trên dưới 20%. Còn về phía các nhà đầu tư, làm thế nàođể nhận biết được đâu là tin đồn thì không phải dễ. “Vì vậy, thị trườngchứng khoán cần phải tái cấu trúc lại. Khi nào chưa tái cấu trúc, khi đóthị trường còn là cơ hội màu mỡ cho các đối tượng tung chiêu để kiếmlời, và các nhà đầu tư nhỏ lẻ còn gánh nhiều thiệt thòi”, ông Nhi nói.