Hôm nay là phiên giaodịch cuối cùng của tháng 6. Không ít quan điểm lo ngại về một đợt “buông”của các tổ chức khi nhiệm vụ chốt giá trị tài sản ròng (NAV) của các quỹ đãkết thúc.
Đã thành thông lệ, năm nào thị trường cũng xôn xao vềnghi vấn làm đẹp NAV của các quỹ đầu tư tại thời điểm chốt các quý. Điềuhành quỹ đầu tư cũng giống như nhà đầu tư cá nhân, ai cũng muốn có thànhtích tốt. Bằng chứng dễ nhất là giá trị của danh mục đầu tư tăng, hoặc khoảnlãi thu về bằng tiền mặt.
Nghi vấn này gắn liền với kỳ vọng sẽ có sóng tăng vào cuối các quý khi cáctổ chức bỏ tiền ra để kéo giá cổ phiếu mình sở hữu lên để làm tăng giá trịdanh mục. Sau khi kéo giá thành công, hết thời hạn chốt NAV, thị trường sẽtrở lại trạng thái bình thường, vận động một cách tự nhiên trên cơ sở cungcầu.
Tuy nhiên, lịch sử thị trường cho thấy không phải lúc nào cũng có biến độnglớn trước và sau thời điểm chốt NAV của các quỹ. Trong tháng 6 vừa qua, thịtrường đã khởi sắc khá tích cực từ cuối tháng 5 và đạt đỉnh cao nhất vàotuần đầu tháng 6. Từ đó đến nay thị trường dao động đi ngang trong biên độhẹp với lực mua chặn ở các mức giá thấp khá mạnh. Đây chính là điểm khiếnkhông ít nhà đầu tư cho rằng tổ chức đang thực hiện đỡ giá không cho giảmsâu, chờ qua thời điểm 30/6.
Khó tìm thấy bằng chứng về một “ý đồ” đỡ giá từ các tổ chức với mục tiêu“NAV” thuần túy. Ngay cả sóng tăng cuối tháng 5 cũng khó gắn kết với một đợt“đánh lên” để làm đẹp báo cáo tài chính. Xét về thời điểm, việc kéo thịtrường lên từ đầu tháng 5 là quá sớm vì nguy cơ bị rơi vào chu kỳ điều chỉnhnửa cuối tháng 6 là cao. Mặt khác, thường chỉ những quỹ có năm tài chính kếtthúc vào 30/6 mới có nhu cầu “làm đẹp” NAV vì gắn với chế độ thưởng đối vớihoạt động quản lý.
 |
| Mâu thuẫn lợi ích giữa các thành phần trên thị trường khiến việc làm đẹp NAV là không dễ dàng (Ảnh: VnEconomy) |
Việc bỏ chi phí vốn lớn để kéo giá chỉ có thể thành công nếu có sự đồngthuận, chưa kể đến yếu tố hỗ trợ từ vĩ mô. Thực tế thị trường từ đầu tháng 6đến nay, giai đoạn phân phối diễn ra là chủ đạo. Thị trường phục hồi vớidòng tiền yếu và giá trị tăng lên khi đạt đỉnh cao. Số liệu cho thấy giá trịgiao dịch khớp lệnh tăng vọt trên cả hai sàn từ phiên ngày 3/6 đến 17/6 vớibình quân trên 1.200 tỷ đồng/phiên. Hầu hết các cổ phiếu có mức tăng mạnhtrên 20% trong 2 tuần trước đó đều đạt đỉnh trong thời gian này.
Tình trạng sụt giảm thanh khoản sau đó cho thấy một lượng tiền lớn đã đượcrút ra và chưa quay lại mua vào. Mặc dù VN-Index có mức điều chỉnh khôngnhiều trong tháng 6 (-0,72%) nhưng mức độ giảm giá của các blue-chip cóthanh khoản cao - các cổ phiếu thường hiện diện trong danh mục đầu tư củacác quỹ - lại có mức sụt giảm mạnh hơn nhiều.
Nỗ lực đỡ giá chắc chắn tốnkém không nhỏ khi các lực lượng khác trên thị trường xung đột quyền lợi vàviệc cố gắng đi ngược thị trường chỉ làm cho tình trạng danh mục đầu tư tồitệ hơn.
Việc đẩy giá lên - nếu có - sẽ gặp phải vấn đề quan trọng là tập trung trọngđiểm vào các cổ phiếu chiếm tỉ trọng lớn trong danh mục hiện có, hay cùnglúc với nhiều cổ phiếu khác? Ngoài ra, nếu không có “ý tưởng lớn” gặp nhauthì việc sở hữu danh mục đa dạng giữa các tổ chức làm ý định kéo giá trở nênkhó khăn. Thường các danh mục đầu tư có tỉ lệ sở hữu các cổ phiếu cân bằngđể giảm rủi ro và điều này khiến việc kéo giá một vài mã chỉ tác động nhỏđến tổng giá trị tài sản của cả danh mục.
Một điểm khá dễ nhận trong sóng tăng ngắn ngủi cuối tháng 5, đầu tháng 6 vừaqua là dấn ấn của dòng vốn đầu cơ, vào nhanh, ra nhanh. Nhóm tăng giá tốttrong sóng này chia ra hai loại khá rõ: Một là các cổ phiếu có tính đầu cơcao, thanh khoản tốt nhưng chưa hẳn đã có một nền tảng cơ bản tốt, nhiều mãđang lỗ nặng. Hai là các mã có lượng cổ phiếu lưu hành thấp, dễ dàng tăngđiên cuồng nhờ thanh khoản kém.
Một sàng lọc đơn giản với một số cổ phiếunằm trong danh sách đầu tư của một số quỹ như SJS, DPM, PVS, PVD, STB, EIB,HPG, FPT, VNM... đều có mức phục hồi rất kém trong sóng vừa qua và đang trảlại hết những gì đạt được vào cuối tháng 6. Việc đẩy giá những mã thanhkhoản cao như vậy không chỉ gặp vấn đề về vốn, mà tương quan giữa khả năngcải thiện NAV với rủi ro bị mắc kẹt hoặc thất bại là không tương xứng.
Nguy cơ thị trường suy giảm sau ngày 30/6 - nếu diễn ra - cũng chỉ là sựtrùng hợp về mặt thời điểm, chứ không hẳn do các tổ chức “buông”. Bối cảnhkinh tế vĩ mô cũng như dòng tiền thực chưa sẵn sàng cho một cơ hội tăngtrưởng rõ rệt.
Sóng phục hồi mạnh đầu tháng 6 rất có thể chỉ là sự vận độngbình thường của dòng vốn đầu cơ khi giá sụt giảm mạnh liên tục trước đó. Khidòng vốn này rút ra, cộng với sự hưởng ứng của những nhà đầu tư cơ hội khibớt lỗ, khiến thị trường trở nên thiếu tiền tạm thời. Giá cổ phiếu sẽ tìmlại được điểm cân bằng tương xứng với dòng tiền hiện có.
Theo Khánh Hà
VnEconomy
