Bộ luật hình sựquy định hành vi trộm cắp tài sản có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên là bị xử lýhình sự. Thế nhưng có nhiều vụ câu móc, gian lận để ăn cắp điện tính ra cả tỉđồng mà chỉ bị xử lý vi phạm hành chính.
Điển hình chochuyện trái khoáy nói trên là vụ câu móc điện mới đây tại một khách sạn trênđường Bế Văn Đàn, P.14, Q.Tân Bình, TP.HCM. Sau khi tính toán thiệt hại lên đếnhơn 1,7 tỉ đồng, Công ty Điện lực Tân Bình gửi hồ sơ đề nghị cơ quan điều traCông an quận Tân Bình xem xét khởi tố vụ án.
Tuy nhiên, cơ quanđiều tra Công an quận Tân Bình có văn bản trả lời rằng chưa đủ cơ sở xử lý hìnhsự vụ án.
Vụ trộm cắp điệnnói trên được Công ty Điện lực Tân Bình phối hợp với Công an quận Tân Bình pháthiện ngày 17-9-2010.
 |
| Ăn cắp điện bằng cách dùng thỏi nam châm đặt lên điện kế làm điện kế quay chậm bị phát hiện tại khách sạn trên đường Bế Văn Đàn, P.14, Q.Tân Bình - Ảnh: H.T |
Hình thức gian lậncủa người sử dụng điện là dùng thỏi nam châm đặt trên nắp chụp điện kế làm điệnkế quay chậm lại. Nguồn điện từ đồng hồ trên đã được sử dụng cho nhiều thiết bịđiện của khách sạn như: hệ thống máy lạnh, truyền hình, máy nước nóng...
Không khởi tốvì thiếu văn bản hướng dẫn?
Căn cứ vào khoản 2,điều 28 quyết định 31/2006/QĐ-BCN (Bộ Công nghiệp - nay là Bộ Công thương), Côngty Điện lực Tân Bình đã xác định lượng điện năng bị thiệt hại do hành vi trộmcắp trên là 458.516 kWh, tương ứng với số tiền 1,727 tỉ đồng.
Đối chiếu với quyđịnh về xử phạt vi phạm pháp luật trong lĩnh vực điện lực theo điều 29 nghị định68/2010/NĐ-CP của Chính phủ, hành vi trộm cắp điện vượt quá 3.000 kWh là có dấuhiệu tội phạm. Chính vì thế Công ty Điện lực Tân Bình đã chuyển hồ sơ cho cơquan điều tra Công an quận Tân Bình để xử lý hình sự.
Trong công văn trảlời, Công an quận Tân Bình cho rằng cách tính truy thu của Công ty Điện lực TânBình chỉ nhằm thu hồi tài sản bị thiệt hại, chưa đủ cơ sở để xác định tài sảnthiệt hại thực tế bị chiếm đoạt do việc vi phạm sử dụng điện gây ra, để xác địnhgiá trị tài sản bị thiệt hại làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối vớihành vi trộm cắp điện theo điều 138 Bộ luật hình sự.
Công an quận TânBình còn cho rằng chưa có văn bản nào hướng dẫn cụ thể để xử lý đối với hành vitrộm cắp điện, chưa có cơ quan chuyên môn nào để xác định giá trị tài sản bịthiệt hại do hành vi trộm cắp điện gây ra. Do đó, chưa đủ cơ sở để xử lý hình sựđối với hành vi trộm cắp điện tại khách sạn trên và đã trả hồ sơ cho Công tyĐiện lực Tân Bình.
Xử lý khôngthống nhất
Đây không phải lầnđầu tiên một vụ gian lận điện có quy mô như vậy được phát hiện tại TP.HCM. Năm2007, Điện lực Thủ Thiêm (nay là Công ty Điện lực Thủ Thiêm) cũng phát hiện tìnhtrạng ăn cắp điện rất tinh vi tại hai công ty lớn ở P.Long Thạnh Mỹ. Số tiền bịthiệt hại lên đến 1,7-2 tỉ đồng.
Theo các công tyđiện lực, nhiều khách hàng khi bị bắt quả tang hành vi ăn cắp điện tỏ ý tháchthức pháp luật, thậm chí có trường hợp đuổi chém các nhân viên điện lực. Tuynhiên quan điểm về xử lý các vi phạm pháp luật trên không thống nhất.
Có một số vụ đãđược cơ quan điều tra khởi tố hình sự, nhưng nhiều vụ bị trả lại cho công tyđiện lực để xử phạt hành chính.
Theo luật sư NguyễnVăn Hậu, cách giải thích mà Công an quận Tân Bình đưa ra đối với trường hợp gianlận điện của khách sạn trên là không phù hợp quy định về nguyên tắc áp dụng phápluật.
Theo Luật ban hànhvăn bản quy phạm pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng đối với hànhvi xảy ra tại thời điểm mà văn bản đó đang có hiệu lực.
Quyết định số31/2006/QĐ-BCN mà Công ty Điện lực Tân Bình đã áp dụng là quyết định có hiệu lựctại thời điểm có hành vi trộm cắp điện của khách sạn đó. Cách tính tổng sảnlượng điện phải bồi thường cũng là áp dụng theo quyết định này. Đó là lấy tổngđiện năng sử dụng của các thiết bị tiêu thụ điện trong thời gian vi phạm (kWh)trừ đi tổng điện năng được thể hiện trên hóa đơn thanh toán tiền điện trong thờigian vi phạm (kWh).
Vì thế, không thểnói giá trị thiệt hại mà Công ty Điện lực Tân Bình đưa ra chỉ để thu hồi tài sảnbị thiệt hại, chưa đủ cơ sở để xác định thiệt hại thực tế như Công an quận TânBình giải thích.
Chỉ xử lýhành chính là bỏ lọt tội phạm
Luật sư Hậu cũngcho rằng theo nguyên tắc áp dụng pháp luật, các văn bản chuyên ngành sẽ được ápdụng nếu văn bản quy định chung chưa quy định cụ thể. Việc xử phạt các hành vivi phạm trong lĩnh vực điện lực được quy định rất rõ tại nghị định 68/2010/NĐ-CP.Do đó không thể nói là chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể.
Luật sư Nguyễn Túcũng đồng tình: hành vi trộm cắp điện của khách sạn nói trên đã hoàn thành. Theoquy định tại điều 100 Bộ luật tố tụng hình sự thì cơ quan cảnh sát điều tra phảira quyết định khởi tố vụ án.
Luật sư Tú cũng chorằng quy định của quyết định 31 cũng có thể làm căn cứ để xác định thiệt hại đốivới tài sản là điện năng bị trộm cắp, làm căn cứ để khởi tố người sử dụng điệntheo quy định của điều 138 Bộ luật hình sự.
Luật sư cũng chobiết không có vấn đề xung đột giữa Bộ luật hình sự và nghị định 68. Ngành điệnkhông ra quyết định xử phạt hành chính do điện năng bị mất quá lớn mà chuyển cơquan điều tra để xử lý hình sự là đúng luật.
Các luật sư chorằng việc cơ quan điều tra không khởi tố người trộm cắp trên 3.000 kWh điện sẽdẫn đến tình trạng bỏ lọt tội phạm, đi ngược lại với nguyên tắc trong xử lý hìnhsự là mọi tội phạm phải được phát hiện kịp thời, xử lý nhanh chóng và công minhtheo đúng quy định pháp luật.
Theo quan điểm củamột kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, nếu cơ quan điều tra khôngđồng ý cách tính thiệt hại, nhưng xét có dấu hiệu tội phạm thì phải khởi tố vụán để điều tra.
Trong quá trìnhđiều tra, cơ quan điều tra có thể tự mình trưng cầu giám định để xác định giátrị thiệt hại của hành vi trộm cắp, làm cơ sở xác định tội phạm chứ không thểthờ ơ, chuyển trả hồ sơ cho công ty điện lực.
Theo ChiMai-Quang Khải
Tuổi Trẻ
