Bát nháo thị trường gạo sạch

Chưa ai chứng minh được chất lượng, tiêu chuẩn, song cùng với ma trận các loại gạo sạch đang được bày bán, giá các loại gạo này cũng được chào với mức khó hiểu.

Quảng cáo hoa mỹ

Tại TP HCM, hiện nay gạo sạch được quảng cáo khá rầm rộ. Các loại gạo được đóng túi (5 – 10 – 15 – 20… kg) của các doanh nghiệp (DN) như Hòa Phát, Gạo Sạch, Viễn Phú… có hàng chục cửa hàng bán lẻ rải khắp các quận, huyện. Khái niệm sạch được một số công ty lý giải khá hoa mỹ.

Rất khó để kiếm thế nào là gạo sạch. Ảnh: Nguyễn Hữu.

Chẳng hạn, gạo được sản xuất với quy trình hiện đại trên vùng đất hoàn toàn mới, chưa hề được canh tác, vẫn giữ nguyên được tính hoang sơ, không tồn dư hóa chất và kèm theo các chỉ số khoa học về dinh dưỡng, hoạt chất sinh học, đường huyết có khả năng hỗ trợ phòng ngừa các loại bệnh như tiểu đường, ung thư, tim mạch, thiếu máu… Bao bì đóng gọi của các loại gạo này cũng khá bắt mắt, thậm chí hơn hẳn các loại gạo của các công ty thành viên của Tổng Công ty lương thực miền Nam được bày bán trong các hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm của thành phố.

Bên cạnh những loại gạo được chăm chút về hình thức, nhiều loại gạo không được đóng gói, bán theo hình thức mua đâu cân đó tại các cửa hàng, đại lý, nhưng cũng được rao là gạo sạch.

Giá của các loại gạo sạch của DN hay đại lý cũng rất đa dạng. Cùng một loại nhưng gạo được gắn mác sạch chỉ nhỉnh hơn từ 500 – 1.000 đồng/kg. Chẳng hạn như loại Tài Nguyên hiện được bán với giá 19.000 đồng/kg, trong khi gạo sạch Tài Nguyên đóng bì có giá 19.500 đồng/kg. Hay cũng với nhãn mác sạch, nhiều loại gạo có giá tăng lên đến 50.000 – 60.000 đồng/kg. Tại cửa hàng Ogannik (P.Thảo Điền, Q.2, TP HCM) còn bán cả loại gạo được giới thiệu là trồng theo phương pháp hữu cơ chuyển từ Lào về, với giá lên tới 75.000 đồng/kg.

Trộn hai loại gạo ra tên gạo mới!

Trong vai một khách hàng mua gạo tại cửa hàng MD trên đường Lê Văn Sĩ, Q.Phú Nhuận, TP HCM, chúng tôi được nghe nhân viên bán hàng giới thiệu về một loại gạo hữu cơ có tác dụng không khác gì một loại thực phẩm chức năng. Tuy nhiên khi chúng tôi hỏi lấy gì đảm bảo về mức độ sạch của loại gạo này, nhân viên cửa hàng sau một hồi ấp úng thì đưa ra lời khuyên… mua túi 5kg về dùng thử.

Theo GS-TS Bùi Chí Bửu, Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam, sản phẩm gạo hiện nay có một số tiêu chuẩn sạch dựa vào chu trình canh tác, thu hoạch, như: VietGap, GlobalGap, Organic … Nhưng ở Việt Nam hiện nay diện tích lúa được canh tác theo các tiêu chuẩn này khoảng gần 20.000 ha, cho khoảng 60.000 tấn gạo mỗi năm. Theo GS Bửu, đây là một lượng nhỏ, rất khó để có thể các nhà kinh doanh bán đại trà.

Anh Bình, một chủ đại lý gạo tại đường Bình Thới, Q.11, cho rằng việc đặt tên cho một loại gạo mới không hề khó. Đem một loại gạo đấu trộn với một loại gạo khác là có thể ra một loại gạo mới. Nếu muốn ngon thì tỉ lệ gạo ngon nhiều, gạo dở ít và ngược lại, tùy nhu cầu của khách hàng. Và tất nhiên muốn mua gạo ngon hơn sẽ phải trả tiền nhiều hơn. “Vì vậy cùng một loại gạo như gạo Đài Loan lại có Đài Loan 1, 2, 3, hay Đài Loan đặc biệt. Và thường từ 2 loại gạo khác nhau có thể tạo ra được 2- 3 loại gạo mới”, anh  Bình cho biết.